O obxectivo das iniciativas que se están multiplicando é que os pais e nais dun mesmo centro escolar e dun mesmo municipio acorden e pospoñan na medida do posible a idade de dar o primeiro móbil aos seus fillos e fillas. “A partir desa idade será máis fácil que o usuario controle o dispositivo e non ao revés”, explica a guía, tendo en conta que tanto o desenvolvemento cerebral como os móbiles teñen aplicacións deseñadas para crear dependencia. Ademais da adicción, o uso abusivo do móbil pode ter outros efectos adversos, como se especifica na guía.

A realidade é que en Euskal Herria aos 12-13 anos cómprase o primeiro móbil. Si o motivo é a presión grupal, porque o mozo non quere ser o único que non ten móbil, a guía recomenda empezar a utilizar o móbil dos pais antes de comprar o seu. Si o motivo é a necesidade de que os pais se poñan en contacto cos seus fillos (polos medos que poidan ter os adultos), lembre que o teléfono móbil que só ten a posibilidade de facer e recibir chamadas pode ser suficiente, non ten por que ser un smartphone.

Antes de dalo, ensinarlles a usalo correctamente. No camiño cara ao
primeiro móbil, a guía propón un percorrido graduado con diferentes pasos e recomendacións. Neste percorrido, por suposto, os pais serán modelo e guía, e corresponde aos adultos reflexionar sobre o uso das pantallas que se fan e aumentar o autocontrol. Para empezar, como utilizamos o noso móbil cos máis pequenos? Os expertos recomendan que o móbil e a televisión non se coloquen ao mesmo tempo, que non se utilicen á hora da comida e antes de deitarse ou que se limiten a 30 minutos ao día. Que o mozo quere usar o móbil pola súa conta? Deixar o dispositivo familiar para utilizalo só cando estea autorizado polo adulto, sempre que se utilice en espazos compartidos (non en espazos privados) e que o dispositivo teña unhas prestacións mínimas (suficientes para cubrir as necesidades básicas de mantemento e conexión).

Que chegou a necesidade de dar móbil persoal? A guía aconsella dispor dun dispositivo para realizar e recibir chamadas, evitar a entrega de smartphones ata que o adolescente demostre unha madurez mínima. Ademais, o primeiro dispositivo pode ser de segunda man ou de uso non familiar con conexión Wi-Fi. Aínda o ideal é utilizalo en espazos compartidos, e no caso de utilizalo en privado, avisar previamente aos fillos para que quere utilizalo. O último paso sería conseguir un dispositivo que o adolescente teña conexión a internet en calquera momento e lugar. Pódese contratar unha tarifa con poucos datos (máximo 1 GB ao mes) para facer un uso máis motivado do servizo.

Convenio de uso: canto, cando, para que?
“Cando decidimos doar o móbil, é responsabilidade de todos ser conscientes do uso que se vai a dar ao dispositivo”, din desde Izarkom. Para orientar o uso consciente do teléfono e o consumo responsable, é importante establecer instrucións, normas e límites. “O diálogo e o consenso entre pais e mozos é fundamental: o uso debe estar xustificado e é froito do acordo de ambas as partes”. O mellor momento para chegar a un acordo ou acordo entre pais e fillos é cando o adolescente aínda non ten móbil e é condición para acceder ao móbil. O obxectivo é que quede definido o tempo, o momento, os lugares, as circunstancias e os motivos polos que se pode utilizar o móbil sobre todo. Na guía atoparás os modelos de preguntas do convenio.

Limitar o uso e facer un uso consciente significa, entre outras cousas, saber cando é un uso proveitoso do móbil (compartir información con alguén, gozar da cultura…), cando non é necesario, porque esa necesidade se pode satisfacer doutra maneira (falar cos amigos, utilizalo como entretemento…) e cando estamos a facer un uso narcótico do móbil e, por tanto, perigoso (consumir contidos de forma compulsiva, xogar en determinados xogos…). “Cando perdemos a noción de tempo e a capacidade de dicir que é suficiente, estamos a falar dun uso narcótico”.

A guía aconsella ir actualizando as respostas e acordos do Convenio e facer un seguimento, así como utilizar os programas de vixilancia.

Entre outras cousas, a cooperativa Izarkom, que presta servizos de telefonía móbil, tivo que responder a unha pregunta repetida nos últimos tempos, tanto por parte das familias que debían realizar un novo contrato telefónico, como por parte de moitos pais que simplemente teñen dúbidas, a que idade debemos dar o primeiro móbil aos nosos nenos e adolescentes? “Damos unha resposta personalizada, pero a medida que xeneralizamos a necesidade vimos a necesidade de dar unha resposta global”, explica Yaiza Arrizabalaga, da cooperativa. Así nace a Guía para adultos para axudar aos adolescentes no seu camiño cara ao móbil.

Comezaron a traballar a idea e atopáronse coa guía do operador catalán Som Conexió, publicada no ano 2021. A partir desta guía, elaborouse a guía en colaboración coas iniciativas e grupos que traballan o tema en Euskal Herria: Orkatz Goenaga (Alxa burua), Miren Ros (Gure aukera, guk 16), Telmo Lazkano (Non phone challenge, O berro dos adolescentes), Leyre Cano (Guraso Treba) e Rakel Gamito (UPV). “Resultounos difícil explicar en profundidade todas as dimensións que leva esta cuestión, non é o seu obxectivo, pero quixemos darlle unha dimensión o máis ampla posible”, e o resultado é unha guía práctica.

Onde se pode obter a guía?
Os nosos lectores recibirán a guía co número 2.849 do semanario ARGIA, cun número de data 3 de decembro. Na Feira de Durango, se se achega á mesa de Izarkom, poderá adquirila, mesmo se o desexa, ao recoller o cartón SIM de Izarkom. Izarkom tamén ofrecerá a posibilidade de descargar a guía en formato PDF na súa páxina web. Ademais pretende ser unha guía viva: “Nestes tempos da dixitalización as cousas van moi rápido, as recomendacións tamén cambian rapidamente e nese sentido a guía debería ter capacidade para recoller as adaptacións necesarias”.