Estades afeitos ser unha materia secundaria?

Nunca foi fácil. O Grupo pola Educación Física (SOHAT) creámolo hai dezasete anos e desde entón levamos loitando polos dereitos que non teñen que loitar outras áreas de ensino, é esgotador. No centro temos que defender a miúdo a materia e logo, ademais, temos que facer un gran traballo ante a administración para convencer dos beneficios da educación física. A resposta da Administración é que as liñas están marcadas por Europa e esta e outras, pero é cuestión de vontade, porque, por exemplo, cando se elaborou o plan Heziberri falamos de Xabier Garagorrosin, deseñador do currículo de Heziberri, e conseguimos ter en conta a competencia motora entre as competencias básicas, e entón tamén marcaba as liñas de Europa da mesma maneira.

Outra loita histórica é conseguir un número digno de horas para a materia de educación física para poder realizar o noso traballo de forma ordenada, xa que nos perdemos con respecto a outras materias troncales. Antes había que dedicar polo menos unha hora e media á educación física, e hai dous anos reunimos con Eugenio Jimenez, Director de Centros e Planificación do Goberno Vasco, e conseguimos garantir a educación física como mínimo tres horas en primeiro e segundo curso de Educación Primaria. En FP3-4 o mínimo é de dúas horas, en FP5-6 é dunha hora e media e en ESO mantívose o mínimo de dúas horas. Pois ben, a pesar de que conseguimos mellorar a lei, o cuestionario cumprimentado por 260 profesores de educación física conclúe que en moitos centros non se cumpre ese mínimo de tres horas. A miúdo, as sesións non son dunha hora, polo que non chegan ás tres horas en total, e aínda hai escolas que seguen os criterios horarios anteriores e que só imparten dúas horas á semana. Pedimos un seguimento exhaustivo da auditoría e garantir o cumprimento dos mínimos acordados. Na ESO e no Bacharelato tampouco se ofertan materias optativas relacionadas coa educación física nalgúns centros, aínda que é obrigatorio ofertalas.

Outro exemplo de panorámica é que na avaliación diagnóstica nunca se incluíu a educación física. Podemos debater sobre a forma de realizar a avaliación diagnóstica, pero se non participas nela nunca te exporás como área de mellora nos centros. E cando se pon en marcha políticas que reforzan diferentes áreas, a nosa termina aínda máis marxinada, en risco de converterse na maría de María.

Vostede denuncia que a lei da LOMLOE vixente no Estado español deulles un traste.

A LOMLOE enumera oito competencias crave e a competencia motora ha desaparecido da lista, eliminárono sen dar ningún argumento. Isto obríganos, por exemplo, a medir outras competencias na educación física (competencia social, aprendizaxe…), e dámolas a coñecer nas reunións de avaliación, pero non achegamos información sobre a competencia motora na educación física, pensemos que desatinado, porque en realidade a educación física é unha función dos alumnos desenvolver competencias motoras. O noso desexo é que o alumno se converta en profesor do seu propio corpo para poder responder con éxito a calquera reto motor. A través da educación física, o alumno recoñécese e aprende a relacionarse coa contorna e con outras persoas. É unha competencia fundamental. Pola contra, en ocasións, a educación física enténdese como hora de descanso das materias significativas ou como prolongación do patio, puro entretemento. E non é así: temos unha programación, unha serie de habilidades a traballar, o alumno ten que aprender a desenvolver o motor de intelixencia.

E sendo unha materia obrigatoria, como non está a competencia motora entre as competencias crave?

Na educación as decisións non son neutrais, sempre detrás hai unha intención política, unha forma de ver a sociedade e o alumnado: desde pequenos quérense preparar para ser futuros traballadores, pero na educación básica o desenvolvemento xeral dos alumnos debería ser o norte. A música tamén ten unha sesión de 45 minutos ou unha hora á semana. Realmente son suficientes 45 minutos de música si o obxectivo é o desenvolvemento xeral do alumno?

Ademais, a miúdo o deporte considérase un produto de consumo, estamos afeitos ao duelo, aos vencedores e perdedores, bos e malos, seleccionados e excluídos. Este estilo insérese ben no noso modelo de sociedade, e nós non imos nesa dirección.

Outro aspecto: Entrou en vigor o Berritzegune Nagusia que reduciu e centralizado en Bilbao os Berritzegunes que dan servizo de innovación e asesoramento aos centros públicos da CAPV. Di que a transformación foi en detrimento de vostedes.

O profesorado de educación física dos centros educativos reuniuse en seminarios para reflexionar, canalizar necesidades e formación, así como para realizar as programacións que nos pide Heziberri e a LOMLOE. Estas programacións están a disposición de todos na web de SOHAT e son o único material dispoñible en eúscaro. Agora chegou a remodelación dos Berritzegunes e dixéronnos que eses seminarios xa non serán oficiais e quitáronnos os espazos de reunión. A isto hai que engadir que o Berritzegune Nagusia dividiuse en varias zonas e que en ningunha delas cabe a educación física. É máis, a persoa que estaba no Berritzegune para asesorar e orientar as formacións ao redor da educación física ha desaparecido este ano no proceso de reconversión dos Berritzegunes.

Para falar de todo isto, levamos dous anos pedindo e pedindo que Amaia Agirre, directora de innovación educativa do Berritzegune Nagusia, reúnase e seguimos sen cita. Tamén nos puxemos en contacto con Birginia Pozo no Berritzegune Nagusia e non conseguimos reunirnos. Deixar que o noso traballo se faga, e para iso dar os recursos, as oportunidades e a oficialidade que se dan ao resto das áreas, non pedimos máis. A coordinación entre nós, toda a programación, temos que facelo todo nas nosas horas libres, non se nos recoñece o traballo que facemos.

Un exemplo son os Encontros de Educación Física, que teoricamente organizamos xunto co Berritzegune, pero que non hai colaboración, que cada vez estamos máis illados na organización e que son encontros de éxito, como o ano pasado reunímonos 350 profesores e profesoras, que están a dar as costas.

Desapareceu a competencia motora, quitáronnos a oficialidade, quitaron o asesor que tiñamos no Berritzegune, non existimos nas avaliacións diagnósticas... Que se pretende realmente coa educación física e o desenvolvemento motor do alumno? Porque desde que se trata dunha materia máis na escola, o tratamento que recibe non pode ser este.