II. Tras a Guerra Mundial, iniciouse o proceso de descolonización dos países de África e Asia. De feito, os soldados destes países participaron no triunfo de Alemaña e os seus aliados fascistas, e “como agradecemento” a eses países subordinados tíñaselles que recoñecer a “liberdade”. Con todo, raramente recoñécese que o sistema colonial tradicional estaba a ser demasiado caro para os Estados dominantes e debían idear novas fórmulas de explotación.

Neste proceso de descolonización apareceron varios líderes que loitaron pola liberdade integral dos seus países, que contemplaba tamén o socialismo e a propiedade dos seus recursos naturais. Esta reivindicación fixo que os líderes de moitos países desprazásense con China ou coa Unión Soviética. Entre estes líderes de esquerdas destacan o belga Lumumba Kongo, asasinado por ser perigoso para Occidente, Nkrumah Ghanan ou Nyerere Tanzania.

As metrópolis occidentais, Gran Bretaña e o Estado francés, para preservar as súas antigas colonias, outorgábanlles numerosas subvencións, sobre todo para importar armas ou comprar a elite do seu país de orixe. Con todo, estas “subvencións” non cumpriron os obxectivos de desenvolvemento.

Un paso máis na aprobación do Consenso de Washington na década de 1980. Este acordo tiña como obxectivo reforzar a política neoliberal, e pedíase a todo país que, si quería recibir diñeiro público internacional, tivese que ter os orzamentos públicos equilibrados, que as empresas públicas (minas, entre outras) fosen privatizadas, etc. A revista neoliberal como The Economist daquela época recoñecíanos que si se cumprisen esas esixencias, os países atrasados ou en vías de desenvolvemento sairían definitivamente do subdesarrollo.

Aburridos, sobre todo africanos, polo desprezo que sufriron, buscan refuxio en China se non en Rusia, aínda que tamén teñen intereses.

A falta de desenvolvemento fixo que as ONGD fortalecésense. Comezou a formarse na década de 1980 e nas próximas décadas estabilizouse e adquiriu un protagonismo significativo.

Vou mencionar dous problemas na evolución das ONGD. Primeiro, a necesidade de crear unha organización xemelga no país receptor para levar a cabo o proxecto de desenvolvemento; en moitos casos, os traballadores das organizacións xemelgas teñen salarios máis altos que os ministros locais, o que provoca conflitos no acceso aos postos de traballo. O segundo problema xorde nas estruturas das ONGD, cuxas autoridades, en moitas ocasións, copian as prácticas de empresas multinacionais, desde os prósperos salarios até as viaxes de luxo ou os investimentos especulativos cos fondos monetarios que constituíron.

Á vista dos resultados negativos conseguidos no desenvolvemento económico e social destes países pobres, creáronse varios ONG que comezaron a repartir diñeiro entre particulares en lugar de facelo en proxectos de investimento. Nesta nova política son pioneiras a ONG de xigantes empresariais de Silicon Valley. En lugar de destinar os fondos a investimentos, destínanse ao peto, ao consumo, das persoas pobres, e estabilízase a paz social.

De face ao futuro, as cooperativas deben crear forzas endóxenas que favorezan o desenvolvemento económico e social. Nesta tarefa destaca a traxectoria de Euskal Fondoa, financiada por 120 concellos. En varios municipios están a levarse a cabo proxectos, xa sexan escolas, camiños ou producións propias, así como formación cooperativa, solidaria e técnica.