Adimen artifizialak (AA) bere lekua aurkitu du industria arloan, produkzio prozesuak hobetzeko eta negozioen lehiakortasuna areagotzeko tresna gisa. Euskal Herrian, Vicomtech zentro teknologikoa adimen artifizialeko aplikazio aurreratuak garatzen ari da, industria sektoreari eraldaketa digitalean lagunduz. Igor García Olaizolak, Vicomtech-eko Industria Dibisioko zuzendariak, adimen artifizialeko proiektuen errealitatea eta erronkak azaldu ditu elkarrizketa honetan.

Adimen artifiziala sektore asko eraldatzen ari da, industria barne. Nola ikusten duzu adimen artifizialaren
bilakaera Euskal Herriko industria-enpresetan?

Azken bost urteotan, industria enpresak datuen bilketan oinarritutako prozesuak garatzen hasi dira. Honek, zalantzarik gabe, oinarri sendoa ematen die enpresa horiei adimen artifizialeko (AA) proiektuak abian jartzeko. Adimen artifizialarekin lan egiteko ezinbestekoa da kalitatezko datuak izatea, eta hau da azken urteetan gertatu den aldaketa garrantzitsuena.

Etorkizunean, enpresa gehiago izango dira datuak aprobetxatzen dituztenak eta ingeniaritzaren ikuspegitik proiektu horiek gero eta hobeto ulertzen joango dira. Gainera, AA aplikatzeak ez du soilik emaitzen hobekuntza ekartzen, baizik eta prozesuen eraginkortasuna hobetzea eta erabaki hobeak hartzea ahalbidetzen du.

Zein dira euskal enpresek adimen artifiziala beren produkzio-prozesuetan txertatzean dituzten erronka nagusiak?

Erronka handienetariko bat talentuaren egokitze falta da. Adimen artifiziala ez da ingeniaritza klasiko bat, eta ingeniari askok ez dute AA proiektuak aurrera eramateko beharrezko espezializaziorik. Gure inguruan adimen artifizialeko espezialistak falta dira, eta lan merkatuaren eskariak horri erantzuteko erronka handia suposatzen du. Bestalde, proiektu hauek prozesuak aldatzea eskatzen dute. Adibidez, AA proiektu bat martxan jartzeak produkzio prozesuan eraldaketa bat eskatzen duenean, aldaketa horiek negozioaren egiturara egokitu behar dira. Horrek zailtasunak sor ditzake, bereziki enpresa handietan, non prozesu tradizionalak oso finkatuta dauden.

"Enpresa askok datu pila bat izaten dute bilduta, baina askotan ez dakite datu horiek nola erabili”

Automatizazioak eta adimen artifizialak askotan kezkak sortzen dituzte enpleguen galerari buruz. Nola oreka dezakete enpresek teknologia horien erabilera kalitatezko enplegua sortuz eta babestuz?

Teknologia berriek, eta bereziki adimen artifizialak, askotan kezkak sortzen dituzte langileen artean. Ohikoa da AA proiektuak mehatxu bezala ikustea, pertsonen lanak ordezkatuko dituztelakoan. Hala ere, guk egiten ditugun proiektuen kasuan, adimen artifiziala ez da langileak ordezkatzeko erabiltzen, baizik eta lana hobetzeko. Teknologiak aukera ematen dio pertsonari erabaki hobeak hartzeko eta eraginkortasun handiagoz lan egiteko. Egia esan, proiektu teknologiko gehienek ez dituzte langileak ordezkatzen, baizik eta haien lana indartzen eta optimizatzen laguntzen dute.

Partekatu al dezakezu Euskal Herriko enpresa baten lehiakortasuna hobetu duen arrakasta-kasurik?

Arrakasta kasu ugari ditugu Euskal Herriko industrian adimen artifiziala aplikatuz. Irudi analisian adibidez, lan handia egin dugu fabrikazio prozesuetan kalitatea hobetzeko. AA bidez prozesuak monitorizatuz, piezen kalitatea eta fabrikazioaren eraginkortasuna bermatzen dugu. Horrek produktibitate handia ekarri die enpresei, eta akatsak azkarrago detektatzeak kalitatean eragin positiboa izan du. Beste adibide bat optimizazio kontuetan dugu, non AA-k prozesuak azkarrago eta hobeto egiteko aukera ematen duen. Hau da, ekoizpen prozesu batean, adimen artifizialari esker, behar den denbora edo baliabideen erabilera gutxitzea lortzen da.

Nola ikusten duzu euskara ingurune digitalean eta zein garrantzia du adimen artifizialean oinarritutako teknologien garapenean? Zer ahalegin egiten ari dira euskararen presentzia bermatzeko alor horretan?

Euskara ingurune digitalean garatzeko aukera politak daude. Adimen artifiziala euskararen inguruan ere aplikatzen ari gara, batez ere itzulpengintzan eta edukien azpititulazioan. Euskarazko materiala automatikoki beste hizkuntzetara itzultzeko
gai gara, eta horrek kostu handiak aurrezten ditu. Gero eta material gehiago dugu euskaraz, eta honek aukera ematen digu hizkuntza txiki bat izan arren, adimen artifizialaren bidez euskara teknologia handietan erabiltzeko.

“Gure inguruan adimen artifizialeko espezialistak falta dira”

Industria arloan, zer leku du euskarak?

Orokorrean, industria arloan gaztelania da nagusi, baina adimen artifizialak aukera berriak irekitzen dizkigu hizkuntzen arteko mugak apurtzeko. Makinen mantentze-lanetan edo prozesu teknikoetan, adimen artifizialak aukera ematen digu hizkuntza desberdinetako dokumentazioa sortzeko eta erabiltzeko. Nahiz eta gaur egun gaztelania izan nagusi, AA hizkuntza aniztasuna sustatzeko tresna eraginkorra izan daiteke, eta euskarak ere bere tokia izango du.

Iraunkortasuna gero eta lehentasunezkoagoa den testuinguru honetan, nola lagun dezake adimen artifizialak euskal enpresak jasangarriagoak izan daitezen ingurumenaren eta gizartearen ikuspegitik?

Adimen artifiziala eraginkortasuna handitzeko tresna bikaina da, eta horrek zuzenean eragiten du ingurumenaren gaineko inpaktuan. Adimen artifizialak proiektu batek baliabideak hobeto erabiltzea ahalbidetzen du, material gutxiago kontsumituz eta energia kontsumoa murriztuz. Gure kasuan, uraren kudeaketan egindako proiektu bat dugu adibide moduan. Segurako bailaran, Espainian, egin dugu proiektua, non uraren erabilera optimizatu dugun faktore ezberdinak kontuan hartuta. Prozesu hau hobeto kudeatzeak ingurunearekiko inpaktua nabarmen murriztu du.