“O meu vínculo co meu pai sempre foi mantido polo aire”
- Natalia López (Bogotá, Colombia, 1978) analiza a influencia dos procesos migratorios nos inmigrantes. Para iso guiou un proceso curativo de tres sesións e recolleu o vivido na exposición Envíoche todo o meu amor a través do aire. Creou en colaboración con inmigrantes residentes en Huarte, Burlada e Villava (Navarra). A exposición está aberta até o 14 de xaneiro no muíño de San Andrés de Villava. O proxecto forma parte do proxecto Idensitat de Barcelona e dunha estancia artística da Fundación Centro de Arte Contemporánea de Huarte.
“Aita artista denez, txikitatik sortu dit interesa arteak. Umetan eskuekin gauzak egiten aritzen nintzen; adibidez, eskulturak egiten nituen, eta marraztu eta margotu. Hala ere, niretzat garrantzitsuena da artea sistemari aurre egiteko erresistentzia tresna bat dela. Uste dut, arteari esker, sistemarekin oso egoskorra naizela. Horregatik, zaila izan arren, artearen bidetik jarraitu nahi dut. Hala ere, Latinoamerikan oso gutxi babesten denez, oso erraza da amore ematea”.
O aire está moi visible no teu traballo, como entendes o aire?
Traballei moitas veces con elementos da natureza, pero sempre desde o punto de vista ambiental. Neste proxecto atopei un significado político. O aire permite enviar ou expresar moitas cousas, como o amor e a dor. O aire está en todas partes do mundo. Ademais, ao non ter límites, é un elemento político de resistencia. Neste proxecto, máis que centrarme no medio ambiente, centreime no plano político e afectivo.Unha premisa para crear
traballo era traballar o aire. É máis fácil partir dunha premisa ou pode ser limitativa?
No meu caso foi motivo de participación no proxecto. O meu pai é inmigrante e por razóns económicas e políticas non vía doce anos. Un amigo viu a convocatoria e pensou que podía ser moi apropiado para min, porque traballei moitas veces co aire. Cando vin a convocatoria, pareceume que podía ser unha boa idea poder estar co meu pai. Enseguida empecei a pensar na influencia do aire na miña relación co meu pai.
Que influencia tivo?
Durante 35 anos o meu pai e eu estivemos conectados a través de cartas, chamadas e correos electrónicos e necesitamos aire para utilizalos. Por iso, quixen centrar no aire que nos conectaba. Mantívome conectado co meu pai, porque o meu vínculo co meu pai sempre foi mantido polo aire.
Por iso centrou o seu proceso de traballo na contorna e as relacións dos inmigrantes?
Quería traballar con inmigrantes porque quería aprender o que viviu o meu pai e como viviu lonxe uns doutros. Ademais de ser un proxecto para complementar a miña dor, quería crear un espazo para os inmigrantes, para que eles expresasen a dor e o amor aos afastados.
Para iso realizaron encontros afectivos e poéticos, como foron?
Estou a investigar en Colombia sobre culturas antigas. Nas culturas indíxenas os procesos curativos constan de tres fases: agradecemento, limpeza e goce. Por iso fixemos un círculo para a primeira fase e creamos un espazo para falar. O obxectivo era crear un espazo de confianza para falar de amor ou dor, pero desde o corazón, é dicir, sen atacar, xulgar nin criticar a ninguén, e escoitando. Despois faciamos un rito de agradecemento. Para iso plantamos sementes e reflexionamos sobre o bo que nos rodea.
A
segunda relacionada coa auga. Que fixeron?
Fixemos un círculo e como escribir é máis fácil que dicir, escribimos o que sentiamos. O obxectivo era mostrar co papel tristeza, rabia e outras emocións. Despois propúxenlles dicir en voz alta. Finalmente escribímolo nunhas pedras e tirámolo ao río. Os indíxenas pensan que axuda a limpar as augas, e eu confío niso.
Como foi o último?
Chámolle ritual doce. Fixemos un círculo e empezamos a escribir nun papel. Posteriormente púidose compartir oralmente o escrito en papel. Finalmente, liberamos as sementes que se propagan polo vento. A maioría escribiu sobre a guerra e os seus parentes afastados.
“Quería crear un espazo para os inmigrantes, para que eles expresasen a dor e o amor polos afastados”
A maioría non se coñecían, foi difícil crear un clima de confianza?
Pensaba que ía ser máis difícil. Pareceume incrible o amor e a amizade que creamos durante tres días. A pesar de pertencer a distintas relixións, países, culturas, idades e pensamentos, o feito de habelos feito entre iguais xerou confianza e amizade.
Que conclusións sacaron?
Destacamos que gardamos moitas cousas e non damos espazo ás emocións. Non tomamos tempo para expresar o amor, para dicir que é o que nos desbaste e para agradecerllo. Como non dicimos o que sentimos, as emocións quedan relegadas. Por iso habemos visto que é moi importante crear espazos de expresión. Ademais, crear espazos é máis sinxelo do que se cree.
Este texto chega dous anos tarde, pero as calamidades de borrachos son así. Unha sorpresa sorprendente sucedeu en San Fermín Txikito: Coñecín a Maite Ciganda Azcarate, restauradora de arte e amiga dun amigo. Aquela noite contoume que estivera arranxando dúas figuras que se... [+]
O luns pola tarde xa tiña planificados dous documentais realizados en Euskal Herria. Non son especialmente afeccionado aos documentais, pero o Zinemaldia adoita ser unha boa oportunidade para deixar de lado os hábitos e as tradicións. Decidinme pola Réplica de Pello... [+]
