“O humor é como beber auga: temos que tomala todos os días, aínda que nalgún momento”
- A vida de Kaitin Allende (1972, Arrasate) deu o monólogo e a vida aos monólogos. Recentemente presentou o seu traballo Vellez Hiperactiva. Quixo desmontar mitos e pór en escena tabús sen complexos: “Non nos imos a rir ben, si non aprendemos a rir por todos”, di. É locutor de radio, xornalista. Con todo, ten a antena acesa en todos os ámbitos da vida. Escucha atentamente calquera sinal que lle chegue.
“Lehen Barre Librea saioa zegoen euskarazko bakarrizketalariekin telebistan. Euskarak oso toki gutxi dauka gaur egun telebistan, sukaldaritzak bai. Barre egiteko gazteleraz sekulako inbertsioak egiten dira, euskaraz ez. Ni ez naiz honetatik bizi, baina nola bizi daiteke? Emakumezko umoregile edo sortzailea bada, martxoan eta azaroan egingo du lan, bizitzeko lain ateratzeko. Oso profesional onak eta prestakuntzadunak daude, baina plazarik eta aitortzarik ez dute. Barre Librea oso programa ona zen, oso zaila da barre eragitea, gainera. Gerraz, pornoaz, gizarte arazoez hitz egin beharra dago, baina dena ezin da hori izan. Kulturari eskaintzen zaiona albistegietan ere oso azalekoa eta motza da”.
No teu último monólogo abordaches a vellez desde o humor. Nunca é tarde para a rebeldía?
Primeiro hai que chegar á vellez. Avós e avoas están xa de todo, impórtanlles cinco. Eu tamén estou de camiño, o climaterio tamén axuda.
As cóxegas e sofocos do climaterio animáronche a crear o último espectáculo?
Até agora os monólogos contaron a miña vida. Non cheguei á vellez, pero tiña ganas de facer rir aos nosos aitites e avoas. Chamáronme do Consello de Maiores de Arrasate porque querían que se fixese un monólogo para eles. Pasámolo moi ben. O meu terceiro monólogo foi: Artista e xornalista 1.0. No segundo, Faíscas de pais, abordei a paternidade. No espectáculo Kilimaterio, falo cos bertsolaris. Desde o clímax falamos do abanico para a climatoloxía e ten un gran éxito porque se fala de tabús.Como se xestiona a nosa salsa hormonal? Pénsese, unha vez díxonos unha matrona que ela utiliza as nosas pasaxes nas conferencias de menopausa. Como a andropausia non se menciona, non existe, pero a menopausa si. Despois do Kilimaterio, moita xente achegouse a dar as grazas.
Cando e por que empezou a facer monólogos?
Empecei en 2019, animado polos meus amigos. Os da cuadrilla dixéronme que tiña que facer monólogos, e eu contesteilles “e por que non vas a Gorbeia?”. Teño moitas inseguridades, pero animeime a estudar. Non pensei moito, por iso empecei. Ao subir ao escenario íspesche, pero agora estou a gusto cos monólogos.
O seu último monólogo chamou a vellez hiperactiva. Detrás dos teus monólogos hai varias etapas de vida, e a vida de moitas persoas.
Si. Esa é a vida.Na xira actual, por exemplo, utilizo a cadeira de rodas da miña nai. O Kilimaterio foi para min unha fase moi importante de empoderamiento. Ninguén nos contou o que ocorre ao perder a regra. Na educación sexual e no sistema de coidados hai que desmontar mitos.Na
vellez hai de todo. Informeime moito para completar o traballo, e ves de todo. A xubilación nunca é como soñou, non tes tempo para facer todo o que queiras: tes que pór a alarma para levar aos teus netos ao colexio. Ademais, chamámoslles xubilados.Retíranse, fanse cousas inútiles.
.jpg)
De pequeno rimos moito. É máis difícil a medida que se vai impondo?
Hai moitos complexos en idade avanzada. Hai que rirse sa e ben.
Por que elixiches o humor para traballar tabús?
O xene do humor deixoume a miña nai, por iso utilízoo. Agora a miña nai non pode falar, pero a pesar diso está moi humorizada. Para min o humor é como beber auga: hai que tomalo todos os días, aínda que sexa nun pequeno momento, é moi terapéutico. Co tempo deime conta de que é difícil rir, pero a felicidade nótase cando a xente se ree.
Rirse dun mesmo entra nesta ecuación:
Non rimos ben si non aprendemos a rir polo mesmo.É comedia, traxedia máis tempo. O que viviu nun tempo como traxedia, pasando un tempo ou tomando distancia, pode ser capaz de rirse.
A pesar das emocións, hai xente seca.
Hai que sacar emocións, que prexuízo vaiche a facer chorar? Para min as emocións son incribles, porque segundo o momento non é fácil xestionar.
A risa é liberadora. Tamén humor?
Si, moi. Nas residencias de maiores piden contar contos, necesitamos pasar un tempo. Envíanse chistes desde Whatsapp. Temos noticias como Teleberri e Gaur. Necesitamos dose de humor. Ademais, sempre rimos do dano do outro.Pódese dicir moito do humor.
Quixo desfacer os mitos.
Si, sobre todo de vixilancia.Cando acoden os aitites e amamas a coller as súas masaxes? Cando non poden levar máis dor renal. Vendéronnos un envellecemento activo, pero están hiperactivos polo coidado dos seus netos. Non poden organizar a súa axenda e non sempre están de vacacións. Quen conseguiron chegar con dignidade e saúde merecen a medalla para gozar da vida e dámoslles a medalla ‘Beti on’. Para coidar aos demais debemos coidarnos primeiro a calquera idade.
Tamén traballou a soidade.Hai
un problema gordo coa soidade. Na vellez as cuadrillas de amigos son moi pechas, é moi difícil, e diso non se fala. Tamén está nas nosas mans facer a vida máis cómoda. Estreei a obra en Arrasate e todos me felicitaron. Estalaron de risa.
De face ao futuro, tes outro proxecto en mente?
Comprar un coche novo, conseguir unha praza...
Xunto co racismo, o machismo, o clasismo, e outro once, poderiamos situar tamén o ancialismo, a frivolidade. Aínda que a exclusión que se pode tolerar en función da idade é posible para todos, cando se cruza con outro tipo de discriminación, a realidade pódese endurecer... [+]
Para algúns, a tecnoloxía é o único e ás veces existe. Pero supondo que a tecnoloxía vai solucionar todos os problemas da vida, creo que estamos a enfocar a diferentes escenarios non beneficiosos para a sociedade.
Hai moitas maneiras de facer as cousas no mundo, si non... [+]
Non todos chegamos a gozar da xubilación e ten unha difícil solución, non quere acabar nova e acumula tantas idades, e entón, xa está? Si é así, non só a un mesmo, senón tamén a Imserso e aos que buscan negocio.
A través da perfecta comprensión da situación... [+]
A vida e a práctica da historia para recibila non son liñas rectas. Quizá haxa que pasar moito tempo para entender ben o que estamos a vivir. Hoxe, a maioría dos nenos que nos rodean non coñeceron un mundo sen pantalla. Ao mesmo tempo, aínda que todos temos pantallas nun... [+]
Os días pasan cada vez máis rápido e as noites veñen cada vez máis temperás.
Máis aló, o que non é nada consciente da nosa frenética carreira, da necesidade de chegar a máis. Cada un non ten un sentido estrito, inmaturo, fronte ao calendario bronceado, que non se... [+]