Araba

GEBARA

GEBARA Arabako iparraldean dagoen herria da eta BARRUNDIAko udalerria osatzen duten 12 herrietako bat da. Barrundia Aguraingo Koadrila osatzen duen udalerrietako bat da. Gebarako gaztelua eta jauregia oso ezagunak dira. Gebaratarren leinuaren jatorria ez dago batere argi, baina aztarnarik zaharrenek Nafarroara daramate, XI. mendeko bigarren erdialdera, hain zuzen ere.
Leinukoek izena herri honetatik hartu zuten eta denborarekin zabaldu ziren Oñati eta Leintz-Gatzagara iparraldean eta Barrundiako beste herrietara eta ekialdean Egilatz eta Araiara.
Gaztelua, jauregia eta gotorlekua Iñigo Velez Gebarakoak eraiki omen zituen XV. mende amaieran eta denborarekin leinuaren egoitza nagusi eta administrazio gune bilakatu ziren.
Lehen Gerra Karlistan, ordea, Zurbano generalaren aginduz suntsitu egin zuten 1839an.

Historikoki Gebarako ermandadea delakoa egon da eta Gebara herriaz gain, Elgea, Etura eta Urizar ere biltzen zituen. XIX.mendean burututako erreforman, gainera, udalerri bihurtu zen. 1885ean, ordea, Barrundia udalerriaren barrura sarrarazi zuten.

BARRUNDIA udalerria 13 herrik osatzen dute: Gebara, Etura, Audikana, Dallo, Heredia, Matura, Marieta, Ozeta (udalerriko hiriburu da), Etxabarri-Urtupiña, Larrea, Hermua, Elgea eta Mendixurrek.