Levo anos militando na Rede de Cooperación do meu pobo. No seu Sindicato de Vivenda xuntámonos persoas de diferentes orixes e hai unha gran comunidade musulmá. Este ano, con motivo do Ramadán, unha noite de toda a Rede de Axuda Mutua celebramos o almorzo Ramadán. Isto xerou un debate porque as celebracións que para algúns teñen un significado relixioso non deberían ter cabida nunha organización laica como a nosa.

A relixión é un tema certamente interesante e manifesta moitas contradicións. Este ano celebramos o almorzo Ramadán para reforzar o vínculo cos nosos compañeiros musulmáns, mesmo porque detrás dunha tradición como esta hai valores que nos parecen interesantes: fortalecemento da comunidade, fortalecemento da afinidade… Nese sentido, eu teño claro que todas as relixións teñen contidos dominantes e opresores, pero que, á súa vez, conservan dentro delas valores que poden favorecer a loita de liberación. Véxase a Teoloxía da Liberación, o movemento obreiro e a relación entre sacerdotes vermellos, a importancia do cristianismo de ENAM, a importancia dalgunhas relixións nos procesos de descolonización… De todos os xeitos, nestes casos hai que ter coidado para que o exercicio de solidariedade e fraternidad non se converta en apología dunha relixión determinada.

Por outra banda, para quen nos consideramos laicos é fácil sinalar co islam elementos de carácter relixioso, xa que culturalmente nos resultan totalmente estraños. Pero se eliminamos as gafeñas etnocéntrico-coloniais darémonos conta de que somos vascos “nativos”, laicidades laicismo, culturalmente totalmente cristiáns. E que reproducimos inconscientemente condutas de carácter cristián. Sen ir demasiado lonxe, en Semana Santa non se celebrou ningunha asemblea sindical, todas as nosas festas levan o nome dos santos cristiáns…

Recoñezamos que os vascos até agora, en xeral, temos raíces cristiás e hoxe aínda somos culturalmente cristiáns e católicos. O Aberri Eguna celébrase en Pascua, saca as contas. Non se trata aquí de negar completamente estas raíces e arroxalas ao lixo: do mesmo xeito que co islam e co resto das relixións, máis aló do caparazón conservador, nas nosas tradicións cristiás existen valores e costumes con potencial transformador.

É innegable que a euskaldunización está a adquirir un carácter cada vez máis multicultural e multierlijioso. E así sexa! Si non, a vasquidad estará esgotada en poucas décadas. Isto significa que a relixiosidade terá un gran peso no proceso de reconstrución da vasquidad e que nos convén empezar a reflexionar sobre este tema esvaradío.