A cidade de Smara, de 60.000 habitantes, atópase no Sahara Occidental ocupado, desde a "muralla de vergoña" construída por Marrocos para controlar o territorio e manter afastado a Fronte Polisario, que é a máis longa do mundo, con 2.700 quilómetros. Na madrugada do 29 de outubro, os habitantes da zona sufriron catro estoures cun morto e tres feridos. No bulebule do xenocidio de Gaza apenas vimos noticias do sucedido nos medios de comunicación internacionais, e grazas a sitios web e axencias independentes que seguen a situación dos saharauís sabemos o pouco que se estendeu ao redor das explosións.

Segundo o portal ECSaharaui.com non está claro o autor do ataque. A fonte militar sinala que as pegadas dos proxectís non se corresponden cos mísiles Grand BM21, de orixe soviética, que habitualmente utiliza os movementos de liberación sahariana, cunha capacidade de acceso máis reducida.O medio Equipe Media recibe as palabras do membro dunha ONG que foi testemuña directa das explosións e rexeita que fosen drones enviados desde unha base militar en Marrocos.

Pola súa banda, a Fronte Polisario nega a autoría do ataque. Nos episodios de guerra que publica diariamente a axencia Sahara Press Service (SPS), traducida en árabe, inglés, francés, castelán e ruso, non se menciona o ataque contra a cidade de Smara o 29 de outubro. O mesmo día o Ministerio de Defensa do Sahara Occidental informou que realizara operacións contra as bases militares marroquís de Smara e o aeroporto, pero "non contra a cidade".

Con todo, o Goberno marroquí ha acusado á fronte Polisario de cometer un "atentado terrorista contra os civís" e de examinar o lugar que convidou os membros da misión da ONU a favor do referendo Minurso nada máis producirse o ataque. Sorprende que o goberno de Aziz Ajanuch, Primeiro Ministro de Marrocos e magnate do petróleo, teña agora esa posición, xa que a ofensiva do Polisario calou unha e outra vez desde que en 2020 resucitou o conflito armado.

Precisamente o día seguinte, o 30 de outubro, reuniuse o Consello de Seguridade da ONU para decidir si renovar a misión de Minurs, que foi confirmada con trece votos favorables, e os saharauís denunciaron que o ataque a Sma foi utilizado por Marrocos para presionar.

O presidente da República do Sahara Occidental e secretario xeral da Fronte Polisario, Brahim Ghali, encargou á ONU "cumprir cos seus compromisos e resolucións" e fixo responsable a Marrocos: "É responsable dos terribles crimes que cometeu contra o pobo saharauí (secuestros, desaparicións forzosas, detencións arbitrarias e xuízos sumarios)", afirmou na súa intervención na wilaya ou campamento de Auserde.

Á hora de redactar este artigo, a SPS está a difundir cada vez máis noticias sobre as operacións militares ao redor da muralla sahariana: os primeiros días do mes de novembro houbo máis explosións en Smara e outras cidades; as autoridades da APLS (Exército Popular Saharauí de Liberación) aseguraron que, ademais dos bombardeos de artillaría, os materiais atacan directamente do solo e perderon o asentamento das tropas no exército de Marrocos na Faram2. Pero tampouco na prensa europea.

Aínda por riba, os presos políticos do Grupo Gdeim Izik puxéronse en folga de fame. Neste grupo atópanse persoas detidas no "Campamento da Dignidade", destruído violentamente pola policía en 2010.

Da marcha verde ao hidróxeno verde

É obvio que o conflito armado ha crecido, pero Marrocos quere evitar a palabra "guerra", aínda que sexa unha guerra asimétrica, aínda que para iso ten que recorrer á censura, a tortura, os asasinatos e os bombardeos contra os saharauís, como no pasado utilizou a napalma e o fósforo branco. Pero que busca nese deserto? El mesmo colocounos sobre o ronsel: "A todos estes crimes hai que sumar a indiscriminada expoliación dos nosos recursos naturais".

A idea de Marrocos é reprimir esta extensa aresta atlántica, como Israel quere facer con gas natural nos territorios ocupados de Palestina. A monarca marroquí Mohamed VI falou con claridade no discurso do aniversario da Marcha Verde –esta vez si, axencias como Europa Press déronlle eco–: queren facer prospeccións petrolíferas no mar e desalar a auga, entre outras cousas.

O Goberno de Marrocos realizou recentemente un informe sobre o proxecto de lei financeira de enerxías renovables de 2024, que nos chegou grazas á organización Wester Sahara Resource Watch (WSRS), dedicada á investigación dos intereses empresariais e gobernamentais, dispoñible na súa páxina web. Segundo o informe, o 81% dos xigantescos proxectos de renovables previstos por Rabat localízanse en zonas de "propiedade privada do Estado" do Sahara Occidental, en terras roubadas aos saharauís.

Trátase de infraestruturas relacionadas principalmente co hidróxeno verde e as enerxías eólicas: 371.000 hectáreas na rexión declarada por Marrocos de Aiún-Sakia O Hamra, ao norte do Sahara Occidental, e 800.000 hectáreas na rexión de Dakhla-Oued Eddahab, ao sur. Moitas das empresas que están detrás son da contorna de Mohamed VI.aren, pero hai algunhas europeas, entre elas a multinacional española Acciona. Isto non é de estrañar: a empresa francesa Engie, que xa opera no sector eléctrico, e Siemens-Gamesa, de orixe vasca, forneceron ás compañías marroquís con muíños de vento para o Sahara Occidental.

"Marrocos está cada vez máis conectado economicamente ao Sahara Occidental e agora é máis dependente –di WSRS– do territorio que ocupa ilegalmente. Ten a intención de exportar a enerxía xerada neste territorio a Marrocos e os excedentes aos países veciños, incluída a Unión Europea".

O diplomático saharauí Emboiri Ahmed Omar no seu novo libro Breve historia da Fronte Polisario ("Breve Historia da Fronte Polisario", Catarata, 2023) di que en 1975 España "traizoou" aos saharauís e que unha das razóns para fuxir do seu territorio protexido foi que "as empresas españolas seguirían tendo beneficios". En Europa, tanto en Oriente Próximo como no Sahara, o corvo sempre veo e o ocupante espoleante.