Estamos en tempos de eleccións e advírtennos do perigo que chegarán ao Goberno de España no horizonte próximo coa man dereita e o extremo dereito. Paradoxalmente, pero, neste contexto, os partidos vascos (querería dicir os nacionalistas) están nunha forte competencia entre eles, e o motivo principal desa confrontación é: Si o partido que triunfa no Estado español fose o PSOE, a ver quen pode, o PNV ou EH Bildu, ser o seu próximo aliado, decisivo á hora de crear un novo goberno español. Esperamos que iso facilite a consecución dalgunhas melloras para os euskaldunes.

Na pasada lexislatura tamén vimos unha competencia deste tipo entre as dúas partes vascas, que na presente campaña emiten mensaxes no mesmo sentido: “Volverémolo a facer”, di EH Bildu, en ambigüidade calculada, e si a frase xerase dúbidas interpretativas, para aclarala, renova a promesa da “continuidade”. Pola súa banda, o PNV asegúranos que é “o partido vasco que mellor defende Euskadi en Madrid”.

Ambos miran a Madrid. Pero quen ten que mirar a este País Vasco? Temos que pór de novo as esperanzas na gobernanza dun posible “goberno progresista”? Que nova promesa quédanos daquela zona de escoita? Ou si os que acceden ao goberno español fosen extremistas dereita e dereita, entón que? Entón seguirán aquí os partidos de casa a lume de biqueira?

Non se pode negar que a configuración dun goberno dunha ou outra índole en Madrid pode ter consecuencias diferentes para a sociedade vasca, e que, nese sentido, non é unha opción desexable para nós. Tampouco pode negarse que a presenza de representantes dos partidos vascos nos parlamentos estatais pode contribuír a evitar esta situación, especialmente si trátase de representantes con posicións máis firmes ante a dereita española. Pero non se pode reiterar o comportamento da última lexislatura, non se pode dar por boa a posición da principal conduta política dos partidos vascos nos tratos co parlamento e o goberno de Madrid, lexitimando ao propio Estado e mentres se exclúe e debilita a construción de Euskal Herria. Isto último é o que está a ocorrer como consecuencia dese comportamento erróneo. Cada vez máis integrados no Estado, mentres o País Vasco perde forza no imaxinario colectivo da cidadanía e nas propias estruturas sociais.

Resulta paradigmático, neste sentido, a falta de rumbo que atopamos na autodefinición básica da nación vasca: Euskal Herria é a nosa nación, a realidade cultural e política do sete países, aínda que aínda non sexa administrativa. Así foi na longa historia dos séculos. Pero nese camiño producíronse unha serie de vicisitudes, e aí falouse de Euskaria, primeiro, e de Euskadi despois, que naceu coa intención de designar unha comunidade nacional de carácter político específico. O certo é que induciron unha confusión no uso do concepto de Euskadi, en primeiro lugar no artigo primeiro do Estatuto de Autonomía de 1979, ao atribuír á comunidade política parcial de tres países os dous nomes metónimos “Euskadi e Euskal Herria” como sinónimos. Un grave erro, como se ve hoxe. Con graves consecuencias prácticas: Cando Eustat conta “A poboación de Euskadi” hoxe dá 2.186.517 habitantes, pero Gaindegia dinos que en Euskal Herria vivimos 3.193.513 vascos (díxeno ben ao falar vasco? Que tería que dicir? ). Así estamos.

Necesitamos nacionalismo, non tanto madrileño ou parisiense.