As negociacións que se levaron a cabo en Busan (Corea do Sur) entre o 25 de novembro e o 1 de decembro pasaron bastante desapercibidas. Tal e como explicabamos no artigo 2.849 de ARGIA do ano pasado, a solución á contaminación por plástico consiste en reducir o uso, hai dous anos 170 estados do mundo comezaron un ciclo de cume para buscar unha solución á contaminación por plásticos. Con motivo da última reunión, Juan Carlos Monterrey Gómez, xefe da delegación de Panamá, sinalou: “O plástico é unha arma de destrución masiva; aquí non estamos a negociar ningún convenio, é o convenio máis importante para a supervivencia da humanidade desde o Acordo de París sobre o clima de 2015”.

Con todo, algúns estados estiveron obstaculizando as negociacións e, en lugar de chegar a un acordo global, o fracaso impúxose no último cume do ciclo. Sen sorpresas, foron os grandes vendedores de petróleo, e por tanto de plástico, os que estiveron obstaculizando o acordo, especialmente Arabia Saudita, Irán e Rusia. Un diplomático europeo ha descrito á axencia AFP como un obstáculo, nos últimos días fálanse unhas 60 conversacións de cinco minutos cada unha, co pretexto de cambiar unha frase ao proxecto de convenio. Nunha declaración moi diplomática, o presidente do Comité Intergobernamental sobre Contaminación Plástica, o ecuatoriano Luís vaias Valdivieso, destacou que "hai cuestións críticas que aínda impiden un acordo global" e que "se necesita máis tempo para solucionalas de forma efectiva". Monterrey Gómez, pola súa banda, denunciou "a traizón a nivel mundial" dunha maneira "máis directa". Estas negociacións son máis complicadas que unha rede de pesca de polietileno perdida no mar.

Lixo de ricos, veleno de pobres

Esta contaminación non é evidente en todos, e moitas tendencias poden distorsionar a nosa percepción. Os macrocáculos de plástico de onte (botellas, bolsas, xoguetes...) non desapareceron, senón que se han triturado e difundíronse por todo o planeta. Convertéronse nos microplásticos actuais e o seu número seguirá aumentando mentres seguimos fabricando o novo plástico. Ademais, sobre todo no mar, as cantidades de macros e microplásticos poden variar moito dependendo do lugar: O Mediterráneo, por exemplo, só ten o 1% da auga do mar do mundo, pero só o 7% dos microplásticos do mundo. Na superficie do Golfo de Bizkaia hai varias zonas de provisións onde hai 10.000 veces máis residuos que na zona. E, sobre todo, con que os grandes produtores de residuos do norte global exporten a contaminación de plásticos a países máis pobres, alí acumúlase a parte do problema que eliminamos. Durante moito tempo, eran importados por varios países do sueste asiático, pero China e outros decidiron reducilos, redirixindo gran parte deles a Indonesia.

En teoría, Indonesia só importa reciclables, pero tamén entran moitos desperdicios ilegais. Ademais, debido a que o lixo en papel pode chegar a ser un 2% plástica, varios países do norte global introducen intencionadamente lixo plástico do 2% entre os papeis reciclables que envía a Indonesia. Ese 2% son unhas 60.000 toneladas ao ano, que se acumulan ás 260.000 toneladas de plástico que se envían cada ano "oficialmente reciclables". O motivo do envío é que a reciclaxe do plástico adoita ser máis caro que a produción do novo. Este plástico "encartado" do 2% que vai a Indonesia clasifícao a propia poboación, tirando o que non é reciclable ou utilizándoo como combustible en casas ou fábricas, porque é máis barato que a madeira.Unha
fábrica de tofu da cidade de Tropode, por exemplo, utiliza este plástico como combustible para producir o tofu. No proceso, o po cae ao solo e cómese coas galiñas de ao redor. Tal e como se explica no informe Plastic Waste Poisons Indonesia´s food chain (O lixo plástico envenena a cadea de comida de Indonesia), o nivel de dioxina nos arrolces é de 70 veces o autorizado en Europa, e ademais da dioxina mídense a un nivel alto os PCB, PBDE, SCCP e PFOS. Sen sorpresas, a poboación que máis microplásticos inxere no mundo é a de Indonesia: 15 gramos ao mes, 100 veces máis que en Estados Unidos.

Niveis non gestionables

Si mantense a tendencia actual, en 2060 triplicarase o uso do plástico e, por tanto, a cantidade de lixo de plástico. Pero, dentro dunha década, o mundo non poderá xestionar os niveis de lixo plástico, segundo declarou a ministra norueguesa de Desenvolvemento, Anne Beathe Tvinnereim no Cume de Busan.

Cada ano descóbrense máis zonas onde se dispersan os microplásticos. Sabiamos que nas prazas humanas, nas veas de sangue, no cerebro ou no esperma atópanse micro ou nanoplásticos que prexudican a nosa saúde –infartos, derrames de espiga ou problemas neurolóxicos, entre outros–. Tamén sabiamos que se dispersan pola atmosfera, pero un novo estudo da Universidade de Pensilvania ensinounos que poden facilitar a formación de nubes. As partículas de po adoitan formar nubes, ao condensarse o vapor en pingas de auga ou cristais de xeo; os microplásticos teñen características similares, pero a condensación prodúcese a temperaturas entre 5 e 10 graos superiores aos pos. Por outra banda, as nubes de microplásticos levan máis xeo, o que dá ás nubes características diferentes en canto á reflexión dos raios solares e á captura das radiacións terrestres.Os autores
da investigación, Miriam Freedman e Heidi Buss, aseguran que aínda non se coñecen as consecuencias climáticas deste feito. Con todo, os efectos do cambio climático eran demasiados, aínda que non se engadise unha certa incontrolable geoingeniería.