Ao principio da súa intervención en BAB pediu á xente que tivese unha mentalidade aberta. Atopaches gran resistencia en espazos antiespeciistas? En
todos os espazos nos que participei, aínda que sexan feministas ou antiespeciistas, atopei a resistencia da xente. Por exemplo, cando falo dos dereitos humanos e da xustiza social no movemento de liberación animal, a xente expresa rapidamente a resistencia. Moitas veces é normal e natural expresar resistencia, por iso creo que é importante tomarse un tempo tranquilo, procesalo e reflexionar, e si sente incómodo, antes de facer ou dicir algo, recomendo pensar ben.

Isto fai que algúns espazos de militancia deixen de ser espazos seguros?
Creo que non é só pola raza, senón tamén por outras moitas cousas: orientación sexual, identidade de xénero, discapacidade, etc. As opresión fose dos colectivos tamén se reproducen en axentes como a homofobia, transfobia, espesfobia e outros moitos. Pero a xente non os ve. Ao final, os privilexiados poden reproducir todas estas violencias. Coñezo a xente que sufriu violencia física en espazos que deberían ser seguros e non é xusto. Todos deberiamos poder loitar pola liberación.

Denuncia que, a pesar de ser un movemento composto principalmente por mulleres e xéneros disidentes, os homes son os protagonistas. Que hai detrás?
Non é só un movemento impulsado polas mulleres desde a sombra, senón que en moitas ocasións é unha loita impulsada por mulleres racializadas. Ten relación directa co patriarcado porque os homes cisgéneros brancos son sempre os que reciben o recoñecemento. Reproducímolo durante moitos anos no noso imaxinario. Isto non quere dicir que os homes que loitan fágano mal, pero non podemos esquecer o traballo e o recoñecemento de todas as mulleres que están á sombra.

Critica o veganismo branco, como describiría o veganismo branco?O
veganismo branco é o movemento que se realiza desde a mirada eurocentrista, que non prioriza ás persoas que sofren outras opresiones. Só mira a el. Os que militan neste tipo de movementos son, en xeral, persoas brancas, de clase media, que saben algo acerca da clase obreira, pero que non fan máis aló. Nestes espazos, cando falamos de accesibilidade, non nos escoitan e nos invisibilizan. Isto non beneficia a ninguén, nin aos que militamos en movemento, nin á liberación dos animais.

Que limitacións ou obstáculos existen para achegarse ao movemento antiespecista?
Creo que son de dous tipos, por unha banda as limitacións para facer activismo vegano e por outro as dificultades para descartar produtos de orixe animal. En canto ao primeiro, todas as opresiones que se producen dentro do movemento son grandes obstáculos como a espesfobia e a misoxinia. Ademais, a supervivencia para unha persoa en situación irregular fai que a prioridade sexa difícil para outras loitas.

E en canto aos produtos?En xeral
, para as persoas racistas comprar uns produtos é moi difícil porque necesitamos os que estean en pouco sitio. Por exemplo, como para lavar o noso cabelo necesitamos un champú que non está nas tendas habituais, teño que facer unha viaxe de hora e media para compralo. Ademais de estar pouco, son moi caros. Parece insignificante, pero se a xente tivese que dar tantas voltas para atopar as cousas que necesita no día a día, entendería a frustración. Outra limitación é a inxustiza alimentaria; ás veces esquécellenos que é un privilexio decidir que comemos. Algúns din que comer garavanzos é moi barato, pero a preparación dos legumes require tempo e as persoas racistas en explotación non teñen tempo para nada. Por iso, moitos comen comida rápida.

Din que a lingua tamén pode ser un límite, cres que pode ser un límite para a militancia?Como consecuencia
do capitalismo e do neoliberalismo, temos unha visión moi individualista, esquecemos que para cambiar as cousas temos que loitar no colectivo. Para iso, é moi importante fomentar as relacións a través de espazos plurilingües como o eúscaro e o castelán. O meu castelán non é bo, pero se outro se adapta un pouco ao inglés pode ser máis fácil. Con todo, non podemos esquecer que a maior limitación non é a lingua, senón que a xente non é fios opresores. Por iso o importante é traballar a confianza e fomentar as relacións entre comunidades. Facer o activismo desde o coidado ten máis forza que as palabras.