Están presentes en todos os dispositivos electrónicos e o aumento da electricidade renovable vai supor un aumento da súa produción en sectores tan importantes como a produción de enerxía, a industria, os transportes e todos os dispositivos civís e militares con pantalla. Os chips semiconductores convertéronse nun gran reto xeopolítico e Urko Apaolazak Comeza a guerra fría dos chips: Tal e como se explica na reportaxe sobre a división tecnolóxica entre EEUU e China, a guerra fría dos chips está en marcha entre EEUU e China. O último movemento desta guerra tivo lugar en China, onde, tras a decisión de reducir as exportacións de terras raras en xullo do ano pasado, o Ministerio de Comercio chinés anunciou o 21 de decembro que paralizará totalmente a exportación de tecnoloxías de extracción, tratamento e fusión destes minerais. Neste contexto, a palabra soberanía en Europa púxose de moda co significado dos esforzos por reducir a dependencia económica de China. A diferenza da época da globalización, agora o prezo non é o único criterio para decidir onde desenvolver a produción: os Estados queren recolocar a produción de compoñentes estratéxicos, aínda que o proceso sexa máis caro.

Ademais de minerais e técnica, tamén auga

Chinesa e EE.UU. compiten neste ámbito estratéxico, pero a empresa TSMC de Taiwan é a primeira produtora de semiconductores do mundo. En 2019 dominaba a metade do mercado mundial, sendo os seus principais socios de negocio as empresas de EEUU, Xapón e Holanda. Está especialmente avanzada en chips nanométricos, que producen o 90% dos mesmos, sempre que haxa suficiente auga para iso. TSMC consumiu 286 millóns de litros de auga ao día en 2022. Imaxina un cubo de 66 metros de lado cheo de auga cada día. Estas inxentes cantidades están asociadas ao complexo proceso de produción: extracción por gas, fotolitografía, aguafuerte, puído, limpeza e pulido químico-mecánico das olatas electrónicas. Todas estas etapas necesitan moita auga, sobre todo as de pulido e limpeza: ao longo do proceso cada chip lávase unhas cen veces. Ademais, neste proceso utilízase "auga ultra limpa" (ultra pure water), e para obter un litro de "auga ultra limpa" necesítase un litro e medio de auga corrente, aumentando a necesidade xeral de auga nun 50%.

En 2020 a situación era pouco común en Taiwan: a diferenza dos últimos 56 anos, os tifones non pasaron pola illa. Como consecuencia, nos primeiros meses de 2021, os taiwaneses sufriron unha forte seca, con restricións no uso da auga. En abril de 2021 as casas carecían de auga corrente durante dous días á semana, e o 25% dos campos de arroz quedaron sen auga... para que a produción de chips dificultásese o máis posible. De feito, o goberno priorizou a industria dos semiconductores por considerar que os chips eran máis importantes que a alimentación e a auga potable. A importancia de Taiwan nesta industria quedou patente. Este tipo de situacións aumentarán nas próximas décadas, xa que, segundo a maioría de modelos climáticos, nesta rexión do Pacífico os tifones serán máis violentos pero menos frecuentes.

Diferentes rexións, problemas similares

A redución da produción en Taiwan no ano 2021, así como os cambios xeopolíticos a partir de 2022, fan que nun futuro próximo prevéxase producir máis chips fóra de Taiwan. Esta redistribución da produción podería pensar que evitará o problema do recurso acuático (o abastecemento mundial non dependerá da situación dun só país), pero dous parámetros dificultarán a situación: o aumento da demanda de semiconductores, a maior variabilidade do recurso acuático e a diminución global. De feito, nos últimos anos TSMC e as novas empresas estadounidenses Intel están a plantarse en Arizona, utilizando a auga da conca do Colorado, cando están a sufrir seca histórica. A axencia de augas de CAP Arizona ten claras as súas prioridades: a seca reduce un 3% o uso domestico e industrial, fronte ao 100% do uso de auga para cultivos, é dicir, todos os campos de cultivo que se regaban (principalmente para produción de hortalizas, algodón e millo) están sen auga. A empresa Intel implantarase tamén no estado de Ohio, engadindo unha cuarta ao tres estaciones de abastecemento de auga da cidade de Columbus para o ano 2028, que será a maior fábrica de chips do mundo. Máis preto de nós, na cidade de Crolles, na zona de Grenoble, pretenden duplicar a capacidade da fábrica de STMicroelectronics, co obxectivo de que para 2030 a Unión Europea eleve a súa capacidade produtiva ao 20% do mundial. En 2021, esta fábrica consumía 11.6 millóns de litros de auga ao día, que en dez anos aumentou un 57%. Xa en 2020, a axencia de abastecemento de auga de Grenoble explicaba que alcanzaba o nivel máximo de uso das infraestruturas e que esta situación entrañaba riscos de interrupción da subministración. Ademais, como dicía un campesiño de Stop Micro contra esta ampliación, os chips non se comen. Si fúndense todos os glaciario dos Alpes, para que se utilizará a auga que queda?

A pesar da reutilización da auga, aumenta o consumo de auga

Estas empresas tomaron conciencia do problema da necesidade de auga e tratan de reciclar as augas. A empresa Intel anuncia que devolverá con claridade máis cantidade de auga que a que utiliza para 2030. Segundo o TSMC, en 2020 o 86% da auga que utiliza Taiwan era reciclada, pero, a pesar de ser un dato significativo, non foi suficiente para evitar os problemas de 2021. Ademais, nos últimos anos diminuíu lixeiramente a taxa de reciclaxe, mentres que entre 2016 e 2022 o uso da auga aumentou un 150%. Esta tendencia crecente non se prevé en Taiwan nin noutros países e pode desincentivar os esforzos de reciclaxe.

Se non se reduce o consumo de electrificación, os choques aumentarán no uso dos recursos. Tamén se produce un choque entre os dous significados da palabra soberanía: a competencia entre os estados en áreas militarmente estratéxicas ou a capacidade de garantir as condicións de vida de todos os planetas para evitar guerras?