GIZARTE-BALIOAK. DISTORTSIO KORPORATIBOA
1. Pertsonen jokabidearen oinarrizko motibazioak "baliotzat" hartzen baditugu, erraz bereiz ditzakegu bi balio mota. Alde batetik, balio pertsonalak edo interes pertsonalekoak, gure interes indibidualak defendatzera bultzatzen gaituztenak, izaera material, psikologiko edo espiritualekoak.
Bestalde, gizarte-balioak, ez gure interes indibidualaren arabera, baizik eta kokatzen garen taldearen edo komunitatearen interes kolektiboaren arabera erabakiak hartzera bultzatzen gaituztenak. Komunitate hori bikotea, familia, lagun-taldea, elkartea, sindikatua, kide garen herria edo nazioa izan daitezke, baita gizateria osoa ere.
2. Praktikan, gure erabakiak norbanakoaren intereseko motibazioen eta izaera edo interes sozialeko motibazioen konbinazioa izan ohi dira.
3. Hala ere, funtsezkoa da kontuan hartzea gizarte-balioak argi bereizitako bi oinarriren gainean eraikitzen direla.
Alde batetik, Europar Batasunaren interes objektiboetan oinarrituta, taldearentzat edo komunitatearentzat benetan ona edo txarra dena.
Bestalde, interes partikularreko taldeek interes objektibo horien distortsioa oinarri hartuta.
4. Gizarte-balioek gizarteen bilakaeran duten garrantziaren ondorioz, denok saiatzen gara balio horietan eragiten, inguru hurbilagoetan eztabaidatuz, gure iritziak edo atsegin ditugun iritziak zabalduz, etab.
5. Hala ere, bistan da denok ez dugula gizarte-balioetan eragiteko gaitasun bera. Mendebaldearen kasuan, gobernuek eta, azken batean, korporazio handiek neurriz kanpoko gaitasuna dute iritzi publikoan eragiteko eta, epe ertain eta luzera, beren interesen arabera, gizarte-balio nagusiak osatzeko. Gaitasun hori zuzenean hedatzen da komunikabide handien, ikus-entzunezko industriaren bitartez edo hezkuntzan edo ikerketan, GKEetan edo klase politikoan duten eraginaren kontrolaren bidez.
6. Horrela, une honetan, itxuraz interes sozial kolektibotik eratorritako gizarte-balio nagusiak direnak, gure komunitatearen benetako erronka eta interesen konbinazio bat dira, alde batetik, eta, bestetik, gure pertzepzioaren gainean korporazio handien eragina duen eragin distortsionatzailearena.
7. Dinamika horren garrantzia agerikoa da. Interes korporatiboen eraginak ez ditu beti bere azken helburuak lortzen, baina guztiok bultzatzen gaitu itxuraz positiboak diren erabaki indibidual eta kolektiboak hartzera, azken batean, sozialki axolagabeak direnak edo, ia beti, sozialki kaltegarriak direnak.
8. Horregatik, gizarte-balioen kudeaketaren azterketan, interes kolektibo "errealak" interes-talde partikularrek bultzatutakoen edo inposatutakoen gainetik jartzeko oinarrizko helburuaren aurrean jartzen gara.
9. Bai norbanakoen interesen esparruan, bai interes kolektibo errealen eremuan, bai korporazio handiek eragindako interes kolektiboen esparruan, gure jarrera beti analisi arrazionala, emozioak, sentimenduak eta sentsazioak kudeatzearen arteko konbinazioan oinarritzen da.
10. Jakina, interferentzia partikularrak edo korporatiboak gertatzeko arriskua dagoenean, ia beti ezinbestekoa da interes kolektibo objektiboak zer diren eta zer ez aztertzea. Hain zuzen ere, azterketa hori zailtzeko, korporazioek herritarren emozioak eta sentimenduak manipulatzeko joera dute, errealitatearen azterketa arrazionala oztopatzeko.
11. Ikusiko dugun bezala, distortsio korporatibo horren pazientziaz eta eraginkortasunez egindako kudeaketa batek gure gizartearen erronka objektiboak usteltzea lortu du, hala nola emakumearen emantzipazioa, ingurumenaren defentsa, gutxiengoen edo migratzaileen babesa. Ustelkeria horrek balio irrazionalak sortu ditu pixkanaka, eta balio irrazional horiek postmofeminismoaren, katastrofismo klimatikoaren, talde minoritarioen aldarrikapenen manipulazioaren edo migrazio-fenomenoen atzean ezkutatzen diren lan-esplotazio masiboaren eta manipulazio sozialaren esparruan kokatzen ditugu.
Agiri hau EKAI Centerrek landu du GOGOZ Egitasmoaren barruan, HURBIL adostasun-metodologiari jarraituz. Eskerrik asko zure interesagatik. Segi gurekin.
PDF:
