Azken urteotan turismo jasangarriaz hitz egiten ari zaizkigu turismoa sustatzen eta turismoaren hazkundea ospatzen ohitutako erakunde publikoak eta hedabideak. Baina bultzatu nahi duten turismo hori, benetan hain jasangarria al da?

Turismoa norbera bizi den tokitik kanpo denbora igarotzea bada, batetik bestera nola mugitzen garen hartu behar dugu kontuan, lehenik. Hegazkinak datozkigu gehienoi turismoari lotutako garraiobideak aipatzean. Donostiatik 100 kilometroko erradioan bost aireportu dauzkagu; eta turismo jasangarria sustatzen omen dutenek, ospatu egiten dute munduko karbono dioxido isurien sortzaile nagusi diren hegaldiak ugaritzea. Gainera, azken urteetan Hondarribiko aireportuan luxuzko jetak biderkatu dira; aberatsenei gehiago eta gehiegi kutsatzeko eskubidea errotik ukatu beharko geniekeenean, debekatu egin beharko liratekeenean. Bestetik kruzeroak ditugu. Airea, itsasoa eta bere zabor produkzio demasarekin kutsatzeaz gain, turismo eredu estraktiboena dakartenak. Ongi dakite Venezian, Bartzelonan, Marseillan eta Lisboan, besteak beste, horrelakoen aurka borrokatzen duten lagunek. Hemen, ordea, Pasaia eta Donostiara gurutzaontziak erakarri nahian dabiltza ustezko turismo jasangarriaren defendatzaileak.

Baina ez da mugikortasuna soilik. Azken egunetan Parte Zaharrean Bizi auzo elkarteak Parte zaharra, parte zaborra izenburuko bideoa zabaldu du. Auzo horretan ohiko bilakatu den zabor pilaketa bezala, kaleen okupazioa, merkataritza eskaintzaren urritzea, ostalaritza eredu akumulatibo eta esplotatzailearen ugaritzea… jasangaitz bihurtzen ari dira auzotarren bizimodua. Haur, gazte, heldu eta adinekoek denetariko oztopoak aurkitzen dituzten euren auzoan bizimodu arrunta eramana ahal izateko. Horregatik, asko izan dira kanporatuak azken urteetan.

Donostian dauden pisu turistikoek, atarietan bizilagunekin elkarbizitzan eragin ditzaketen molestiez gain, etxebizitzen prezioaren gorakada zuzena eragiten dute. Azken urteetan ireki diren hotel berriek ere, eraikin osoak hotel bilakatuz, esaterako, alokairuen prezioak igoarazi dituzte. Milaka donostiar hiritik kanporatzen dituen etxebizitza larrialdia sortzen duen turismo eredua jasangarria da? Donostiako Udalak, pisu turistikoekin egin zuen moduan, hotelekin beste partxe bat jarri du. Orain Donostiako zona batzuetan hotelak ezingo dira ireki, baina salbuespenak uzten dira eraikin motaren arabera. Gainera, kontuan izan behar da badaudela oraindik lizentzia duten baina irekitzera iritsi ez diren hotel mordoa. Horien inpaktua ere ikusteke dugu.

Aurrekoak, gure hiriaren turistifikazioaren adibideak dira. Turismo jasangarriaren ideia salduz sortzen dituzten saihesbideak, hazkundearekin jarraitzeko. Aldaketa estrukturalik ezean hazkundearen bidetik jarraituko dute erakunde publikoek eta industriak. Donostia momentu kritiko batera iritsi da: zirt edo zart, aldaketa bat eman behar da hiri ereduan. Bizilagunekin plataformatik behin baino gehiagotan aldarrikatu dugu donostiarron bizi baldintzak erdigunean jarri eta desazkunde turistikoaren norabidean jarri behar dela hiria. Orain urrun dagoela dirudien arren, gure esku dago bizilagunen kontzientziazioa eta aldaketarako ahalmena.

Desazkunde turistikorako proposamenak egin ditugu azken urteetan. Pisu turistikoak progresiboki desagertu daitezen, besteak beste. Gainera, auzo bizitzaren ahultzeari eta auzotarrak Donostiatik kanpora joan beharrari erantzun behar zaio lehentasunez. Deszentralizazioa, desestazionalizazioa eta tasa turistikoa bezalako soluzioek ez digute balio. Turistifikazioa ez eteteko eta turismoaren hazkundearen atea zabalik mantentzeko aitzakiak dira; turismo jasangarria kontzeptu tranpatiaren azpian ezkutatzen dituztenak. Hazten jarraitzea ez da jasangarria.

Hiri eredua aldatzeko, donostiarrok asko dugu egiteko. Gure auzo eta hirian, eragile ezberdinek borrokak martxan dituzte. Hauek dira, gure hiriko erresistentzia guneak, guztia eraldatzeko. Borroka txiki hauek eraldatu daitekeela erakusten digute, erresistentziatik abiatu arren, alternatibak badaudela. Bestetik, borroka hauek berak auzo-kohesioa eta elkartasuna lantzeko ezinbesteko palankak dira.

Turistifikazio basatia geldiarazteko eta hiria desazkunde turistikoaren norabidean jartzeko zita garrantzitsua dugu hilaren 22an, igandean. Bizilagunekin aldarrikapenak ozenago entzuten direlako eta kalean elkar ikusteko ordua delako, ez hutsik egin!

Eihar Egaña, BiziLagunEkin plataformako kidea