Joan den maiatzean, Ecologsitas en Acción taldeak ‘Calidad del aire en los entornos escolares 2024’, txostena aurkeztu zuen, eta, horretarako, nitrogeno dioxidoaren (NO2) mailak aztertu zituen Espainiako Estatuko bost probintziatako bederatzi udalerritako (Sevilla, Murtzia, A Coruña, Asturias eta Bizkaia) 114 ikastetxeren inguruan. Ikasturte honetarako, txostenak Bizkaiko Barakaldo udalerriko datuak ere izango ditu, zehazki, Gurutzeta/Gurutzeta auzoko 3 ikastetxeri eta San Bizente auzoko ikastetxe bati buruzkoak.
Proiektua aste honetan hasi da fabrika-herrian, eta esposizio-aldi batean NO2 kutsatzailea neurtzen duten probetak jartzean datza. 60 probeta jarriko dira eskola-inguruneetan, kutsatzaile horren “mapa” bat lortzeko asmoz. Kutsatzaile horren jatorri nagusia errekuntza-motorrak dira, eta, beraz, jatorria ibilgailuen trafikoa da. Ondoren, probeta horiek laborategi batean aztertuko dira, neurketa-lekuan NO2-arekiko esposizio-mailaren batez besteko balioa lortzeko. Emaitzak hurbilen dagoen Eusko Jaurlaritzaren neurketa-estazio ofizialaren datuekin alderatuko dira.
“Horrela, herri-zientziari buruzko proiektu hau eskola-eremura hurbiltzen dugu, eta bertan hitz egin ahal izango dugu nola mugitzen garen, gure mugitzeko moduak airearen kalitatean nola eragiten duen eta arnasten dugun airea nolakoa den“, nabarmendu dute proiektuaren arduradunek, Sagarrak – Ekologistak Martxan-eko aktibistek. Erakunde ekologistek nabarmendu dutenez, “lortutako informazioarekin proiektuan planteatutako hipotesiak aztertu ahal izango ditugu, eta eskola-ingurunean arnasten dugun airea hobetzeko proposamen zehatzak egiteko aukera emango digu“.
Proiektu hau Clean Cities eta Ecologistas en Acción erakundeen estatuko kanpainaren parte da, eta Barakaldoko Udalaren babesa du; izan ere, Arartekoak mugikortasun iraunkorrari buruz antolatutako Herritarren Foroan parte hartu ondoren, interesa agertu zuen joan den ikasturtean Basauri, Etxebarri eta Galdakaoko zentroetan egindako ariketa Barakaldora eramateko. Zentzu horretan, Barakaldoko Udalak hodiak jartzeaz gain, ikasleekin proiektuan parte hartzeko aukera babesten eta finantzatzen du eta, horrela, metodo zientifikoa edo herritarren zientzia hurbiltzea eta gure udalerriko mugikortasunari buruz hausnartzeko aukera ematea.
Joan den ikasturtean egindako ariketari esker, 150 hodi jarri ahal izan ziren Basauri, Etxebarri eta Galdakaoko udalerrietan, eta proiektu hori parte hartu zuten eskola eta institutu askoren artean zabaldu ahal izan zen. Horri esker, inguruaren NO2-aren mapa bat lortu ahal izan zen, neurketa-estazio bakarra izateak dakartzan mugak, estazio horren kokapenaren garrantzia, eta mugitzeko moduan aldaketak egiteko premia larria, OMEren eta onartu berri den 2024/2881 EBko Zuzentarauaren gomendioak betetzeko.
Azarotik urtarrilera bitartean probetak jarriko dira, eta aurreikuspenen arabera, martxoan emaitzak eskuragarri izango dira eta eskolekin, familiekin eta interesa duten pertsona guztiekin partekatu ahal izango dira. Era berean, proiektuaren emaitzak udaleko gobernu-taldeari aurkeztea eta informazio-panel batzuk egitea aurreikusi da.