Willis Drummond, Duncan Dhu, Petit Fantôme, Botibol, Rafel Berrio, Joseba Irazoki, Joseba B. Lenoir, Atom Rhumba, Dual-split, Testura… é unha lista demasiado longa para nomealas todas. Participaches en máis de 30 proxectos. Que es? Un workaholic ou un pasionado co traballo?
(Risa) un pouco, pero sobre todo pasionada. Máis que músico, son un gran fan musical. Empecei os cursos de batería ao seis anos, o meu primeiro grupo foi Monarch, Willis Drummond, Joseba Irazoki.. coñecín a moita xente da escena musical de Euskal Herria e colaborei. No estudo Shorebreaker do seu irmán [Johannes Buff] tamén ofrecemos servizos de músicos. Sempre me leva a negar un proxecto na cabeza. Ademais, cheguei a Bera fai uns dez anos e hai que dicir que é un país con moitos músicos, onde teño un rico viveiro musical.

Do que pode ser un final –Willis Drummond– ou un principio –Rüdiger–, con que iniciamos a entrevista?
Podemos empezar con Willis.

Levantámonos os 500 chupitos e a que nos brindamos no último concerto de Intxaurrondo?
Un ciclo longo que durou case vinte anos. Foi un momento moi bonito. Persoalmente, estaba no vórtice de lanzar o disco de Rüdiger e o mesmo día deime conta de que igual iamos vivir o último concerto. Bilbao, Gasteiz, Mutriku, Baiona… Había moitas caras coñecidas e acordáronme de cada unha delas e dos numerosos momentos que pasaron xuntos! O sentimento era bastante tolo e, por suposto, tiña que centrarme na música e non foime fácil. Ao ver os story e os vídeos do día seguinte deime conta de que a xente estaba a cantar, non me dei conta de que por detrás do escenario emocionoume. Aínda é demasiado fresco, parece que non me dou conta do todo, pero sei que de aquí a nós vou sentir nostalxia ao lembrar ese momento.

Un percorrido de vinte anos, ri. Que quere dicir para vostede?
Willis Drummond é a miña familia. Vivimos xuntos en Larrondoa, formamos o equipo… É verdade que formaron parte do grupo outras persoas, pero o encontro de Xan e Jurgolilla foi un núcleo duro. Téñoos como irmáns e non hai dúbida de que estamos xuntos para toda a vida. Seguiremos vendo, xuntos seguiremos na música. Willis Drummond é unha historia familiar, é unha vella amizade, un vínculo forte. Pero para min tamén representa a conexión con Euskal Herria. Coñecín a xeografía deste país, a composición social deste país, as persoas que se están militando para cambiar ou crear cousas… Para unha causa ou para outra, chamáronnos a miúdo e tocamos todo o intre con moito pracer, é verdade que coñecín unha realidade social que non coñecía.

Imos mirar a Rüdiger. Puxeches o teu segundo nome ao grupo. Foi un desexo de ir ás súas raíces en Alemaña ou de dar conta desa parte de Félix que non coñeciamos…
O meu pai é alemán e a miña nai é vasca, mauletana. Chamáronme Felix Rüdiger. A verdade é que ao pór o nome do grupo non pensei demasiado e non lle vou a compartir unha reflexión profunda. Gustábame de son, e tamén me gustaba ser algo que forma parte de min.

Pasaches a tarima de atrás a primeira fila, de batería a canción. Non é un cambio ttip.
Non é tan fácil. Ademais, estou na man e iso tamén é novo para min. Sacé o meu primeiro disco durante a pandemia. De súpeto tiñamos que quedarnos todos en casa, e pola miña banda tocoume despois de quince anos de xira. Deume a benvida porque era no límite do burn-out. Preguntábame si son un workaholica, pero si, tiña xiros diferentes á vez: Petit fantome en Francia, Atom Rhumba desde España, Willis Drummond sobre todo en Euskal Herria e a nivel mundial... Unido a isto, o cansazo acumulado durante quince anos, porque até entón nunca me parei de verdade. Veunos a pandemia e pouseime tres meses. Pero, claro, aburrinme nun momento dado, porque sempre teño aí a tira para a creación e os proxectos. Empecei a explorar o disco duro e capturei cancións sen dono. Non eran para Willis Drummond, nin para Joseba Irazoka; ao final, porque eran máis pop, non eran do mesmo alento que o que facía con eles. Eliximos oito cancións e sacamos o primeiro disco en silencio (Before it's vanished), facer uns 40 concertos serviume para afacerme á guitarra e ao canto. Para min a guitarra é un instrumento novo, e en canto ao canto, a primeira gravación para o primeiro disco cantábaa diante dun micrófono. Non dominaba nada e non sentía capaz de revitalizar esas cancións. Tampouco representaba concertos. Pero ao final, seguindo coa guitarra en casa, imaxinei os primeiros concertos e preguntei a Joseba Irazoka a axuda para os primeiros concertos. Así fun e Juan Carlos García Alberca, de Bloody Mary de Irún, díxome que si formaba grupo faríame xogar no festival Andoain Rock. Chamei amigos músicos e así iniciei unha nova aventura con alegría.

Acaba de sacar o seu segundo disco, The Dancing King. Formou unha esfera musical propia, cunha interesante suma de ritmos e capas que se complementan.
Non creo a canción pensando nun disco. A canción debe quedar soa de pé nun todo. A canción debe ofrecer un universo como o facía Beatles. Gran afeccionado de Banaiz Beatles e deste estilo pop. Por tanto, formo uns pequenos universos e logo o meu irmán axúdame para o exercicio de interiorizar ese todo coherente.

En Before it's vanished estamos na música americana, no folk americano; o resultado é moi sinxelo e limpo batean.The Dancing King, con todo, ten un lado máis pop ou inglés, ten popa, música electrónica e sons sintetizadores. O segundo disco é unha suma de cancións máis complexas. Os ritmos de batería son tamén máis complexos, con ritmos provocados en jazz ou música progresiva. Non é que busque complexidade, así saíu.

Cada disco ten o seu propio universo. Rüdiger é a suma das melodías que che impactan.
Si, totalmente. É un escaparate do que ouzo en casa. Si a música que me emociona é moito, non podo dirixir a todos a outros grupos que teño. Os que non cabían dirixinos a Rüdige. Supoño que cada disco de Rüdige ofrecerá un mundo propio e cada vez terei un disco moi diferente. Seguramente perderei xente no camiño e gañarei algunhas novas. Nihaurk é un proxecto de pracer.

Nos directos sente pracer?
Si, agora si. Menos mal que coñezo o escenario hai tempo! Durante oito anos tiña un terror terrible, era literalmente falando, pero pasoume un don e menos mal. Claro, ser guitarrista resúltame máis complicado porque non son tan escondido como cando son batería. Ademais, debes canalizar a relación co público, facerlle pasar algo, mesmo aos membros do equipo. Pero aos poucos. Aínda son demasiado mental, a parte técnica ocúpame demasiado, pero grazas aos próximos concertos e á forza de traballar en casa vou dar algúns pasos, naturalmente. É un gran traballo, pero ao mesmo tempo interésame moito, aprendo moito e servirame como batería.

Vostede diante e a batería detrás, por tanto.
Resúltame difícil deixar o control sobre a batería e eu estiven na batería deste disco. Pero teño que dicir que os fragmentos de baterías de Rüdige foron os que máis dificultades me ocasionaron. Érame diferente do habitual, permitíame antinaturar algúns ritmos que pedía a canción. Ás veces tiven que bloquear un brazo detrás das costas para poder golpear o que era diferente. Ao final tiven que relacionarme coa batería de forma diferente.

Pasar pola desedificación.
Si, a desconstrucción foi metal. Foi unha sorpresa e ao mesmo tempo un reto interesante.

E en canto ás palabras, que reflexións cántanos?Son letras
bastante simples, baséanse nun tema especial, a poesía connosco. Refírome á viaxe dun migrante que me contou en primeira persoa na canción Memory, Breathe pode ser unha conversación sobre a situación do mundo… Hai letras políticas, pero non só. O Once I Was Away pode ser unha balada de amor letal, unha viaxe LSD que atopo cun ser querido. Tamén falo da familia, da esencia e do núcleo familiar, do universo familiar que trae a amizade... Que é a familia? É posible comparar o disco cun caderno pequeno que recolle vivir nos dous anos. Cústame inventar historias, refírome a cuestións moi concretas.

Optou por cantar en inglés.Unha
precisión foime complexa a da linguaxe, e ao final houbo unha exclusión das linguas e non unha selección. En canto ao eúscaro, estou a estudar pero aínda non teño suficiente nivel. Teño ganas dunha canción en eúscaro e estou en proceso. Teño propostas dalgúns amigos, por tanto, chegará ao meu sitio. En francés non sentía, non teño cultura chanson française, en casa tiñamos máis New Orleans Jazz, ou para resumilo nunha palabra, Beatles! Despois tamén escoitei rock alternativo americano ou inglés. Por iso saíume inglés. Tampouco sentía o español.

Irmán, irmá e ti, sodes toda a familia no mundo da música. A música é unha historia familiar para vós?
Os pais déronnos a paixón pola música. Por parte do seu pai tiñan un costume familiar: eran seis irmáns, cada un tiña un instrumento (ao longo do seu pai unha frauta, unha tía o violoncelo, outro o violín e así sucesivamente) e despois de todo o ano ofrecían un concerto de nadal! Quizá nos vinga dunha tradición familiar, non sei. Con todo, ao seis anos a pregunta non era “queres facer música?”, senón “que instrumento queres aprender?”. Eu elixín a batería, o meu irmán a guitarra e a miña irmá o clarinete. A miña nai tamén é artista, pintora e desde pequena e desde a adolescencia sempre vin traballar na mesa de debuxo. Ao final, desde casa tiñamos normalizada a posibilidade de vivir da arte.

Compañeiros de equipo, estudo, discográficas… Parece que tes todas as fases rodeadas de amigos.O
estudo Shorebreaker foi creado polo seu irmán, pero estivemos tres anos alí con Willis Drummond e alí gravamos o noso último disco. Penso que é así para todos os músicos, pero eu tamén teño que sentir confianza no momento da creación. Un sitio non di moito, as persoas que o ocupan fano. Sinto ben entre os que estamos en Shorebreake, formamos unha pequena familia. Coas discográficas teño o mesmo, Usopop e Forbidden Colours. Son discográficas con varios pasionados de música. Sempre me gusta sentirme parte da familia, avanzar xuntos.

Como artista, tes un status de intermitente?
Como teño a miña vida administrativa en Francia si, traballo como intermitente. Teño moita sorte. Para os amigos e amigas de Hego Euskal Herria e de España a situación é moito máis complicada, actúan como autónomos, teñen moitas taxas, si non traballan non teñen ingresos, están a un ritmo duro, teñen a oportunidade de facer paradas. Se cadra eu tamén o fago, pero se me apetece, podería alixeirar o ritmo e o status de intermitente garantiríame o ingreso. Os membros do goberno fan referencia á reforma e/ou desaparición do status; o que podemos esperar é que non suceda, porque é unha gran seguridade para os artistas.

Coñeces as realidades de ambos os lados do Bidasoa, que diría Hegoalde a partir da escena musical de Iparralde e vice-versa?
Non me resultou fácil, porque nunca sentín demasiada diferenza entre ambas as partes. En xeral, vexo con saúde a escena musical de Euskal Herria, hai moitos grupos! Iso si, os lugares de repetición son escasos. Se alguén quere facer algo político a favor da música, que o promova. Estaría a benvida. O que vexo é que no País Vasco Norte hai menos xente, polo que me parece lóxico que haxa menos grupos, aínda que haxa moitos. En Hego Euskal Herria hai máis xente, si son grandes cidades, e iso fai que haxa máis centros de concerto e grupos.

Creo que o País Vasco Norte perdeu a dinámica dos queserías, e iso resúltame moi lamentable, porque ao final son tablados para grupos. Con Willis Drummond empezamos nos queserías e trouxéronnos moito musical e socialmente: coñecer espazos autogestionados, xente do seu interese… Pero tes a resposta de alguén próximo aos 40 anos e teño que confesarche que sinto un pouco vello. Quizá sexa mellor preguntar a un veinteañero... Nas entrevistas dos últimos tempos sempre hai un momento no que defino que son maior. [risa]. Así é e si queres ou non, así vai!