• Hasi da Pobrezia Energetikoaren Aurkako Europako Astea, eta administrazio publikoek artatu gabeko etxekoen unitateen kopurua oso handia izan da 2025ean. Ez dirudi irtenbideak epe laburrean ezarriko direnik.
• Kolektibo sozialek bonu sozialaren mekanismoa berrikustea eskatzen dute, automatikoki hel dadin gehien behar dutenengana, eta etxe kalteberei hornidura etetea debekatzeko.

Pobrezia Energetikoaren aurkako Europako Astean, otsailaren 17tik 23ra bitartean, 30 erakunde sozial eta ekologista baino gehiagok bat egin dute 2019-2024 Pobrezia Energetikoaren aurkako Estrategia Nazionalaren 177 orrialdeetan azaldutako neurriak inplementatu ez izana salatzeko. % 21 baino ez dira erabat inplementatu, Ecodesen azken analisiaren arabera.

Erakundeek, beren adierazpen orokorrean, gogorarazi dute gure administrazio publikoen betebeharra dela herritar guztien babesa eta gizarteratzea ekitatez bermatzea: “Pertsona orok du kalitate handiko funtsezko zerbitzuak eskuratzeko eskubidea, hala nola ura, saneamendua, energia, garraioa, finantza-zerbitzuak eta komunikazio digitalak, eta zerbitzu horiek eskuratzeko beharrezko laguntza eman behar zaie pertsona guztiei”. “Kontua ez da soilik eskubideak, pobrezia energetikoa ezabatzea osasun publikoko kontua da, Europako legeria betetzea, eta, jakina, justizia sozialekoa da”.

INEren (Estatistikako Institutu Nazionala) datuek erakusten dutenez, pobrezia-arriskuan edo gizarte-bazterketako arriskuan dagoen biztanleriaren ehunekoak gora egin du, eta biztanleriaren % 26,5era iritsi da. Argindarraren fakturak ere gora egin du, batez ere pandemiak eta energiaren prezioen krisiak eragindako ezohiko egoerak murriztutako edo baztertutako zergak berreskuratu direlako. Horrela, % 21eko BEZa, % 5,11ko elektrizitatearen gaineko zerga berezia eta % 7ko energia elektrikoaren ekoizpenaren balioaren gaineko zerga berreskuratu dira. Baina, era berean, % 30 baino gehiago igotzen dira etxeko tarifetarako sistemaren karguak. Egoera horiek guztiek, handizkako merkatuan energiaren prezioen aldakortasuna kontuan hartuta, ohartarazi behar dute pobrezia energetikoaren gaitzak kaltetutakoen kopurua nabarmen handitzeko arriskua dagoela.

Organizazioek, horien artean Ecologistas en Acción, gizarte-bonua emateko mekanismoa berrikus dadila eskatzen dute, behar duten pertsonengana soilik irits dadin eta automatikoki gerta dadin, esleipendunak bere egoeraren aitorpenaz gain izapide gehigarririk egin behar izan gabe, Portugalen egiten den bezala. Esade-Oxfamen datuen arabera, 10 onuradun potentzialetatik zortzik ez zuten bonu sozial elektrikorik jasotzen. Era berean, kalteberatasun-egoeran dauden familiei ez ordaintzeagatik hornidura etetea debekatzeko eskatu dute, Kataluniako 24/2015 Legearen eredua ezarrita, “zuhurtasun-printzipioan” oinarrituta.

Era berean, erakundeek nabarmendu dute neurri aringarriak ez ezik, egiturazkoak ere ezarri behar direla, hala nola, beren gain hartu ezin duten etxeetan energia-eraginkortasuneko inbertsioak, laguntzak edo dirulaguntzak lehenestea, energia-aholkularitzak eta fakturen azterketak edozein laguntza publikorekin lotzea, bereziki energia-kalteberatasuneko egoeran dauden familiei energia-fakturak ordaintzeko edo energia berriztagarria ekoizteko inbertsio publikoak handitzeko, pertsona kalteberen hornidura eta sarbidea lehenetsiz, “erregai fosil (gas naturala, butanoa edo gasolioa) garestien eta kutsatzaileen bezero gatibu izaten jarraitu behar ez izateko”, gaineratu dute.

Erakundeek dei egiten diete administrazio publiko guztiei, bai estatu-mailan, bai autonomia-erkidegoetakoei, ministerioetatik hasi eta udalerrietaraino. “Bizi dugun krisi klimatikoari aurre egin behar zaio: gure sistema energetikoa aldatu behar dugu, eta sistemak zaurtzen dituen pertsonak erdigunean jarri”, adierazi dute.

Un año más los datos de la pobreza energética no mejoran [pdf]