Mentres os nosos políticos están durmidos coa precampaña das eleccións autonómicas, a metade da xente soñaba coas finais de fútbol ou pelota e a outra metade mira asustada a Palestina, mentres que os medios de comunicación principais chocan con lixo sángreas venosa da corrupción en Madrid, mentres todo sucede, o risco dunha farsa atravesou Europa estes días. E chámase “guerra”.

A historia aparece primeiro como unha traxedia e logo vestida de farsa, avisou Marx. As autoridades comunitarias han golpeado o chifre e dixéronnos aos cidadáns que temos que estar preparados para a guerra. As palabras do presidente da Comisión Europea, Ursula Von der Leyen, tiveron a maior repercusión mediática: “Poida que o risco de guerra non sexa inmediato, pero non é imposible, temos que estar preparados”, exclamou en Estrasburgo, en casa de todos os votantes con cidadanía europea.

Para moitos, a forza da ultradereita no Parlamento Europeo nas eleccións de xuño está directamente relacionada co discurso militarista que crece no establishment político e coas eleccións que se celebrarán en EE UU no outono, xa que hai poucas semanas Donald Trump dixo que si invaden o presidente da Casa Branca, as dopaminas do tío americano han acabado para a guerra de Ucraína.

En lugar de deixar o traseiro, saíron en Berlín o chanceler Olaf Scholz e outros tantos dicindo que temos que producir as armas de forma masiva. Emmanuel Macron dinos desde París: deberiamos mandar soldados a Ucraína. E a cámara Vladimir Putin respondeu á volta de Moscova: aizak txikito, eu teño moitas bombas nucleares… Bruxelas, pola súa banda, quere pór en marcha un mecanismo de venda de armas á industria europea.

A Real, que segue seriamente esta escalada, entrevistou á ex ministra española de Acción Exterior, Arancha González Laya, actualmente decana da Escola de Asuntos Exteriores de París. Dá igual que gañe Trump ou non, "EE.UU. retrocederá no Atlántico e a nosa seguridade debe ser asumida por nós", dixo a donostiarra, á vez que reivindica que Europa debe aumentar a súa capacidade de produción de armas. "Todo o que pensabamos que non ía pasar no pasado, pasou. Brexit, Trump, invasión rusa máis aló de Ucraína, volta do conflito Israel contra Palestina...". Disuasión, ese é o medicamento que Rusia debe pór ao perigo de que un país da OTAN sexa atacado.

Sexa un medicamento como unha política, iso ten un prezo e non un prezo pequeno. Nas páxinas do mesmo xornal podemos ler un artigo escrito por Manel Pérez, adxunto ao director dA Comunidade: "Quen pagará a factura do rearmamento en Europa?" (Quen paga a factura de rearmamento en Europa?) deulle o nome.

O xornalista segue a pista de Von der Leyen ao diario Financial Times: “Temos que gastar máis, gastar mellor, gastar máis”. Pero o problema é que a UE vai pór en marcha proximamente medidas fiscais de retorno á austeridade, reducindo o déficit e a débeda. Como casará iso gastando máis, mellor, máis europeo... en armamento? Pérez atopou a explicación nun gráfico presentado publicamente en febreiro na Conferencia de Seguridade de Munich.

Que prefires, armas ou manteiga?

É unha estatística realizada polo economista Christoph Trebesch do Instituto Kiel que compara as evolucións do gasto militar e social dos poderosos países que compoñen o G7. Na Xerga inglés segue o modelo liberal macroeconómico Guns versus butter (Armas versus manteiga), que indica que a medida que aumenta o que se gasta en armas, diminúe o investido en servizos públicos, que se compara coa manteiga en desprezo, e viceversa.

O concepto utilizouse por primeira vez en EEUU a principios do século XX, e desde entón escoitamos en boca de once autoridades. A Wikipedia enumerounos algúns. Joseph Goebbels, ministro de propaganda nazi: "Non podemos disparar coa manteiga, senón coas armas". Margaret Thatcher, primeiro ministro británico: "Os soviéticos priorizaron as armas sobre a manteiga, pero nós priorizamos todo sobre as armas".

No gráfico de Trebesch obsérvase que cando hai conflitos, como nas dúas Guerras Mundiais, a curva do gasto militar sobe até o ceo, mentres que o gasto social derrúbase. “Ás veces as humildes báixanse as palmas na sombra…”, dicía Txirrita, e esa frase podería servir igual para isto. Pero desde a Segunda Guerra Mundial o gasto militar “ha baixado gradualmente e aumentou o gasto social até cinco veces máis”, explicou Trebesch en Munich. É máis, o economista asegurou que aínda que en Alemaña o “risco xeopolítico” é maior que nunca, a tendencia segue sendo a mesma e hai unha “desconexión”.

Este tipo de análise non son memelocerías, polo menos cando se di que ten como comensais a Evika Silina, primeiro ministro de Letonia, ou a Norbet Rött, de Bundestage, de Alemaña. A Conferencia de Munich converteuse na reunión de seguridade internacional máis importante desde a súa creación en 1963 e Trebesch escoitaba a altos mandos. Toda a xornada está colgada en Youtube.

Silina fala sen bostezos: “Todos os países queren que as persoas que traballaron ao longo da vida poidan recibir unha pensión, pero os primeiros obxectivos dun Estado son garantir a súa existencia, seguridade e soberanía”. Así, o primeiro ministro explicou que os gastos de defensa aumentaron desde que Rusia asumiu o Crime en 2014. Letonia destinará este ano o 2,4% do Produto Interior Bruto ao gasto militar e ten un plan para aumentar esa cantidade ao 3% para 2027. Silina afirma que dezaoito países da OTAN xa se comprometeron a gastar o 2% do seu PIB en armería.

Na mesma mesa estaba o historiador de Harvard, Niall Ferguson, moi coñecido nos medios hexemónicos, pola súa boa visión do imperialismo británico. Case ridiculizando a todos os que estaban na sala, cuestionou a “ilusión do dividendo pola paz” que tivemos até agora en Europa: “Alemaña debería gastar en armas o 4,5% do PIB!”, podería escoitarse nun sinxelo vídeo de histérico.

Satisfacción dos accionistas da Defensoría

A carreira armamentística é algo que xa se está notando. En 2022 no mundo gastáronse 2,055 billóns de euros en armas (2,2% do PIB), máis que nunca desde a Guerra Fría, segundo o Instituto Internacional de Investigacións pola Paz de Estocolmo.

No número de xaneiro de Le Monde Diplomatique, Philippe Leymariak, xornalista de 80 anos experto en temas defensivos e cun blog, pregunta a quen benefician as guerras e conta cunha longa lista dos maiores produtores de armas, empezando polo xigante estadounidense Lockheed Martin, o defensor de Oriente China Grumman, e a súa próxima tensión de Leaviation.

Pero a única maneira de gastar en armas e non recortar en servizos sociais é a autofinanciación da débeda, que só poden facer EE.UU., co dólar: “Co rearmamento de Europa adaptarase a redefinición de prioridades”, di Manel Pérez no seu artigo dA Vida. Considera que ademais dos cartafoles da axenda verde que xa se están baleirando, a través das protestas campesiñas, hai outros cartafoles que poden meter a man, como as pensións, a sanidade ou a inmigración.

A Fundación Manu Robles-Arangiz realizou un estudo titulado A débeda, unha ferramenta para o dominio, presentado por Xabi Zabala, membro dELA no recente seminario sobre a axenda verde e dixital da UE en Bilbao. “Estamos nunha época na que as voces da militarización pódense escoitar en calquera sitio –di Zabala–. Debemos ser conscientes de que estamos no contexto dunha competencia xeopolítica. Dinnos que hai que subir o gasto militar e que non podemos gastar máis do 2,6%. Para facer posible esta aritmética, o único lugar que se pode reducir é o gasto social”. Neste escenario, o estudo revela que os plans de austeridade son unha “máquina de guerra”.

“Hate and war, the only things we got today”, interpretado ás 70 polo mítico Joe Strummer de The Clash. É dicir, que o odio e a guerra eran as únicas cousas que tiñan entón, e ademais, porque as clases superiores utilizaban o odio e a guerra para controlar as finanzas e a sociedade, até o punto de contrapor aos máis marxinados e aos júnkies. Hate, hate, hate… Hoxe en día podemos cantar a mesma réplica a ritmo de punk, con débeda, drones, fame e intelixencia artificial, porque a iguala é un can de dominación entre nenos e nenas.