Cantos?
"Cantos van facer en eúscaro en 2075?". O artigo que acaba de publicar Kike Amonarriz en prensa ten un título sobrecogedor. Antes que en Euskal Herria, fíxose unha pregunta deste tipo en Cataluña. Joan M. O sociolingüista tolosarra esperto quixo compartir connosco as reflexións que lle suscitou a lectura do libro L’ús parlat do catalán nun tombant decisiu (O uso oral do catalán na curva decisiva) de Serra.
O euskaltzalismo sempre mirou con envexa a Cataluña. Non vimos aquí a metade da forza e o empuxe, nin na cidadanía nin nas institucións, en favor da lingua local. Alí tamén os cans mancáronse, pero en literatura e medios de comunicación, na administración e nas actividades cotiás, os cataláns foron pioneiros, referentes e demostradores de camiños nas últimas décadas.
Con todo, a preocupación pola supervivencia do catalán aumentou nos últimos anos. Os Cirimoles do Procés teñen, por suposto, ese pesimismo de ver. Entre outras cousas, os cataláns nacionalistas defendían o novo Estado coa inminente independencia, porque esperaban que o dialecto quedase definitivamente salvado. O seu soño non se materializou e, ademais, parece que lles chamou a atención a pantasma castellanoparlante que durante tantos anos permaneceu oculto en Cataluña. O español escóitase con orgullo e orgullo nas zonas nas que antes se utilizaba baixo a boca.
Segundo o Instituto Nacional de Estatística (INE), o eúscaro é a única lingua cooficial do Estado que está a gañar falantes
Eu nese contexto situaría o libro de Serra sobre o que falou Amonarriz. Segundo el, por primeira vez na historia, o catalán volveuse minoritario no seu territorio. Tamén coñecemos aos axentes do desgaste: a falta de persecución ou empuxe dos estados e dos diferentes órganos de goberno, o abandono dos falantes, os cambios sociodemográficos (descenso da natalidade e envellecemento dos falantes), o gran número de inmigrantes e a actitude de moitos mozos en favor do castelán.
Tendo en conta todo isto, Serra presentou no seu libro unha mirada de progreso. Mire, na dinámica de hoxe, o número de falantes de catalán real non superaría o 25% en 2075, é dicir, a metade dos actuais. Unicamente “si tómanse as medidas oportunas” lograríase manter o número de falantes reais actuais (40-45%). Con todo, a situación podería empeorar, converténdose nun grupo marxinal que queda nun 10-15%.
Dá un pouco de medo. A porcentaxe que Serra utiliza como ponte de Amonarriz para designar ao “grupo marxinal” non está lonxe do número actual de falantes reais do eúscaro.
Tan mal estamos? Non o sei. Segundo o Instituto Nacional de Estatística (INE), o eúscaro é a única lingua cooficial do Estado que está a gañar falantes, tanto nas tres provincias como en Navarra. A investigación é do ano pasado, pero, a saber por que, foise de improviso. Quizá os nosos cans non andan tan descalzos.
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Os profesores e profesoras do ensino público temos a necesidade e o dereito a actualizar e mellorar o convenio laboral que non se renovou en quince anos. Para iso, deberiamos estar inmersos nunha verdadeira negociación, pero a realidade é nefasta. Unha negociación na que... [+]
Ekonomialariei asko gustatzen zaizkie merkatuen jokabideak adierazten dituzten grafikoak, kurbak alegia. Deigarria egin zait zentzu horretan Pluralistic webguneko “The future of Amazon coders is the present of Amazon warehouse workers” artikuluan (Amazonen... [+]
O pasado mércores, a Facultade de Educación de Leioa estaba cargada de estudantes, xa que viña Samantha Hudson. É un artista, cantante e influencer transgénero mallorquino nado en 1999. A estrela dos encontros Kantatzen Herria contaba cunha fileira interminable de selfies e... [+]
Bekatu bat aitortu behar dut hemen. Duela lau urte, ohitura berri bat sarrarazi nuen nire bizian: igande gauetan, kaka kanoi baten antzera "informazio" jarraikia hedatzen duen CNews telebista kate ultraeskuindarra begiratzen hasi nintzen. Hasieran ordu erdi bat astero... [+]
Hay coincidencias sorprendentes na vida. Cantos espectadores poderían reunirse no Teatro Arriaga? Cantos aseos hai en cada planta? Que probabilidades hai de que dúas mulleres guipuscoanas coincidan no mesmo instante e lugar, despois de 35 anos sen verse?
Así atopei a Itziar... [+]
Transfeminismoak argia eta konplexutasuna ekarri ditu gorputz, genero eta desirei buruzko eztabaidetara. Hala ere, itzalak ere sortu ditu. Ustezko koherentzia politiko erradikal baten izenean –askotan hegemonia oso zehatz bati lotua–, diskurtso transfeminista batzuek... [+]
Vivimos tempos curiosos e realmente vivimos. Son tempos nos que se di que a educación está en crise e, polo menos, á vista de todos, a bolita ten xa 2.361 anos.
Non fora da academia de Platón, o seu querido mestre Aristóteles, para erixir un liceo. Un Liceo, evidentemente,... [+]
Ukrainako gerrar hasierako zergatiak ez dira azaldu zizkigutenak bakarrik, beste arrazoi batzuk ere badaudelako. Errusiak zioen Ukrainako errusiar hiztunen defentsarako urrats bat eman behar zuela; Ukrainako Gobernuak, aldiz, Errusiaren armadari aurre egin behar zitzaiola,... [+]
Hai unhas semanas, na rúa Deputación, no centro de Vitoria-Gasteiz, dous homes arroxaron a unha persoa sen fogar desde o pequeno rellano da escaleira que daba ao exterior do local onde durmía. Non só o derrubaron, senón que inmediatamente colocaron ante a lonxa unha varanda... [+]
Recentemente abriuse o plan de ordenación urbanística exipcio para o territorio de Gaza. Un debuxo recolle as rúas, edificios e imaxinarios do futuro, sobre unha realidade que aínda cheira a metralla e a artefactos explosivos. Proposta urbanística, utilizada como outro... [+]
Tanto feministas como ecoloxistas vimos a oportunidade de pór a vida no centro da pandemia de Covid-19. Non eramos uns idiotas, sabiamos que os poderosos e moitos cidadáns estarían encantados de volver á normalidade de sempre. Especialmente, os que pasaron un confinamento... [+]
O último informe do Instituto Vasco de Estatística, Eustat, destaca que aumentou a sensación de inseguridade cidadá. En Gurea, en Trapagaran, Seguridade xa, algúns veciños chamaron a manifestarse contra os delincuentes.
Dous foron as razóns que levaron a esa sensación... [+]
Hai vivendas que están subscritas a portais de venda porque queren comprar unha casa. De cando en vez fan citas para ver as casas, e estou seguro de que o vendedor sabe que esas persoas non comprarán a casa, non polo que atopan na visita, senón polo que non teñen... [+]