Aínda lles expropian as terras, séguenlles destruíndo as casas, aínda lles cortan as oliveiras”, escribiu Joe Sacco en 2001, pero tamén nos vale en 2024. E si o cómic Palestina lévache a algún sitio, é precisamente a esa secuencia, ao corazón da violencia permanente. Alguén estivo no cárcere por terceira vez, o tío de alguén foi torturado de novo, os avós dun deles foron expropiados, a filla de alguén foi asasinada como consecuencia do gas llorante que se utilizou contra os cidadáns.A

historia sitúanos nun momento determinado desta sucesión violenta: Entre 1991 e 1992, a primeira intifada estaba a perder forza. As nove historias publicáronse por primeira vez entre os anos 1993 e 1995, e todas elas viron a luz cunha introdución escrita en 2001 polo pensador palestino-americano Edward Said. O seu fillo Saidi recomendoulle os cómics e Said a nós. Mentres, no sexto capítulo, Sacco recomenda a Said. E esa pequena serendipia une a dúas persoas que nos parecen imprescindibles para entender Palestina. Todo isto tróuxoo Astiberri traducido ao euskera por Julen Gabiria.Nas

nove historias, o protagonista do mesmo nome creado por Sacco cumpre dous meses en Palestina. E como nós imos seguir ao personaxe, a súa mirada sempre vai condicionar a nosa. E tamén as reflexións que fai, de cando en vez, os odiosos. Tamén é inevitable que a violencia chegue a través dela, sempre a unha distancia de seguridade. Aínda que o filtro desta mirada occidental faranos sentir incómodos de cando en vez, que non desaparecerá, os filtros serán un filtro de violencia colonial crúa.

Fai flash forward e 30 anos despois a violencia non cesou. Peor aínda, parece que aínda non tocou teito. É un cómic clásico. Nunca chegaría tarde ao eúscaro, pero na situación actual parece que nós andamos tarde. Tomemos as rúas e, ante a sucesión da violencia colonial, manteñamos a sucesión de protestas.