Estes días está a facerme bastante raro escoitar continuamente a palabra amnistía.

Como ocorreu con outras cuestións, fai uns dez anos desapareceu a reivindicación da amnistía no noso país; dalgunha maneira, no imaxinario da maioría da xente considerouse perdida a posibilidade da amnistía, polo que non se volveu a referir até agora.

Os meus maiores coñecemos a amnistía de 1977. O proceso político aberto co fin do franquismo consideraba imprescindible a excarceración dos antifascistas. En Euskal Herria, a maioría social esixía claramente nas rúas a liberación de todos os presos políticos vascos, e nas mobilizacións de entón repetíase unha e outra vez o mesmo lema: “Presos á rúa, toda a amnistía”. E conseguiuse que 18.000 presos políticos saísen dos cárceres españois, entre eles os presos políticos vascos, a maioría membros de ETA.

Pero a lei de amnistía de entón non foi aprobada para atraer o cambio político nas cortes franquistas españolas. Os seus obxectivos eran, por unha banda, desactivar a mobilización social e, por outro, ocultar as barbaries franquistas. O propio Xabier Arzalluz explicouno así: “A lei de Amnistía non é unha acción de xustiza ou de igualdade, senón unha iniciativa política, é un esquecemento de todos para esquecer todo”. Naquela época, a maioría non fomos conscientes de que esta lei impuña a impunidade das estruturas do Estado e, sen ningún problema, toda a maquinaria represora do Franquismo mantívose intacta, con toda crueldade.

Por iso, sen pasar moito tempo, os presos vascos volveron ocupar os cárceres españois e, unha vez máis, nas rúas de Euskal Herria escoitáronse berros a favor da amnistía.

A pesar dos avatares da historia, a reivindicación continuou até o ano 2010, cando chegou o final da loita armada de ETA. Pero o proceso de paz que esperabamos durante anos non se abriu, e da linguaxe política desapareceu a demanda de amnistía. Todos os axentes decidiron actuar con pragmatismo, actitude que se mantivo até a data.

Esta vez o debate sobre a amnistía está a ser moi diferente. Pero, do mesmo xeito que no ano 1977, vólvese a constatar que esta amnistía ten outros obxectivos, ademais de resolver a situación dos represaliados no “Proceso de Cataluña”. Porque tamén servirá para conseguir algo máis: Para manter o “goberno progresista” español no poder e á vez cubrir a violencia policial e xudicial exercida polo Estado en Cataluña e quedar impunes, como ocorreu fai 46 anos.

Pasaron trece anos desde que ETA deixou a loita armada e o pragmatismo político mantívose igual, como o Estado mantivo unha lexislación excepcional. A maioría dos presos vascos están xa nos cárceres de Euskal Herria e as súas condicións de vida melloraron bastante, pero non podemos esquecer que se están pagando penas de prisión de moitos anos, até o último día de condena, e que quedou claro que non hai esquecemento para eles.