• Eusko Jaurlaritzak eta URA Uraren Euskal Agentziak Oka ibaiaren arroan Urdaibaiko Biosfera Erreserban onartutako emari ekologikoen murrizketaren aurka auzitegietara jo dute Ekologistak Martxan eta Eguzki kolektiboek.

Eguzki eta Ekologistak Martxan talde ekologistek administrazioarekiko auzi-errekurtsoa aurkeztu dute Euskal Autonomia Erkidegoko Auzitegi Nagusian, Uraren Euskal Agentziako zuzendari nagusiaren 2024ko maiatzaren 27ko Ebazpenaren aurka. Ebazpen horren bidez, Oka Unitate Hidrologikoak Urdaibaiko Biosfera Erreserban dituen emari ekologikoen behin-behineko aldaketa onartu zen, eta Eusko Jaurlaritzako Ingurumen Jasangarritasuneko sailburuordearen 2024ko urriaren 9ko Ebazpenaren bidez berretsi zen.

Emari ekologikoa ibai batek bertan bizi den faunaren bizitza bermatzeko izan behar duen gutxieneko emaria da, baita ibilguaren eta ibaiertzetako landaredia ere. Busturialdean gutxieneko emari hori murrizteak, erregulartasunez bizi diren herritarrak hornitzeko arazoak baititu, biodibertsitatea mehatxatzen du argi eta garbi. Emari horiek Kantauri Ekialdeko Demarkazio Hidrografikoaren Plan Hidrologikoan ezarrita zeuden. Plan hori plan hidrologikoen berrikuspena onartzen duen urtarrilaren 24ko 35/2023 Errege Dekretuaren bidez onartu zen.

Elkarte ekologisten ustez, bereziki garrantzitsua da azpimarratzea Oka ibaiaren eta haren ibaiadarren (Mape eta Golako) ibai-sare osoa “Urdaibaiko Biosfera Erreserbaren“ barruan dagoela. Erreserba hori Euskadiko Biosfera Erreserba bakarra da, UNESCOk 1984an izendatua, eta haren babesa Urdaibaiko Biosfera Erreserba Babestu eta Antolatzeko 5/1989 Legeak arautzen du. Adierazitako lehorte-kasuetan gutxieneko emariak murriztea ahalbidetzen duen araudia ez da aplikagarria RAMSAR espazioetan (Nazioarteko Garrantzia duten Hezeguneei buruzko Konbentzioa) dauden ibaietan, kasu honetan bezala, lehentasunezkotzat jotzen baita emari ekologikoen erregimenari eustea. Horregatik guztiagatik, Ekologistak Martxan-ek eta Eguzkik alegatu dute errekurritutako ebazpena Plan Hidrologikoa eta Urdaibaiko Legea, Plan Zuzentzailearen Dekretua eta Natura 2000 Sareari eta RAMSAR Hitzarmenari buruzko nazioarteko araudiak baino txikiagoa dela, eta horien babes-mailak urratu nahi direla.

Bestalde, ez dakigu zein den Bizkaiko Foru Aldundiaren jarrera; izan ere, Biosfera Erreserban biodibertsitatea babesteko organo eskuduna da, eta haren txostena nahitaezkoa zen. Erakunde ekologista horiek behin eta berriz eskatu dute, baina ez dute horretarako aukerarik izan, txostenik egin bada. Gainera, salatu dutenez, “Bilbao Bizkaia Ur Partzuergoaren txostenak garrantzi txikia du, ur-edukieretara mugatzen baita, ekosistema hidroflubialak osatzen dituzten beste elementuak kontuan hartu gabe, hala nola ibaiertzeko basoen babeskien egoera, uraren tenperatura, kutsatzailerik eta giza esku-hartzerik eza edo legez kanpoko bilketen kontrola“. Ezin da ahaztu tentsioz betetako eremu batean gaudela, eta ibaiek “ez dutela gehiago ematen, bizitzarako baldintza egokietan gorde nahi baditugu, ezinbestekoak baitira Biosferaren Erreserba kontserbatzeko“.

Emari ekologikoen murrizketa orokorra da hiru ibaietan (Oka, Mape eta Galako) eta ibilguaren tarte guztietan (ur altu, ertain eta baxuak), eta kasu batzuetan egungo balioen % 60ra iristen da. Eguzkik eta Ekologistak Martxan-ek defendatzen dutenez, “ez da beharrezkoa emari ekologikoak murriztea, ezta behin-behinean ere, eta garrantzitsua da iraganetik ikastea, eta Mape ibaia 2020ko udan lehortzea bezalako kasuak ez errepikatzea; izan ere, emaria emari ekologikoaren azpitik utzi zuen (orain murriztu egiten da) eskualdea urez hornitzeko, eta fiskaltzak arrisku gisa hartu zuen inguruko fauna eta florarentzat“.

Erakunde ekologistek ohartarazi dutenez, “horrelako erabakiek Biosfera Erreserbaren ingurumen-babesaren maila murriztea dakarte eta beste batzuekin bat egiten dute (itsas-lehorreko jabari publikoaren babesaren mugaketak, adibidez) luxuzko alfonbra bat eskualdeko turistifikazio masiboko proiektuetara hedatzeko, non Guggenheim 2 Urdaibai proiektuak argi propioz distiratzen duen“.