Expertas e vítimas participaron nos encontros do Departamento de Glotodidáctica da UEU sobre os euskaltegis e a interseccionalidad. Houbo estudantes no centro, estudantes sen privilexios, oprimidos, nos recunchos. Porque os xéneros disidentes, os xordos, os cegos, os que teñen capacidades diversas, os que veñen doutras culturas, os que están nos cárceres... teñen dificultades para aprender euskera e sentirse parte da comunidade euskaldun.

Os xordos, os cegos ou os alumnos con algunha dislexia pedíronnos que os teñamos en conta e que lles preguntemos sobre como lles gusta o eúscaro. Os materiais, as actividades do profesorado, as dinámicas de grupo... hai que adaptalos para facer accesibles as prácticas de aula. Pero, ademais, fixéronnos fincapé en que o seu proceso de aprendizaxe a miúdo é máis longo, que o sistema de análise ten grandes carencias para eles...

Tamén habemos visto que os xéneros disidentes euskaldunes viven cada identidade de forma diferente (euskaldun e disidente). O eúscaro e a “pluma”, por exemplo, non foron compatibles. Os do colectivo LGTBI+ non teñen “permiso” para “ensuciar” o eúscaro. Os euskaltegis temos moito que reflexionar sobre iso, revisar os materiais didácticos...

Lonxe do que moitos queren imaxinar, os inmigrantes non ven o eúscaro como un obstáculo e quererían euskaldunizarlo, pero o camiño non é fácil. O diñeiro e o tempo son os principais obstáculos, pero a forma de ensinar tampouco lles axuda demasiado. Moitos non teñen costume de ler ou non teñen un gran coñecemento gramatical, e no noso caso hai moito por escrito, demasiados, e a gramática segue sendo un eixo importante. A pantasma dos exames tampouco axuda.

No cárcere, na beira máis marxinada da sociedade, para moitos vascos o eúscaro é realmente o único territorio libre. Pero, mesmo aqueles que non tiveron tan cerca o eúscaro, senten moi lonxe. Con todo, ultimamente relacionárona con abrazos e bicos, neste lugar de miradas escuras e moita violencia. Ademais, o eúscaro tamén necesita aos seus habitantes, xa que é unha boa fonte de innovación léxica e riqueza en calquera sociedade.

Segundo dixéronnos os falantes dos extremos tirando da orella, é o momento de pasar dos discursos á práctica, xa que “a xente se está quedando á marxe, e iso non se pode aceptar”. Pero, ademais, veñen enriquecer á comunidade e á lingua. Como dixo Sarri no encontro, a lingua necesita todo o que non está regulado. A norma, a miúdo limita a nosa lingua e as nosas posibilidades creativas, xa que a maioría da creación faise fóra da norma.