Non descubrín nada extraordinario en si mesmo, senón de grandeza, porque até agora non viramos uns 50 casos de violación. Pero, si non, non houbo nada extraordinario na práctica, na concepción que hai da violación ou na natureza da vítima –o ánimo ilimitado, o obxectivo de que o xuízo servise para algo e a apertura das portas do xulgado–. Á fin e ao cabo, este caso lémbranos até que punto a violación é estrutural na nosa sociedade". Son palabras da avogada Anne Bouillon, que fala do caso de Mazan (Occitania), aberto por Gisèle Pelicot, polo que o seu marido se drogó de somnífero durante anos e que ela e outras decenas de homes violaron unhas 200 veces. #MeToo et a justice: après le choc Mazan, en finir avec a culture du viol? (#MeToo et xustiza: Despois do golpe de Mazan, é o final da cultura da violación?) A análise de Bouillon pódese escoitar nunha interesante mesa redonda.

Na redacción da reportaxe non se coñece o castigo aos violadores de Mazan, pero si se saberá cando o lector o teña a man. Con todo, o procurador preguntou por vinte anos de cárcere contra o ex marido Dominique e entre dez e dezaoito anos para outros homes –a un só imputar o "dano sexual" e pediuse catro anos de cárcere contra el, a todos os demais, a violación–. O xuízo contra 51 homes, iniciado o pasado 2 de setembro, durou moito, e aí estivo Gisèle recollendo os argumentos e explicacións da defensa, tan firmes e perseverantes, rodeados dos seus achegados, e perseverando grazas á forza da protección feminista que se foi consolidando e masificando día a día.

Sexa cal for o castigo que se lle impoña, o caso aberto por Gisèle deixaranos unha chea de achegas. Imos enumeralos aquí, a partir da análise dos relatos dos medios de comunicación mainstream e das poucas análises feministas atopados na esquerda dereita.

Romper estereotipos

Unha delas é a visibilización e desmantelamento dos estereotipos relacionados coa violación. Por unha banda, o feito de que a violación apareza sen pulso e sen pudor chocou co imaxinario tradicional da vítima: non é unha persoa enferma –no sentido do pobre–, nin un histérico incontrolable. A "dignidade" de Gisèle foi case subliñada por todos os medios de comunicación. Non hai dúbida de que é digno, pero a escritora quebequesa Martine Delvaux, a escritora feminista, dixo en Libération: "Detengámonos de falar da dignidade de Gisèle Pelicot, porque non hai vítimas boas nin vítimas malas. Toda persoa que sufriu violencia sexual é digna". Os xornalistas insistiron no seu aspecto coidado, na súa elegancia, na súa calma e na súa frialdade. A pesar de toda a solidariedade de Gisèle, Delvaux desenvolve: "Desafortunadamente, as descricións dos medios de comunicación fálannos de todos os que non se mencionan, dos ataques que habemos invisibilizado ou que non se creron que responden á imaxe da 'vítima boa'. 'Boa vítima' é tamén a 'boa muller' que Virginie Despentes cita no seu libro A Teoría do King Kong (Txalaparta, 2017), é dicir, o ideal feminino, a feminidade normativa, que se asemella ao que debería ser unha muller, aínda que realmente non existise. Que pensar dános a comparación das descricións que se utilizaron para Gisèle e outros violados. No artigo de opinión Delvaux pon varios exemplos: -Como iamos falar se non era branca? Se fose novo? Se tivese tatuaxes e piercings? Levaba unha saia curta, un leotardo, unha camiseta curta e estreita? Se fose traballador sexual, traballador de fábrica ou parado? Padece algunha enfermidade mental ou vive cunha discapacidade manifesta? Se a cabeza estivese inclinada, os pés arrastrándose ou as costas tortas?

Máis aínda foi o desmentido da figura do violador. Á vista dos 51 perfís de homes xulgados, quedou claro que o agresor non é un "monstro", nin un descoñecido que de súpeto se lanza sobre nós. "O violador é un home corrente, que leva fielmente o cotián, ben integrado ao seu ao redor. O violador non é un ‘monstro’, o violador é un home corrente. Iso chámase ‘estratexia de alteración’, a creación de dous grupos, a creación dun novo conxunto diferente ao noso. Os violadores adoitan entrar nese grupo diferente ao noso: marxinais, ‘tolos’, foráneos… Pero non. Son homes comúns ao noso ao redor, queiramos ou non, ou mellor dito, aínda que non queiramos”, escribimos na análise Monsieur Tout le monde sobre o caso de Mazan.

Gisèle non consentiu que a porta do xulgado pechásese e abriu o seu inferno a todo o mundo, coa súa decisión: -Porque a vergoña ten que cambiar de sitio.

Basicamente, a cultura da violación

O xuízo serviu para abrir o caso específico da muller violada por 51 violadores e para pór o problema nun marco máis xeral: a cuestión da cultura da violación. Porque unha cultura é a da violación, dirixida por unha organización sistémica. Se non, como podemos explicar que no Estado francés, que ten no seu seo o caso Mazango, contabilícense cada ano 210.000 tentativas de violación ou violación e que a Xustiza non siga ao 94% das denuncias de violación? Gisèle propúxose levar á luz a cultura da violación: "Xa é hora de que esta sociedade machista e patriarcal, que se converte nunha violación normal, abra os ollos".O avogado de Gisèle, Stéphane Babonneau, informou tamén ao xuíz: "Temos que acabar coa idea de que o corpo da muller é obxecto de conquista. Ninguén di que os homes son tóxicos por natureza, pero teñen moitas máis posibilidades de estar violentos, en gran parte polas representacións que recibiron na súa construción".

Do feminismo e do antifeminismo

Durante o xuízo, Gisèle agradeceu o apoio e a solidariedade mostrada polas feministas: -Conmóveme profundamente o voso apoio, e tómome a responsabilidade de que, grazas a todos vós, poida eu loitar até o final. Dirixo esta loita a todas as persoas, mulleres e homes, vítimas de agresións sexuais. Quero dicir a todas as vítimas: non sodes soas”. En concreto, desde o primeiro día até o final do caso, decenas de asociacións feministas e miles de feministas mostraron o seu apoio á causa.

En paralelo, a alegación da defensa foi infestado de argumentos antifeministas. Na reportaxe Plaidoiries au procès Mazan: feu nourri contre lles féministes (alegado no caso Mazango: lume contra as feministas) de Mediaparte recóllense algunhas frases antifeministas e misóginas que se ouviron no xuízo: "O único que esperan é que caia a guillotina sobre eses pobres diaños"; "que se vaian a Irán ou a Afganistán [feministas]"; "que os parásitos e os elementos [feministas] que foron unha fonte de tensión inútil non encauzen a sentenza"… Mesmo Gisèle e a súa contorna tiveron que ouvir frases odiosas que non deixarán escritas en papel.

No fondo, as declaracións da defensa puxeron de manifesto a incapacidade da Xustiza para protexer aos violados. Sería insoportable para calquera a lasciva, sucia, violenta e destrutiva declaración que Gisèle ouviu durante tres meses. A avogada Carine Durrieu Diebolt escribe: "Hai estratexias de defensa inxustificables –inxustas inxerencias e insultos na vida privada ou sexual– que pretenden acabar coa destrución. (…) Para evitar esa sobrecarga de trauma, os avogados deberían defenderse con mesura e humanidade, e os xuíces deberían abordar a cuestión da victimización secundaria. Non se trata, desde logo, de menosprezar a presunción de inocencia e os dereitos da defensa, senón de cuestionar o equilibrio do noso procedemento penal, tal e como aconsella o Tribunal Europeo de Dereitos Humanos, engadindo outro principio convencional: a protección da vítima".

No marco do caso Mazango, medio centenar de asociacións feministas elaboraron unha lei integral que vai en contra das agresións sexuais. Por suposto, desas 130 medidas tamén hai que referirse ao ámbito da Xustiza.