• Ecologistas en Acción taldeak “Alegria!” dokumentala zabaldu du. Horrekin, Prestige petroliontziaren hondoratzeak eragindako hondamendi ekologikoaren hogeita bigarren urteurrena ospatu nahi du, eta ohartarazi, 22 urte geroago, gizartea ez dagoela hondamendi ekologiko berri batetik salbuetsita, petrolioarekiko mendekotasun handia duelako.
• “Alegría!” erakunde ekologistak ekoitzitako filmak Galiziako kostaldeko marea beltz handiena eragin zuten arrazoiak aipatzen ditu, eta gobernuaren gelditasunaren aurrean, elkartasunezko marea zuria izan zela txapapoteari aurre egin ziona gogoratzen du.

Duela 22 urte, 2002ko azaroaren 13an, Galiziako historiako hondamendi ekologikorik handiena gertatu zen. Ekaitz gau izugarri batean, Prestige petrolio-ontziak ur-bide bat jasan zuen Fisterra lurmuturretik 28 miliara (52 kilometro) zihoala. Espainiako agintariek itsasontzia atoian eramaten hasi ziren, harik eta azaroaren 19an bitan zatitu zuten arte.

Horren ondorioz, dozenaka mila tona fuel oil (chapapote) iritsi ziren Galiziako kostaldera, eta, ondoren, Kantauriko kostalde osora eta Frantziako hegoaldera zabaldu ziren, historiako marea beltz handienetako bat sortuz. Fuel- eta heriotza-olatuek Costa da Morteko itsaslabarren aurka, Cíes eta Ons uharteen aurka, A Lanzadatik Nemiñara arteko hondartza handi eta bakartien aurka borrokatu zuten.

Xuntaren eta gobernu zentralaren gaitasun ezaren eta baliabide faltaren aurrean, ehunka marinelek itsasadarrak defendatzeari ekin zioten, beren sare eta eskuekin txapapotea arrantzatuz. Gizarte zibil autoantolatuak, arrantzaleen kofradiek, itsaski-biltzaileek eta elkarteek eman zioten erantzuna hondamendiari, agintariak agertu ez zirelako.

Elkartasun oldea ere sortu zen Estatu osoan eta herrialde askotan, milaka boluntario bertaratuz: marea zuri bat marea beltzaren aurrean, Galiziako kostaldeak txapapoteaz garbitzeko, hainbat hilabetez lanean arituz. Malko eta samin egunak izan ziren, gezur eta amorru egunak, Galiziako herrian 2002ko abenduaren 1eko manifestazio historikoan Obradoiro plaza sei aldiz urpean utzi zuen sumindura bolada piztu zutenak.

200.000 aterkik oihartzun gisa errepikatu zuten “Inoiz Gehiago” esaldi magikoa. Harrotasuna eta duintasuna, beltzez eta urdinez jantzita, Galiziako kostaldeak aldizka astintzen zituzten hondamendi ekologikoen iseka beltzari “aski da” oihukatzen zion herri batena. Polycommander, Urkiola, Andros Patria, Kason, Egeo Itsasoa, doilorkeriaren zerrenda, gure oroimen kolektiboan iltzatutako izenak, haitzetako txapapotea bezala. Azken sei hamarkadetan petrolio-isurketekin gertatu diren hamahiru istripu handienetako zortzi Galiziako kostaldean gertatu dira.

Galiziako gizartearen mobilizazioa, Nunca Máis plataforma zabalean artikulatua, Puerta del Soleraino iritsi zen, Madrilerako martxa handi batekin, justizia, errespetua eta erreparazioa eskatzeko. Nazkatuta plastilinazko hariekin eta hondartza zoragarriekin.

Gobernuak eta Xuntak tragediaren irismena txikiagotu nahi zuten, kudeaketa kaskarra ezkutatzeko. Errealitateak, aurpegian astintzen zituenak, baliabide eta bitarteko gabezia erabatekoa zen, kutsatutako eremuak babesteko eta garbitzeko gaitasun falta erabatekoa. Mugimendu ekologistatik haratago joan zen mugimendu mobilizatzaile hori, eta ikastetxeak, lantokiak, portu bakoitza eta balkoi bakoitza urez bete zituen, benetako lurrikara eraginez. Horrek herri gisa dugun kontzientzia piztu eta duintasuna itzuli zigun.

22 urte geroago, Prestige-ren isurketaren ondorioak Costa da Morte-n daude oraindik, eta begi hutsez ikus daitezke oraindik. Oraindik txapapotea dago hondar azpian. Hondamendi ekologiko handi bat gertatzen denean, hondamendi horren ondorioek urteetan edo hamarkadetan irauten dutela erakusten duen beste froga baten aurrean gaude. Horregatik, beharrezkoa da agintariek behar diren neurri guztiak hartzea horrelako istripuak berriro gerta ez daitezen.

Komeni da gogoraraztea Europako itsas garraioaren % 70 Galiziaren paretik igarotzen dela, urtean 40.000 itsasontzi inguru, eta hirutik batek (38 egunean), gutxi gorabehera, salgai arriskutsuak garraiatzen dituela, bere erregaiaz gain. Gogora dezagun Blue Star kimikariak iaz Aresko itsasadarrean izandako istripua.

Ecologistas en Acción taldeak, Alegría! filmaren hedapenarekin, gogorarazi nahi du beharrezkoa dela baliabide operatibo iraunkorren eta itsas zaintzako unitateen koordinazioa hobetzea, bai eta Galiziako itsasertzean porturatzen diren ontzien ikuskapenen kantitatea eta kalitatea handitzea ere. Eguneroko Prestige txikiak daudela, sentinazo formakoak. Petrolioaren menpeko eredu hori ere hautsi behar dugula, planetarentzat oso ondorio larriak baitauzkagu. Baina, batez ere, elkartasun-olatua gogoratu behar da, marea zuria, bitartekoen gabezia ilusioaren indarrarekin ordezkatuz orban beltz handiari aurre egin behar izan ziona, Gobernuak, kanpoan zela, bere existentzia ukatzen jarraitzen zuen bitartean. Horregatik, film honen izenburua Alegria! da, boluntarioek nekeak jotzen zituenean abesten zuten txapapotearen aurkako guda oihua. Herriaren oihua, Galiziako herriari duintasuna itzuli ziona.

Irudi horiek beti gogoan izan behar dira, tragedia honen memoria egin behar da, baina baita borroka honena ere, horrelako hondamendi bat berriro gerta ez dadin.

Alegría! dokumentala.