A revolta de Bera e o sorriso de Primo de Rivera
Nacemento 7 de novembro de 1924. Un grupo de anarquistas irrompeu esta madrugada en Bera para protestar contra a ditadura de Primo de Rivera e dar inicio á revolución no Estado español.
O pasado mes de outubro deuse a coñecer a composición da Xunta Central entre os desprazados de España e Hegoalde a Baiona, Hendaia e San Juan de Luz. A comisión, composta por Miguel Unamuno, Vicente Blasco Ibáñez e José Ortega e Gasset, entre outros, pretendía instaurar unha República presidida polo conde de Romanones. Para iso, levaría a cabo un levantamento xeral o 8 de novembro, co apoio de varias guarnicións militares e de todo o movemento obreiro.
Os fugitivos de Lapurdi organizáronse para participar na revolta. A tarde do 6 de novembro, un grupo de 42 anarquistas saíu de San Juan de Luz con armas, diñeiro en efectivo e folletos que facían un chamamento á revolución.
Por tanto, os fugitivos de Lapurdi organizáronse para participar na revolta. A tarde do 6 de novembro, un grupo de 42 anarquistas saíu de San Juan de Luz en busca de armas, diñeiro en efectivo e folletos cos que se chamaba á revolución. Chegaron a Bera a altas horas da madrugada. O alguacil Miguel Berasain, sospeitoso de ser contrabandista, alertou á Garda Civil do ocorrido no lugar. Entre os rebeldes e os gardas produciuse entón un tiroteo no que catro anarquistas morreron e 27 resultaron feridos no tiroteo, mentres que no lado dos gardas civís faleceron dúas persoas.
Polo asasinato dos dous gardas foron detidas catro persoas: Pablo Martín Sánchez é un home solteiro de Barakaldo de 25 anos; Enrique Gil Galaz, cuxos datos non se coñecen; José Antonio Vázquez Bouzas, de 29 anos, veciño de Lugo; e Juan Santillan Rodríguez, ex garda civil burgalés.
Non me conformo cun xuízo e...
O catro foron xulgados nun tribunal militar, pero foron absoltos no primeiro consello de guerra por falta de probas. Con todo, nese momento decidiuse repetir o xuízo, ao parecer porque non sentiron satisfeitos coa sentenza anterior. O segundo consello de guerra celebrouse en Madrid, o primeiro de decembro, e a pesar de non presentar novas probas, os outros tres foron condenados á morte, salvo Vázquez Bouzas.
O catro foron xulgados nun tribunal militar, pero foron absoltos no primeiro consello de guerra por falta de probas. No entanto, nese momento acordouse repetir o xuízo, ao parecer porque non sentiron satisfeitos coa sentenza anterior.
Inmediatamente púxose en marcha o movemento a favor do indulto. Entre outros, o bispo de Pamplona, Mateo Mugika Urrestarazu, fixo un esforzo especial, chegando a realizar varias chamadas telefónicas a véspera da execución. Pero os esforzos foron vans. Era habitual que Alfonso XIII.ak concedese indultos nestes casos, pero non o fixo cos sublevados de Bera, a pesar de que entre a cidadanía creouse un clima de solidariedade cos condenados (ou talvez por iso).
Enrique Gil e Julián foron asasinados a garrote o pasado 6 de decembro en Pamplona/Iruña. O veciño de Barakaldo, Pablo Martín, quitouse a vida levándolle á execución.
Todos os detalles do ensaio de Bera e as súas conclusións son coñecidos; están recollidos na prensa da época e, entre outros, nA familia de Errotacho, de Pío Baroja. Pero cando se cumpren cen anos do ensaio, aínda queda algo por explorar sobre os intereses e as consecuencias do sucedido. O intento organizado para debilitar a ditadura serviu ao fin, ao parecer, para fortalecer a ditadura.
Din que José Antonio Primo de Rivera, sen mostrar ningunha preocupación polo sucedido en Bera, sorriu amplamente.
A nosa nai sempre di: “Nunca comprendín por que sucedeu a Primeira Guerra Mundial”. Non ten sentido. Non entende por que as antigas potencias europeas implicáronse nunha especie de barbarie e non pensa en como convenceron aos mozos europeos e coloniais a morrer en... [+]
Até agora cremos que na Idade Media e antes de que se estendese a imprenta, os encargados de copiar os libros eran homes, concretamente monxes dos mosteiros.
Pero un grupo de investigadores da Universidade de Bergen (Noruega) concluíu que as mulleres tamén traballaron como... [+]
Florencia, 1886. Carlo Collodi, autor da coñecida novela Le avventure de Pinocchio, escribiu sobre a pizza: “Masa de pan tostado ao forno con salsa de calquera cousa que estea ao alcance da man”. O escritor e xornalista engadiu que aquela pizza tiña “unha forma complexa... [+]
Os himnos, esas modalidades de canto concretas, belas e perigosas, tenden a estar dirixidos a unha comunidade. “Amigos da miña patria e de tempada”, comeza o coñecido poema de Sarrionandia. É, naturalmente, un himno: velaquí a quen se dirixe nun ton solemne que nos pode... [+]
Lineal A é a escritura minoica utilizada fai 4.800-4.500 anos. Recentemente, no emblemático palacio de Knossos en Creta, descubriuse un obxecto de marfil, probablemente utilizado como cetro de cerimonia. O obxecto consta de dúas inscricións, unha no mango é máis curta e os... [+]
Londres 1944. Unha muller, de nome Dorothy, foi fotografada mentres realizaba labores de soldadura na ponte de Waterloo. Non temos máis datos sobre Dorothy que o seu nome, pero até hai dez anos tampouco o sabiamos. A serie de fotografías foi atopada en 2015 pola historiadora... [+]
Kirola eta oroimena uztartuko dituzte, bigarrenez, mendi-martxa baten bitartez. Ez da lehiakorra izanen, helburua beste bat delako. La Fuga izeneko mendi martxak 1938ko sarraskia gogorarazi nahi du. Ezkabako gotorlekuan hasi eta Urepelen amaituko da. Maiatzaren 17an eginen dute.