A parroquia de Plaquémines prolóngase como unha cicatriz no sur de Nova Orleans polo Golfo de México, describindo o que é o mar como terra indivisible, ou “a terra que nos deu o mar non é nosa propia”, como describe Oihane Amantegi na súa novela Cayo Hueso sensacións menos afastadas do arquipélago de Florida. Pero isto non é Florida, isto é Louisiana, o territorio dos herdeiros dos escravos, o berce do jazz, o fogar dos pescadores, o funeral de Katrina... e o Estado dos Estados Unidos con maior pobreza e desigualdade.

Aquí vive Katie Mazarac, en Buras, co seu fillo de dezaoito meses. En Buras saben o que é vivir contra o mar, atrapan as quisquillas neste oeste do delta de Mississippi. Hai tempo que na maioría das casas só salgue auga salgada ao abrir a billa. O mar oponse nos últimos anos á emerxencia climática e as tormentas tropicais. Mazarac limpa á alabita con auga embotellada, non se fía do sal de mar que pode achegar partículas contaminantes.

Desde agosto do ano pasado os plaquémines atópanse en grandes problemas: apenas hai presión desde a billa. A seca é culpable, pero non só a seca. Porque a pesca de camaróns non é a única industria, nin a máis poderosa. Aquí manda o lobby petroquímico e con el o negocio do Gas Natural Licuado (GNL) en bogan.

Coñecemos a Mazarac en The Guardian, no artigo titulado "A fossil fuel plant is leaving Louisiana families with ‘barely enough water for your toothbrush' (Unha planta de combustibles fósiles está a ser abandonada pola familia de Louisiana sen auga para cepillos dentais). Segundo viu o xornal británico nos rexistros públicos, a empresa Venture Global utilizou unha cuarta parte da auga potable da zona entre maio e setembro de 2023... para que? Construción dunha xigantesca planta de GNL para cemento.

Venture Global non é calquera. Competindo con países como Qatar para converterse no principal exportador de GNL, ocupou 255 hectáreas nos pantanos de Plaquémines, unha zona na que cabalga todo o municipio de Baliarrain, para converterse nunha das terminais máis grandes do mundo, a pesar de contar con centos de “violacións de permisos”, afirma o xornalista de The Guardian. Este proxecto, de 21.000 millóns de euros, será financiado polos grandes bancos do mundo e, como non, polo BBVA. Ademais, un dos principais clientes de gas será a multinacional española Repsol, propietaria da refinaría Petronor de Muskiz.

Estimulada pola escaseza de gas ruso en Europa provocada pola guerra de Ucraína, non só en Louisiana, senón tamén en Texas e outros lugares de Estados Unidos, os proxectos GNL proliferaron, como os cogomelos nos anchos de Urbasa. Estas terminais arrefrían, licuan e almacenan o gas extraído de miles de pozos a través do fracking, para que teña 600 veces menos volume, e expórtano en metaneros alén do Atlántico, como as instalacións de Bahía Bizkaia Gas en Zierbena. En 2022 o gas importado en Europa creceu un 140%.

O mesmo que 440 centrais de carbón

A finais deste mes de xaneiro a administración de Joe Biden anuncia a suspensión das autorizacións de exportación de GNL. A seguridade enerxética, as preocupacións pola contaminación, a necesidade de realizar estudos económicos máis rigorosos... A pesar dos argumentos, os ecoloxistas deron a benvida á moratoria mentres o poderoso Instituto Americano do Petróleo queda encaixado co crochet. Pero a decisión da Casa Branca non afecto a proxectos xa aprobados... E non son poucos.

“Desde 2016 construíronse ou proposto 30 novas plantas de produción de GNL en EEUU, segundo datos de Oil and Gas Watch. Na costa texana do Golfo de Louisiana e [México] xa funcionan cinco plantas, que pasan a ocupar dous terzos destas novas terminais GNL. Isto significa que construirán polo menos 22 plantas de GNL”. Así o asegura o escritor e xornalista afincado en Nova Orleans, Xander Peters, no portal Environmental Health News, dedicado a temas medioambientais. Outro dato que asustará ao lector é que coa construción destas 22 plantas, 440 centrais de carbón contaminarían a atmosfera con CO2. Os ecoloxistas chámano “mega-bombas climáticas”.

Ademais de xerar unha contaminación ambiental global, a industria do gas está a causar danos na vida e a saúde dos habitantes da zona, xa que nestes pantanos e lagos fértiles/fértiis da costa prodúcese unha combinación fatídica. Nunha ampla reportaxe, Peters conta como os xigantescos tanques de almacenamento de GNL dedícanse a alimentar a auga doce e a ocupar a terra regalada por Mississippi. Ademais, os pobos pescadores da parroquia de Cameron, na costa de Louisiana, vanse baleirando paulatinamente debido a tormentas cada vez máis violentas e ao auxe das mareas mariñas. En 2020 o furacán Laura reduciu drasticamente a contorna no que agora Venture Global quere construír unha terminal GNL. 10.000 habitantes de Cameron hai uns anos, agora son só a metade.

Pero os que quedan lánzanse á loita e unha das caras máis coñecidas é John Beard. Durante moitos anos traballou en ExxonMobil, fundador da rede de acción local Port Arthur, na fronteira entre Texas e Louisiana, e Sempra enfróntase á infraestrutura GNL que a compañía quere realizar cerca do lago Calcasieu. Greenpeace entrevistou hai un ano a Who Profits From War: How Gas Corporations Capitalise on War in Ukraine (Cal se enriquece da guerra? Como capitalizan as corporacións de gas a guerra de Ucraína) para o informe: “Port Arthur aseméllase a Beirut, Iraq ou outros lugares que foron bombardeados: casas buxán, terreos desocupados, infraestruturas e rúas deterioradas…”, afirma o activista.

"Deixar baixo terra"

A pesar de que antes con petróleo e agora con gas comprometíase a achegar riqueza aos cidadáns, entre o 27 e o 30% da poboación de Port Arthur vive na fronteira da pobreza: “Isto non nos fixo nada bo. Estamos a sufrir unha contaminación que xa está no aire e agora teremos que soportar o que vai traer o GNL”. Beard fala do dióxido de xofre, o benceno, o formaldehído acumulado polas compañías petroquímicas durante 120 anos e fala de como se introducen todas estas partículas e moléculas no corpo, como arroiban os ollos, as gargantas das branquias, até o cancro.

Que non é tan malo como o petróleo ou o carbón, que imos aforrar emisións de CO2, que contamina menos… iso é o que di constantemente o lobby do gas. Pero Beard sabe cantos carbonos, tóxicos e toxinas libéranse cando rompe un carburo composto. Sabe, porque traballou 38 anos con eles: “Temos que eliminar este uso e a mellor maneira é facer o que din os meus irmáns indíxenas: ‘Déixao baixo terra’. Está enterrado por algunha razón”.

E unha última advertencia lévanola a luisiana a quen coa súa miseria acendemos as nosas fábricas e quentamos as nosas casas: “Que Europa senta cómoda utilizando o noso gas mentres nós sufrimos os danos do fracking, a actitude paréceme moi miope (...). Todos vivimos neste planeta, unha terra de rocas, auga e aire. O que pasa aquí pasarache a ti”. A cambio do cambio climático, do ascenso do mar e da meteorología extrema, asegura Beard que “nada é debalde”.