A crise da esquerda salta a América Latina. Até hai pouco podíanse atopar gobernos progresistas en case todo o mapa da comarca. Pero as cousas están a cambiar nos últimos meses. As tres eleccións presidencialistas marcaron un punto de inflexión: Daniel Noboa gañou en Ecuador, Javier Milei en Arxentina e Nayib Bukel conseguiu case todo o poder nO Salvador.
Finaliza a segunda onda rosa de América Latina. Cuba, Nicaragua e Venezuela continúan no medio dos ataques económicos estadounidenses. En Bolivia a esquerda soberanista está inmersa na guerra civil e Brasil, tras o triunfo de Milei, vese obstaculizada polos seus proxectos de integración para Sudamérica.
O futuro prometedor para os progresistas só se ve claro en México. Tras o exitoso goberno de Andrés Manuel López Obrador, a candidatura de Claudia Sheinbaum Morena ás eleccións de xuño promete ser presidenta de México. Con todo, Perú está afundido no autoritarismo tras o golpe de estado contra Pedro Castillo. En Guatemala os poderes fácticos do Estado fixeron todo o posible para que o progresista Bernardo Arévalo non asumise o cargo de presidente. Ao final non o conseguiron, con todo, o novo goberno está avisado e, probablemente, na posta en marcha das reformas extremarase a precaución ante a ameaza ao seu cargo.
Finaliza a segunda onda rosa de América Latina. Cuba, Nicaragua e Venezuela continúan no medio dos ataques económicos estadounidenses
En Colombia, entre o éxito e o fracaso, está o goberno de Gustavo Petro. Por problemas e persecución mediática, o presidente seguiu impulsando dignamente unha axenda soiranista e de esquerdas. Con todo, o futuro do goberno non está claro, por iso entre as forzas que promoven a transformación haberá que priorizar a construción dun partido de esquerda forte e cohesionado para seguir no goberno ou facer oposición.
Un dos fracasos da onda rosa foi o de Chile. O goberno de esquerdas segue en activo, pero sábese que está a xogar os minutos do lixo até ser expulsado nas próximas eleccións. No camiño o proceso constituínte ha fracasado e Gabriel Borice respectou a favor dos sectores moderados. É certo que tiña unha correlación de forzas contraria no poder lexislativo e nos medios de comunicación, pero non peor que a que ten Petro, e na comparación entre ambos o Chile foi un goberno temeroso e aliñado con EEUU. O risco deste comportamento é coñecido: cando os progresistas tentan moderar o seu goberno, abren as súas portas ao extremo dereito. Si non, Borice só ten que mirar o que sucedeu en Arxentina ao peronismo.
Mentres a esquerda está atrapada na idoneidade política que marca a interpretación neoliberal da democracia liberal, en América Latina cada vez máis novas, e non tan novas, ven á esquerda como unha opción sistémica e a dereita como unha opción rupturista contra o sistema.
Quizais a maioría dos que votaron a favor de Milei fixérono desde a desesperada resignación, pero tamén desde a visión individualista da sociedade que está a dominar Occidente: quero mellorar a miña situación persoal e estou disposto a prexudicar inxustamente a outras persoas. Nayib Bukel conseguiuno, a maioría dos cidadáns dO Salvador tiveron unha gran mellora de seguridade na súa vida grazas ao goberno, a pesar de conseguilo con violacións de dereitos humanos e abuso de poder. Pero entre quen non foron prexudicados a maioría está moi contenta, polo que Buel recibiu un 85% de apoio. Porque a lexitimidade das autoridades non se obtén por procedementos, senón por resultados.
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Ukrainako gudaren amaierak ondorio sakonak ekarriko ditu Europa osora. Europako elite ekonomikoek beren indar guztia jarri dute guda-zelaian eta galdu egin dute. Galtzaileek, elite globalistek, beren egitasmo kuttuna galduko dute, Europako Batasuna, eta Bruselatik europar... [+]
Azterketak amaitzearekin batera ohikoak bihurtu dira ikasleriaren artean, urteko garai honetan merkeak diren hegaldiak hartu eta adiskideekin bidaiatzea. Horrela egin dut neuk ere eta Londresera joateko aukera izan dut. Ildo beretik, bertan “euskaldun” pilarekin egin... [+]
Ez dakit nondik hasi, egia esan. Ordezkoa naizen heinean –irakaskuntzan ikasturte gutxi batzuk daramatzat lanean– eskola ugari ezagutu ditut Nafarroa, Bizkai eta Araban zehar. Lankide izan ditudan irakasleekin euskal eskolak dituen gabezien inguruan hitz egiten... [+]
Alberto Martinez Eusko Jaurlaritzako Osasun sailburuak argi dio: ez ditu mediku euskaldunak aurkitzen, eta euskarazko osasun arreta ezin da bermatu mediku egoiliar (formazioan dauden espezialista) gehienak kanpotarrak direlako. Mediku euskaldunak bilatzea perretxikotan joatea... [+]
“Gogo eta gorputzaren zilbor-hesteak: bi kate. Bi kate, biak ebaki beharrezkoak: bat gorputzaren bizitzeko, bestea gogoaren askatzeko”. Hala dio Mikel Laboaren kantak; hala izan da belaunaldiz belaunaldi, egun arte.
Gogoan dut nire gurasoak askotan joaten zirela... [+]
Otsailean bost urte bete dira Iruña-Veleiako epaiketatik, baina oraindik hainbat pasarte ezezagunak dira.
11 urteko gurutze-bidea. Arabako Foru Aldundiak (AFA) kereila jarri zuenetik epaiketa burutzera 11 urte luze pasa ziren. Luzatzen den justizia ez dela justizia, dio... [+]
MAITE: (biharko eguna antolatzen bere buruaren baitan) Jaiki, gosaldu, bazkaria prestatu, arropa garbitu, etxea garbitu, gizon hori jaiki, seme-alabak jaiki, hiru horien gosaria prestatu, haiek agurtu, erosketak egin, lanera joan, seme-alabak eskolatik jaso, merienda eman,... [+]
Matxismoa normalizatzen ari da, eskuin muturreko alderdien nahiz sare sozialetako pertsonaien eskutik, ideia matxistak zabaltzen eta egonkortzen ari baitira gizarte osoan. Egoera larria da, eta are larriagoa izan daiteke, ideia zein jarrera matxistei eta erreakzionarioei ateak... [+]
“Kasu, ez gitxu lo!”. Gure denbora eta manerekin baina heldu gira.
Azaroaren 25ean Baionako elgarretaratzera joan ez joan eta autoak nola partekatu pentsatzetik (joan-jina bi oren), bat-batean Lartzabalen elgarretaratze bat antolatu genuen, eta 47 emazte bildu!... [+]
Nahiz eta Nazio Batuen Erakundeak (NBE) 1977an nazioarteko egun bat bezala deklaratu zuen eta haren jatorriaren hipotesi ezberdinak diren, Martxoaren 8aren iturria berez emazte langileen mugimenduari lotua da.
Aurrekoan, ustezko ezkertiar bati entzun nion esaten Euskal Herrian dagoeneko populazioaren %20 atzerritarra zela. Eta horrek euskal nortasuna, hizkuntza eta kultura arriskuan jartzen zituela. Azpimarratzen zuen migrazio masifikatua zela arazoa, masifikazioak zailtzen baitu... [+]
Ez dut beti ulertzen nola aritzen ahal diren lur planeta honetako zati okitu, zuri, gizakoi eta kapitalistako aho zabal mediatikoak, beraiena, hots, gurea, zibilizazioa dela espantuka. Berriak irakurtzen baldin baditugu, alta, aise ohartuko gara, jendetasuna baino, barbaria dela... [+]
Administrazioko hainbat gai, LGTBI+ kolektiboko kideen beharrizanak, segurtasun subjektiboa, klima aldaketa, gentrifikazioa, ikus-entzunezkoak erabiltzeko modu berriak, audientzia-datuak jasotzeko moduak, dislexia, ikuspegi pedagogiko aktibo eta irisgarriak, literatur... [+]
Auzitan jar ez daitekeen baieztapen orokor eta eztabaidaezinaren gisan saldu digute hizkuntzak jakitea printzipioz ona dela, baina baditu bere "ñabardurak", edo esanahi ezkutuagokoak. Hemengo ustezko elebitasun kontzeptuaren azpian dagoen baina kamuflatzen den... [+]
Otzandu egin gara, katalanak eta euskaldunok, ekaitzaren ondoren. Saiatu ginen, bai; sendo ekin genion, eta gogor kolpatu gaituzte; ezin izan genien gure helburu zuzen, ezinbesteko, sakratuei eutsi. Eta porrotaren mingostasuna dastatu dugu, eta bigundu egin gara irabazleen... [+]