O 28 de novembro celebrouse un seminario organizado polas asociacións Paz e Dignidade, BDS Bizkaia e Badil. Analizaron e cuestionaron o relato que se difunde nos medios sobre Palestina. “Guerra vs. xenocidio, ocupación vs. colonialismo, terrorismo vs. resistencia”. Lubnah Shomali, membro da Asociación Badil polos dereitos dos palestinos, abriu o camiño coas intervencións de Teresa Aranguren, Yolanda Álvarez, Koldo Alzola, Isabel Pérez e Patricia Simón.

Lubnah Shomali explicou que Israel dá unha importancia capital á guerra mediática. “Para Israel só pode haber unha narrativa. Que Israel é a única democracia en Oriente Próximo, é vítima e deféndese na loita contra o terrorismo. Ese é o relato que Israel necesita para garantir a súa lexitimidade e xustificar as violacións dos dereitos humanos”. Criticou que Israel conseguiu implantar esta narrativa nos principais medios de comunicación de Occidente.

Teresa Aranguren destacou que o movemento sionista baséase na negación do pobo palestino. “Nos seus inicios reivindicaban que Palestina era unha terra sen pobo para un pobo sen terra, e hoxe manteñen a mesma idea”. Israel tamén utiliza estratexias para deshumanizar aos palestinos e representalos como demos, argumentou Shomal. “Como sucedeu con moitos outros pobos oprimidos, os oprimidos represéntanse como non civilizados, bárbaros, terroristas ou animais humanos”.

Nos medios de comunicación do norte global, sobre todo en Europa e EEUU, predomina o discurso israelí, segundo denunciaron os relatores. A xornalista Isabel Pérez realizou a súa tese doutoral para analizar o discurso que utilizan os medios de comunicación sobre o Yihad Islámico palestino. Baseándose nas conclusións do traballo, afirmou que Israel establece un campo semántico hexemónico para os xornalistas e que se castiga todo o que se afasta daquela narrativa. Deste xeito, é moi difícil para os xornalistas falar de Hamas, “porque deseguido che acollen como activista a favor de Hamas”.

A xornalista Yolanda Álvarez é consciente das consecuencias negativas que pode ter informar sobre a opresión que sofren os palestinos. En 2012 e 2014 contou ofensivas contra Gaza desde Gaza e recibiu numerosos premios polo seu traballo. Con todo, denunciou que polo seguimento realizado en 2014 deixouse de lado na televisión pública española e non se volveu a enviar a Oriente Próximo, a pesar de ser un dos que máis tempo pasaron na Franxa de Gaza. A embaixada israelí nomeoulle activista de Hamas polo seu traballo na masacre de 2014.

A pantasma do
antisemitismo e os discursos de odio son utilizados por Israel para silenciar as críticas contra as súas políticas. Patricia Simón explicou que o lobby sionista investiu diñeiro para presionar nesa dirección na Unión Europea. “Odio é unha medida de aceptación de normas contrarias aos discursos, pero son medidas para criminalizar calquera discurso que realmente cuestiona a ocupación de Israel”. Simon di que o Goberno de España tamén respectou esas presións. O goberno dispón de algoritmos de control das contas que difunden discursos de odio nas redes sociais, pero “algunha ONG sionistas introduciron nestes algoritmos palabras como ‘antisionismo’, ‘Israel’ e ‘ocupación’. Estes conceptos son considerados directamente como discursos de odio”. Os protocolos do Goberno de España inclúen na lista ‘trola e palabras habituais de usuarios racistas’, ‘BDS’ (boicot, desinversiones e sancións), ‘Free Palestine’, ‘Apartheid’ ou ‘defendamos os dereitos humanos’, no mesmo saco de ‘Stop Islam’ e ‘IV Reich’.

Terrorismo ou resistencia Os oradores non cren
que sexa correcto que os medios de comunicación nomeen á banda terrorista Hamas. Esta denominación converteuse en algo habitual no norte global, pero, como dicía Yolanda Álvarez, “en moitos outros lugares do mundo non o entenden así e os xornalistas non somos para dicir quen é un grupo terrorista. Trátase do Movemento de Resistencia Islámica, pois así deberiamos chamalo.” Explicou que os medios como BBC e Associated Press teñen prohibido utilizar a palabra terrorista nos seus libros de estilo. Isabel Pérez destacou a presión que sofren os medios de comunicación respecto diso. O Senado francés convocou ao director da axencia AFP a declarar para preguntarlle por que non pon a palabra terrorista cando falan de Hamas. “O director dixo que eles non podían decidir iso e que teñen moitos clientes do sur global, que non consideran a Hamas como un terrorista, senón como un movemento de resistencia”.

Patricia Simón explicou que, a partir da última guerra en Gaza, Israel conseguiu que a noticia sobre Palestina fóra practicamente imposible nos medios de comunicación. “Converteuse en normalidade que o pobo palestino está oprimido e xa non se ve como noticia. O concepto de territorios ocupados desapareceu da prensa, os medios de comunicación cederon”.

Unha vez considerada como normal a situación actual de opresión, Lubnah Shomal alertou de que o labor dos xornalistas é contextualizar e introducir a orixe colonial do conflito. Denunciou que o ataque de Hamas contouse nos principais medios de comunicación coma se xurdise da nada. No noso caso tamén tivemos esa expresión. O xefe do EBB, Andoni Ortuzar, dixo na cadea pública de televisión española que “a orixe do conflito era o ataque terrorista de Hamas”, e que o segundo era si habería que recoñecer ou non ao estado palestino.

A lexislación internacional foi
promulgada por Lubnah Shomali para tratar de facer unha lectura máis obxectiva. “A Israel recoñéceselle o dereito á defensa, pero eles son unha forza ocupante, ese dereito non é de eles”. Lembrou que a situación de colonización e ocupación activa o dereito á resistencia dos palestinos, para o que “se poden utilizar todos os medios”. Denunciou que nos medios de comunicación non ouvimos resistencia, senón asasinatos e terrorismo. Sinalou que o dereito dos palestinos a enfrontarse ao opresor colonial é “tanto a través da loita armada como con estratexias sen armas. Por exemplo, pór en marcha campañas BDS ou acudir aos Tribunais Internacionais de Xustiza son lexítimos por parte dos palestinos, pero Israel di que son ataques directos contra el”.

Para Isabel Pérez, as mellores presas para construír un relato como xornalista son o dereito internacional e o dereito humanitario. Pero Teresa Aranguren explicou: “A realidade está tan distorsionada que cando un xornalista utiliza a linguaxe da lexislación internacional é un activista palestino que parece”.

A guerra ou o xenocidio
Na charla tamén se abordou o debate que vimos nas últimas semanas. Ao que está a pasar en Gaza chámaselle guerra ou xenocidio? Lubnah Shomali dixo claramente que é xenocidio. “Israel matou a miles de civís nas últimas semanas e obrigou a desprazar a case dous millóns de palestinos para expulsar de Gaza. A guerra son crimes e non ten outro nome que o xenocidio”. Á vista de que os ataques de Israel teñen como obxectivo á poboación civil de Gaza, os relatores consideraron que a “guerra de Israel contra as Hamas” foi cualificada polos relatores aos feitos dos últimos días en diversos medios de comunicación. Koldo Alzola criticou que en ETB o título das noticias así o indicaba até finais de novembro.

Shomali denunciou o silencio e a complicidade da comunidade internacional. Advertiu que Israel non se fai responsable das accións levadas a cabo e que a comunidade internacional recoñécelle a impunidade. “A responsabilidade transfórmase manualmente, a Organización das Nacións Unidas dá diñeiro para reconstruír Gaza e a Israel sálguelle gratis que maten a miles de persoas e destrúan Gaza”.

Credibilidade de quen?
Yolanda Álvarez reivindicou a necesidade de contrastar a información. Denunciou que algúns dos seus compañeiros de RTVE aceptan sen dubidar as informacións enviadas por Israel. “Que Israel atacou 200 obxectivos militares en Hamas? E como sabes que eran membros de Dezaseis se non permitiron entrar xornalistas? O único que vemos aquí son os hospitais destruídos”. Koldo Alzola criticou tamén que os medios de comunicación difunden informacións que son facilmente refutables. “Varias cadeas dixeron que no hospital da o-Shifa había un arsenal. Si analizámolo desde un punto de vista crítico, estaba claro que as imaxes mostradas eran montaxes”.

Pola contra, as informacións enviadas por Dezaseis difúndense genéricamente como información pouco crible, segundo Álvarez. Comentou que é unha boa práctica referirse á procedencia dos datos, pero afirmou que os datos das vítimas palestinas cuéstionanse moito, e que baseándose na súa experiencia difundiu datos moi fiables nas anteriores batallas do “Servizo Sanitario de Gaza controlado por Hamas”.

Nesta loita narrativa, os interlocutores pediron valentía aos xornalistas. Patricia Simón resumiu a mensaxe: “Ao falar de ocupación e apartheid en Palestina considérannos activistas, aínda que empreguemos a metodoloxía do dereito internacional humanitario. En Sudáfrica non entenderiamos que a actitude do xornalista non sexa contraria ao apartheid”.