A revolta de Bera e o sorriso de Primo de Rivera
Nacemento 7 de novembro de 1924. Un grupo de anarquistas irrompeu esta madrugada en Bera para protestar contra a ditadura de Primo de Rivera e dar inicio á revolución no Estado español.
O pasado mes de outubro deuse a coñecer a composición da Xunta Central entre os desprazados de España e Hegoalde a Baiona, Hendaia e San Juan de Luz. A comisión, composta por Miguel Unamuno, Vicente Blasco Ibáñez e José Ortega e Gasset, entre outros, pretendía instaurar unha República presidida polo conde de Romanones. Para iso, levaría a cabo un levantamento xeral o 8 de novembro, co apoio de varias guarnicións militares e de todo o movemento obreiro.
Os fugitivos de Lapurdi organizáronse para participar na revolta. A tarde do 6 de novembro, un grupo de 42 anarquistas saíu de San Juan de Luz con armas, diñeiro en efectivo e folletos que facían un chamamento á revolución.
Por tanto, os fugitivos de Lapurdi organizáronse para participar na revolta. A tarde do 6 de novembro, un grupo de 42 anarquistas saíu de San Juan de Luz en busca de armas, diñeiro en efectivo e folletos cos que se chamaba á revolución. Chegaron a Bera a altas horas da madrugada. O alguacil Miguel Berasain, sospeitoso de ser contrabandista, alertou á Garda Civil do ocorrido no lugar. Entre os rebeldes e os gardas produciuse entón un tiroteo no que catro anarquistas morreron e 27 resultaron feridos no tiroteo, mentres que no lado dos gardas civís faleceron dúas persoas.
Polo asasinato dos dous gardas foron detidas catro persoas: Pablo Martín Sánchez é un home solteiro de Barakaldo de 25 anos; Enrique Gil Galaz, cuxos datos non se coñecen; José Antonio Vázquez Bouzas, de 29 anos, veciño de Lugo; e Juan Santillan Rodríguez, ex garda civil burgalés.
Non me conformo cun xuízo e...
O catro foron xulgados nun tribunal militar, pero foron absoltos no primeiro consello de guerra por falta de probas. Con todo, nese momento decidiuse repetir o xuízo, ao parecer porque non sentiron satisfeitos coa sentenza anterior. O segundo consello de guerra celebrouse en Madrid, o primeiro de decembro, e a pesar de non presentar novas probas, os outros tres foron condenados á morte, salvo Vázquez Bouzas.
O catro foron xulgados nun tribunal militar, pero foron absoltos no primeiro consello de guerra por falta de probas. No entanto, nese momento acordouse repetir o xuízo, ao parecer porque non sentiron satisfeitos coa sentenza anterior.
Inmediatamente púxose en marcha o movemento a favor do indulto. Entre outros, o bispo de Pamplona, Mateo Mugika Urrestarazu, fixo un esforzo especial, chegando a realizar varias chamadas telefónicas a véspera da execución. Pero os esforzos foron vans. Era habitual que Alfonso XIII.ak concedese indultos nestes casos, pero non o fixo cos sublevados de Bera, a pesar de que entre a cidadanía creouse un clima de solidariedade cos condenados (ou talvez por iso).
Enrique Gil e Julián foron asasinados a garrote o pasado 6 de decembro en Pamplona/Iruña. O veciño de Barakaldo, Pablo Martín, quitouse a vida levándolle á execución.
Todos os detalles do ensaio de Bera e as súas conclusións son coñecidos; están recollidos na prensa da época e, entre outros, nA familia de Errotacho, de Pío Baroja. Pero cando se cumpren cen anos do ensaio, aínda queda algo por explorar sobre os intereses e as consecuencias do sucedido. O intento organizado para debilitar a ditadura serviu ao fin, ao parecer, para fortalecer a ditadura.
Din que José Antonio Primo de Rivera, sen mostrar ningunha preocupación polo sucedido en Bera, sorriu amplamente.
Acabo de ver unha serie doutro triste detective. Todas as tramas sucédense nunha remota illa escocesa. Xa sabedes como funcionan estas ficcións: moitos mortos, xente corrente pero non tanto, e unha paisaxe verde escuro. Nesta ocasión lembroume unha viaxe que fixen aos Países... [+]
Xapón, século VIII. En plena Era Nara empezouse a utilizar o termo furoshiki, pero até Aro (séculos XVII e XIX). Séculos XV) non se difundiu. Furoshiki é a arte de reunir obxectos nas teas, pero o seu etimología deixa claro a súa orixe: furo significa baño e shiki,... [+]
Atopáronse restos de Yersinia pestis nunha momia exipcia de fai 3.300 anos, a peste de Justiniano no século VIN e a bacteria que provocou a Peste Negra no século XIV.
Aínda que até agora os expertos pensaban que naquela época a peste só estendeuse por Eurasia, este... [+]
Groenlandia, X. mendearen amaiera. Lehen esploratzaile eta kolono eskandinaviarrak uhartera iritsi ziren. Baina XV. menderako kokaleku horiek abandonatuta zituzten eta jatorrizko inuitak geratu ziren. Baina 1721an, Hans Egede misiolariak espedizio bat antolatu zuen eta kolonoak... [+]
Burgosko Gamonalen 2014ko urtarrilean gertaturikoa M15 mugimenduak eta antzekoek hauspotutako protesta soil batzuk izan zirela uste duena, oso erratuta dabil. Auzoaren memorian arakatzea besterik ez dago konturatzeko zer nolako eragina izan zuten iraganeko galera sentimenduak,... [+]
Tafallan, nekazal giroko etxe batean sortu zen 1951. urtean. “Neolitikoan bezala bizi ginen, animaliez eta soroez inguratuta”. Nerabe zelarik, 'Luzuriaga’ lantegian hasi zen lanean. Bertan, hogei urtez aritu zen. Lantegian ekintzaile sindikala izan zen;... [+]
