1. Ingurumena babesteko mugimendu ekologista izan zenak, gaur egun katastrofismo klimatikoaren bidez posmoekologismo gisa endekatua izan denak, ekofaxismorantz bizkor egiteko arriskua duela aipatzen dugunean, indar kontzeptual handiko adierazpena erabiltzen ari gara, baina, logikoa denez, irakurle askori gehiegizkoa iruditu dakieke.
2. Ikus dezagun. EKAI Centerren behin baino gehiagotan aipatu dugu mendebaldeko elite korporatiboek faxismo edo neofaxismo modu berrien aldeko apustua egitearen arrisku objektiboa. Arrisku objektibo horiek XX. mendeko 20ko edo 30eko hamarkadan faxismoa eragin zutenekin aldera ditzakegu.
3. Faxismoaren jatorria, hiru gertaeren aurrean elite ekonomikoek izan zuten izua besterik ez zen izan:
A. Sobietar komunismoaren kanpo-mehatxua.
B. Langileen eta herritarren mugimenduaren barne-mehatxua.
C. Eredu ekonomikoaren krisia.
4. Garai hartan, forma desberdinak hartu zituen faxismoak: nazionalismo erradikala, fundamentalismo erlijiosoa edo arrazakeria. Baina helburuak beti berdinak ziren. Barne matxinada neutralizatu nahi zen eta, bereziki Alemaniaren kasuan, sobietar komunismoaren kanpoko mehatxua neutralizatu.
5. Mende bat geroago, mendebaldeko elite korporatiboak izututa daude berriro. Eredu neoliberala agortuta dago eta kanpoko mehatxu antikorporatiboa, herrialde emergente edo gainerakorrek ordezkatzen dute orain, Errusia eta Txina buru direla. Korporazio handiek ez dute zalantzarik izango beren burua defendatzeko beharrezko neurriak hartzeko orduan.
6. Desberdintasun nabarmena dago, noski. Egungo barne-oposizioaren ahultasuna eta duela mende bateko langile-mugimenduaren indar eta erradikaltasun are eta handiagoaren arteko ezberdintasuna agerikoa da. Gaur egungo mendebaldeko Europan neoliberalismoaren, atlantismoaren eta postmodernismoaren inguruko homogeneizazio ideologikoa da nagusi. Hala ere, korporazio handiek badakite egoera hori azkar alda daitekeela, batez ere, eredu neoliberala agortzearen ondoriozko kostuak mendebaldeko herritarren lepotik ordaintzen jarraitzen bada.
7. Arrisku horien aurrean, posmoekologismoa sistematikoki erabiltzen ari dira jada korporazio handiak, hainbat helburu ekonomiko edo kontrol sozialari dagozkionak lortzeko asmoz. Kontrol sozialerako tresna bat da orain ekologismoa, katastrofismo ekologikoaren bidez oinarri arrazionalik gabe geratu bait da. Tresna hau, duela mende bat fundamentalismo erlijioso, patriotiko edo arrazazkoak izan zuten indarrarekin aldera daiteke argi eta garbi.
8. Katastrofismo ekologikoa oinarri emozional bikaina da eredu neofaxista baterako. Benetako helburuek ez dute zerikusirik izango ingurumenarekin, baina planeta salbatzeko aitzakia eta herritarrengan hainbat hamarkadatan eragindako izua funtsezko euskarri izango dira era guztietako murrizketa ekonomiko, sozial edo politikoetarako.
9. Korporazio handien zerbitzura dagoen katastrofismo ekologikoaren erabilera aspalditik da errealitate. Europako buruzagi ekologistak guztiz bat datoz NATOren joera belizista oldarkorrenekin. Energia- eta ingurumen-politikek, etengabeko kontraesanean, zentral nuklearrak irekitzea edo ixtea, ikatzaren erabilera moztea edo suspertzea, ibilgailu elektrikoen bultzada aktibatzea edo desaktibatzea dakarte. Kontraesan hauek, beti enpresa handien interesen arabera gauzatzen dira, eta horretarako nahi bezala aktibatzen edo desaktibatzen diren hondamendi klimatikoen mehatxuak.
10. Inork serioski hartzen ez zituen murrizketa sozial edo ekonomikoei buruzko mehatxuak ere pixkanaka txertatzen ari dira, lehendabizi sinesgarri bihurtu arte eta, ondoren, askatasun zibilen, kontsumoaren edo bizi-mailaren mota guztietako murrizketa gisa errealitate bihurtzen saiatu arte.
11. Hasieran, inork ez zituen serio hartzen haragia kontsumitzearen aurka edo intsektuak kontsumitzearen aldeko kanpainak. Eta pixkanaka ikusten ari gara nola saiatzen den kontsumoa eta bizi-maila murrizteko testuinguru bat errealitate bihurtzen, “planeta salbatzeko” asmoz onartuko dugulakoan.
12. Argi dago horrek guztiak “faxismo aurreko” testuinguru baten aurrean jartzen gaituela. Eredu soziopolitiko ekofaxista baterako kultura-, ideologia- eta komunikazio-oinarriak agerikoak dira.
13. Hala ere, horrek ez du esan nahi prozesuak nahitaez norabide horretan aurrera egingo duenik. Hori, lehenik eta behin, herrialde gainerakorren eta NATOren inguruan egituratutako Mendebaldearen arteko gatazka geopolitikoaren bilakaeraren arabera gauzatuko da, eta baita, noski, egungo eredu ekonomikoa suspertzeko gaitasunaren arabera ere. Mendebaldeko elite korporatiboak nahiago luke gaur egungoa bezalako eredu bat mantendu, non itxuraz ezberdinak diren joera politikoak arazorik gabe kontrolatzen dituen. Baina mundu-hegemonia galtzeak, testuinguru multipolar berri batek eta barneko ezegonkortze sozial eta ekonomikoak bere interesak defendatzeko estrategia erradikal batera eraman dezakete berriro. Estrategia erradikal horren oinarri kontzeptual idealak posmoekologismoa eta katastrofismo ekologikoa dira. Adi egon beharko dugu.
Testu hau SOZIALDEMOKRAZIAREN ETORKIZUNAri buruzko EKAI Center-en egitasmoaren barne kokatzen da. Mila esker zure arretagatik. Jarraitu gurekin.
PDF:
