Ter unha vivenda digna é cada vez máis difícil. Dá igual cando les esa frase, despois dos anos o problema é cada vez máis grave.

Como pode ser que o dereito fundamental á vida, teoricamente protexido por diversas leis, recentemente recoñecido como dereito subxectivo na CAPV, quede en nada ante a realidade? Cando os poderes o recoñecen como un dereito, están a protexerse como un elemento de rexeneración da forza de traballo. Pero, ao mesmo tempo, trátase dunha mercadoría e un ben de investimento, entre os que xorden as políticas de vivenda, tratando de equilibrar todos estes elementos. Vivendas e alugueres regulados promovidos polo sector público, intereses dos sectores de construción e financeiro, arrendadores, desde a toma de diferentes forzas podemos explicar a situación das últimas décadas.

No caso dos alugueres, sufrimos un forte incremento de prezos respecto dos salarios. A iso hai que engadir a existencia de requisitos de aluguer máis estritos para reducir o risco do investimento realizado polos arrendadores. Doutra banda, desde o punto de vista da compra, tras a Gran Recesión, as entidades financeiras suspenden as hipotecas flexibles de adquisición. Ademais, unha parte crecente das compras que se están realizando está a ter en efectivo sen hipotecas. Este último caso explica máis claramente a orixe da clase dos compradores.

Nas eleccións da CAV tamén se incorporaron varias políticas de vivenda. Algunhas propostas centráronse no tema das subvencións, apoiando as axudas que os arrendadores van recibir con diñeiro de todos, incluso expondo ofertas de garantías públicas en beneficio dos axentes de vivenda. Outros falaron sobre o peche de portas a fondos putre, a implantación de programas de fomento do aluguer e o investimento público para facilitar o acceso á vivenda.

Non basta con abordar o problema da vivenda desde a política institucional. As limitacións destas medidas son evidentes e non abordan a clave principal: o mercado laboral. Se perdes emprego ou vives de forma precaria, se os ingresos non chéganche para pagar os gastos, terás problemas de vivenda. A miúdo, os demandantes de axuda aos sindicatos de vivenda sufriron un despedimento ou unha incapacidade de longa duración.

O movemento da vivenda é necesario, pero en xeral traballa as consecuencias da crise (problemas de aluguer) e non a fonte (problemas laborais). Por iso, é necesario incidir na importancia do sindicalismo no problema da vivenda. O sindicalismo transformador propón a construción dunha gran organización de clases que transforme o modelo económico (que producir, para que, con que, con quen, con quen, á conta de que...) para volver pór sobre a mesa o control do mercado laboral. Como consecuencia deste enfoque, o tema da vivenda ten outro sentido.

Claro, mentres non se alcance o anterior, ese sindicalismo ten que facer outras actividades. Apoiar o movemento de vivenda, mediante o impulso da asesoría xurídica ou sindical, a integración do problema na negociación colectiva e a vinculación dos problemas de emprego e vivenda, así como a proposta e protección de medidas de exclusión do mercado.

Por tanto, o sindicalismo é o actor imprescindible do problema da vivenda: así aparece o nome do movemento da vivenda. Necesitamos unha resposta global e sistémica, porque en función doutros valores é necesario construír unha sociedade. O sindicalismo, transformador, é fundamental.