Nevada
– Como estás, tio?
– Mal, mal. Suxeito a máquina.
– Daraslle a volta porque ti es duro.
– Non sei. Agora non o sei.
Esta foi a última entrevista co seu tío americano. Foi pastor a Nevada, onde fundou a súa familia, a súa nova vida. Viñeron de cando en vez a Euskal Herria, pero non demasiadas veces. Unha vez envellecido, moito menos.
Lévalles con el, que xa non nos conta, as alegrías e penas vividas ao chegar a América, os seus fríos e solitarios invernos e a angustia de ter que facer diñeiro. Ou iso é o que eu imaxinei ao ver o documental Amerikanuak. Non foron poucos os que perderon a cabeza; moitos malgastaban o que gañaba no inverno no verán; outros viviron felices; outros quizá non tomarían a decisión de irse si volven nacer.
Os procesos migratorios son violentos, sobre todo para quen foxe da pobreza. Naquelas áridas zonas nas que os pastores vascos estaban afeitos a frecuentar, agora hai traballadores suramericanos. O mundo e a tecnoloxía avanzaron, pero as duras profesións non desaparecen e sempre é a mesma clase social a que as realiza. A orixe dos pobres é o único que cambia.
O mundo e a tecnoloxía avanzaron, pero as duras profesións non desaparecen e sempre é a mesma clase social a que as realiza
Non se cantas cousas pode sentir un migrante, as ganas de adaptarse ao novo lugar ou a falta de terra deixada atrás, quen gañará á sokatira. Probablemente sexa un continuo tránsito entre ambos. Haberá que pensar que coller e que deixar, canto lembrar e canto esquecer para que a supervivencia sexa sostible. O noso tío tiña un bo eúscaro, fai 60 anos, o mesmo que os seus pais utilizaban, mantido nos formoles. Pero decidiu gardarse para el, non o ensinou aos seus descendentes. É posible que esta conversación telefónica sexa a última vez que se escoitaba o eúscaro nesa casa.
Sempre me sorprendeu isto de negar aos seus fillos a lingua orixinal. Sei que non é tan simple, e que aí se cruzan moitas forzas, por suposto, no caso das linguas minoritarias. Gustaríame saber que pensou el, que sentía o eúscaro ao seu tío. Quizais o viviría como un piso que había que desfacerse, como unha antiga liña que unía a un pasado triste. Ou lle parecería un conxunto de palabras que non servirían para nada aos seus descendentes americanos. É posible que os descendentes tampouco mostren interese, máis aló dun par de frases apresas de neno. Non sei, e se algunha vez o saberán, contaranmo en inglés.
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Non quero que a miña filla se disfrace de xitana nos caldereros. Non quero que os nenos xitanos da escola da miña filla gocen de xitanos nos caldereros. Porque ser xitano non é un disfrace. Porque ser xitano non é unha festa que se celebra unha vez ao ano, manchada de roupa... [+]
O camiño faise paso a paso, e hai un tempo aprendín que parece feito polo principio. Pero a xente tamén quere aprender a encher esa frase de contido. Só non podemos conseguir nada, quizá axiña que como comecemos. Incluso a gran afluencia de xente pode complicar a... [+]
Non actuou correctamente, había que tomar medidas, si non, non aprendemos. Ao parecer, non se daba conta do impacto do que fixera, seguía normal, ás veces cun aspecto máis feliz que os que lle rodeaban. Ademais, fala demasiado alto, iso non lle gusta a ninguén. Como as... [+]
Hezkuntza Sailak ez ei du ulertzen publikoko langileak zergatik joan garen grebara. LAB sindikatuari galdetzea dauka. Sindikatu horrek akordioa sinatu zuen sailarekin, 2023ko apirilean. Urte bi geroago grebara deitu dute haiek ere, aurrekoetan ez bezala, Hezkuntza Sailak... [+]
Profesor de Historia en homenaxe a un ex compañeiro que acaba de xubilarse. Bravo e máis bravo!
As leis educativas subliñan a importancia de fomentar o pensamento crítico no alumnado. Pero o claustro de profesores, nun tempo un espazo de debate de ideas e contraste de... [+]
A democracia liberal nos países occidentais parécese cada vez máis a unha democracia minimalista. O núcleo da definición sería que se respectan os cambios de goberno nas eleccións. A esta variante autoritaria, os politólogos Levitsky e Way chamárono autoritarismo... [+]
Mentres escribía esta columna, tiven que cambiar o tema, porque a miña atención se viu afectada polos aranceis de Trump. Necesitaredes poucas explicacións, é novo en todos os sitios, impuxo aos produtos chineses un 10% e aos produtos canadenses e mexicanos un 25%. O que... [+]
Esta cuña que o anuncio de substitución da bañeira por unha ducha en Euskadi Irratia anima xa ás obras no baño de casa. Anúnciase unha obra sinxela, un pequeno investimento e un gran cambio. Modificáronse as tendencias dos sanitarios nos aseos e estendeuse de forma oral a... [+]
Recollín o seu e-mail no portal da folga, no correo persoal. Ao principio pensei que era para dar a coñecer, como moitos outros, as posibilidades que temos ante a folga. Pero non, o e-mail recibido era o movemento político e comunicativo contra a folga.
Confesareivos que me... [+]
Asteburu honetan 'estetikoa' hitzaren inguruan pentsatzen aritu naiz, lagun batek esandako esaldi baten harira: “Lan hau estetikoa da”. Estetikoa hitzaren etimologia aztertu dut, badirudi jatorrian zentzumenen bidez hautematea zela bere esanahia, eta gerora... [+]
O día anterior, en Bilbao, reuninme cun amigo no bar Bira. Púxenme a pasear e dixen: “Claro, como es Giputxia, ja, ja”. E el subliñou que non era guipuscoano. Sen entendelo, continuei dicindo, “Ah! Non? Pero naciches en San Sebastián?”. “Si, nacín alí, pero eu... [+]