Por baixo da fluidez verbal diaria, circula unha corrente continua formada por suposicións, prexuízos e ideas non pensadas explicitamente. É difícil detectar esta corrente, xa que é subterránea. Salvo que nos deteñamos de súpeto e dicimos: “Espera! Pensemos por un momento en isto!”. Pois eu creo que unha das tarefas principais do pensamento é sacalo por baixo da alfombra e polo encima da mesa. (Espera! É conveniente pór de manifesto todo isto? Por que? Para que? Que hai detrás de querer facer todo visible? Non é beneficioso (e inevitable) sustentar a vida nunhas cousas que non se analizan? Temos que debater todo? Que quede para outro lado explorar esta ruta; non se poden inspeccionar todos os recunchos do labirinto á vez).

Imaxinemos a frase que o evanxelista Juan atribúe a Xesucristo: “A verdade farache libres”. Para empezar a levantar a alfombra: por que non de forma inequívoca, “a liberdade farache realidade”? En ambas as frases establécese unha relación regular entre a verdade e a liberdade, pero en sentido contrario. A primeira é un produto que nos quere vender/meter a verdade, a liberdade, o anzol que se utiliza para conseguila. Ponnos a liberdade diante do nariz: “Mira que bonita é a liberdade!”. Non hai que demostrar que é desexable, todo ser humano parece querer ser libre. Tan evidente como dicir que é bo e malo. Pero, así, non queda a verdade un pouco mala?

Segundo o vendedor, a liberdade que nos traerá é a que fai atractiva a verdade, non parece que a verdade sexa realmente atractiva. Como dar a unha neno pastilla amarga escondida nunha cucharada sopeira de mousse de chocolate. A liberdade é un delicioso chocolate; a verdade, unha pílula dura. Como sei que queren a liberdade, vide aquí, eu direilles cal é o camiño para chegar á liberdade. Pois o sinto, teñen que pasar pola verdade ou si. Tomar o doce e tragar.

Pola contra, a segunda afirmación suporía que a verdade é boa en si mesma, sen dúbida algo que todo ser humano desexaría conseguir. A liberdade, pola contra, sería un retorno, de paso obrigado, como medio ou instrumento para conseguir a verdade. Pois, bo, iso non ten ningunha credibilidade. Certamente, ninguén busca a verdade con tanta paixón. Nin na época de Jesús nin na nosa.

Nós, ademais, vivimos na post-verdade. O Goberno pode dicir que dá prioridade á escola pública e, ao día seguinte (ou o mesmo día), reducir os fondos mentres destina dúas veces riseiras aos centros privados concertados. O conselleiro de Sanidade pode dicir isto mentres o faga, sen alterar nin a contemplación.

No mundo dos signos verbais tecleados que corren como confusión continua, as palabras non teñen valor. A verdade e a mentira mestúranse e disólvense nun colorido cóctel. Podería pensarse que os que escoitaban a Xesucristo querían unha liberación (ben desde a opresión de Roma, ben desde a tiranía da carne, ben desde a súa comprensión). Pois nin eles mesmos (respondéronlle que “nunca fomos escravos de ninguén”). No noso caso, nin a verdade nin a liberdade son capaces de seducirnos. A verdade non nos importa e xa somos bastante libres: este smartphone e ese coche supostamente déronnos a liberdade (a publicidade dáme ). Os predicadores poden ir ao deserto para facer sermón. Nós imos ir en coche a escoitar, co móbil na man, non imos facer moito caso, ai, que risas. Nada importa. Que todo vaia a pique.