Conscientes da importancia da ideoloxía no comportamento político, os vascos debemos prestar especial atención ao tema da nosa ideoloxía, xa que no marco dun emprazamento ideolóxico concreto sempre se decide que facer, que non facer, como, con quen, contra quen, etc. Sendo tan fundamental o que nos xogamos e coñecendo toda a maquinaria mediática que entre nós estableceuse para difundir a ideoloxía a favor dos dominadores, deberiamos ter moito coidado, porque un dos requisitos do seu éxito é empalagarnos e cegarnos.

Na base da ideoloxía dos vascos, debería haber unha lectura axeitada do conflito que padecemos, e niso, por suposto, o bo uso da terminología ten unha función fundamental. O que nos ocorre é un síntoma de como o denominamos, pero tamén inflúe na propia configuración desa visión do mundo, en sentido circular.

Vede o diferente que é, por exemplo, dicir que a nosa é unha nación sen Estado, ou presentarnos como un Estado ocupado. O primeiro expón a cuestión como un problema interno de España e Francia, e sitúaa á altura da vontade ou pretensión. O segundo, pola contra, outorga unha cualificación internacional ao caso, situando a Euskal Herria no lugar do expropiado pero que quere recuperar a propiedade. Non é así?

No mesmo sentido, non é o mesmo denominar Guerra Civil que a de 1936, ou denominala como guerra de conquista que para nós foi. E tamén hai unha diferenza entre aceptar a falsa dicotomía nacionalista/non nacionalista e o español/francés/vasco que debería. Nin que dicir ten que non se pode comparar que o réxime aquí vixente chámese democracia, deficitaria, pero democrática, cun imperialismo disfrazado.

Nesta ocasión, gustaríame centrarme no uso da tan estendida palabra castelán, que é a expresión da nosa localización ideolóxica equivocada, e que impide de maneira especial a nosa claridade para abordar o tema da linguaxe de maneira axeitada. Hai que chamar á lingua española español e non ao castelán, e iso débese a que os propios españois dánnolo, ademais, coa mesma argumentación que utilizan para xustificar que a súa lingua sexa chamada o castelán. Que entre todos os que son a lingua española –incluíndo o eúscaro, o galego e o catalán, como é obvio– non se debe preferir un a outro, porque sería menosprezar aos demais. É dicir, utilizan o castelán, por dar ao eúscaro a honra de ser lingua española. Necesitades máis razóns?

O castelán, por suposto, é un termo que só se utiliza para o consumo interno do territorio imperial, xa que sempre é considerado español de face ao exterior, como é lóxico. Nos dicionarios iso vese moi ben, pon o castelán-euskera ou o castelán-catalán, pero nunca o castelán-inglés, senón o español-inglés. Dicir español sería como aceptar que o eúscaro non é español, e iso non lles convén, porque sería contrario a esa ideoloxía que busca a nosa dependencia.

As razóns polas que os abertzales de aquí queren usar a palabra castelán poden ser entendidas, polo menos nun aspecto humano, porque é comprensible que non queiran admitir que falas na lingua dun imperio. Coa palabra castelán suavízase a conta, porque a nosa condición de colonización dependente minimízase e camuflarase. Pero non é por iso polo que debemos cambiar dunha vez este costume?