A planificación económica como eixo das alternativas
As alternativas económicas teñen pouco espazo nos estudos oficiais. Na crise ecosocial que padecemos deberían estar no centro. Nos programas de estudos, as materias que non garanten a rendibilidade a curto prazo foron marxinadas, optativas ou, o que é peor, desaparecidas do programa. Así ocorreu na economía, coa Historia do Pensamento Económico, o tema necesario para entender a integridade da economía. Moitas veces, para aprender a este respecto, o camiño é aprender fóra da academia, como me pasou, en ICEA ou en asociacións de Economía Crítica.
Este ano tiven a oportunidade de impartir Historia Económica no Grao en Administración e Dirección de Empresas. Non foi unha sorpresa, das 431 páxinas do manual que se utiliza como base, que só se utilizan 9 páxinas para explicar os sistemas económicos planificados socialistas, e, desde logo, o que destaca é o seu fracaso. O fracaso do capitalismo será para outra edición. Con esta esencia é fácil deducir que a planificación (e por extensión, o socialismo) non é práctica nin recomendable en relación coas ditaduras. Para romper eses límites (ideolóxicos), trouxemos a clase as dúas propostas socialistas (marxista e libertaria), porque hai que ensinar a historia económica de forma crítica, pero tamén para romper unha serie de limitacións que se manteñen ocultas baixo a seriedade académica, estimulando a reflexión para pensar en modelos máis aló do capitalismo.
En canto á planificación, o modelo que se explica e repítese é o do cinco anos da Unión Soviética, pero o certo é que o tema é moito máis complexo e rico. No subconsciente colectivo persiste que o mercado, cos seus erros, é mellor que a planificación; o primeiro relaciónase coa liberdade e o segundo coa ditadura. Con todo, a realidade di xusto o contrario. Polanyi traballou profundamente a liberdade de mercado e a relación entre ditaduras fascistas, pondo de manifesto as consecuencias das propostas económicas dos liberais.
Fronte ao contexto económico e social que se corrompe, a suposta solución que se nos está ofrecendo é profundar no mercado, que é prexudicial para a maioría
Temos modelos baseados en planificacións non centralizadas de organización económica que non deixan as decisións a unha elite ou burocracia. Entre eles destaca a economía participativa. Propón unha economía planificada descentralizada socialista. Basea o mecanismo de estructuración das decisións económicas na participación, non nos prezos. Esta proposta nace a principios da década de 1990 para criticar a planificación central e fuxir dos modelos capitalistas.
Na última década ampliouse a proposta do Comunismo Ziber (CibCom). Entre os propoñentes atopamos comunistas marxistas e libertarios. Basea a opción da planificación socialista da economía nas condicións tecnolóxicas actuais. Analiza as bases institucionais, económicas e computacionales que serían necesarias para planificar democraticamente unha economía socialista, construír viable e eficiente. É de destacar que este enfoque non se corresponde coa mera estatalización dos medios de produción, nin coas propostas do socialismo de mercado.
Fronte ao contexto económico e social que se corrompe, a suposta solución que se nos está ofrecendo é profundar no mercado, que é prexudicial para a maioría. É necesario trasladar a planificación democrática da economía ao centro do debate, coñecendo e difundindo a teoría e as prácticas.
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Hai quen, sendo un cerebro brillante, con definicións de "pouco detalle", son expertos en transformar e transformar o mesmo, dito doutro xeito. Era súa e foi un proxecto in eternum que se repetiu durante décadas. Esta era unha das principais razóns para deixar de ser... [+]
O 26 de decembro, durante un ataque aéreo, o Exército israelí matou a cinco xornalistas palestinos que tentaban chegar á cidade. Con eles mataron a 130 xornalistas palestinos. Esta noticia lembroume un par de cousas, a primeira, a persecución que sofren os verdadeiros... [+]
Nos últimos meses tocoume traballar en varios institutos e, nalgún momento, tiven que falar cos alumnos das posibilidades que ofrece o mercado laboral. A tipoloxía dos alumnos é variada e nunha mesma cidade varía moito dun barrio a outro, dun instituto a outro, e tamén... [+]
A nena que aparece no centro da fotografía, que dificilmente se pode considerar histórica, está a escribir unha lista de adxectivos: eu, ti, el, nós, vós, eles. Mirando cara abaixo, non puiden ver como era a súa mirada.
Insensible ao labor do fotógrafo, vostede, lenta e... [+]
Cando traballas con persoas maiores ou con persoas con diversidade física e neuronal, dásche conta de que a idea da competencia na nosa sociedade limítanos moito como especie. É dicir, o noso sistema ponche en valor por facer as cousas de maneira específica, e o que non o... [+]
Quería escribir polas luces de Nadal e reivindicar que se converta nunha tradición anual nesta época de iluminacións de rúas, un espazo público acolledor, alegre e gozoso desde o punto de vista da clase. Pero, por suposto, tamén espazos públicos cálidos onde algúns... [+]
Perdoa aos carballais, encinares, olmos, garzas, fresnos, alisedas, castañares, bidueiros, gorostidias, manzanales, piñeirais e a todas as sociedades das árbores, pero hoxe o hayedo ten unha cita con motivo das celebracións da fronteira invernal.
Resúltame máis fácil... [+]
Volve Euskaraldia. Ao parecer, será na primavera do ano que vén. Xa o presentaron e a verdade é que me sorprendeu; non o propio Euskaraldia, senón a lema del: Farémolo movéndonos.
A primeira vez que a lin ou escoitado, vénme á cabeza o título da obra que puxeron para... [+]
Ildo beretik dator Eusko Jaurlaritza berriaren politika. Hitzak bai, baina ekintzak ez dira argi ikusten Pradalesen gobernuak aurkeztutako aurrekontuan.
Cando o sistema colonial capitalista heteropatriarcal cuéstionase e loita, ataca sen piedade. Utilizando todas as ferramentas ao seu alcance para fortalecer, fortalecer e consolidar o poder institucional, os medios, a xustiza, a lingua, a cultura, a violencia...
En Suíza,... [+]
Non sei si vostedes tamén teñen a mesma percepción –recoñézoo: aquí empecei a escribir de maneira acientífica–. Refírome á extensión natural da palabra preguiza. Cada vez escoito máis nos recunchos de Hego Euskal Herria: eúscaro, español e, por suposto,... [+]
Moitos en Nadal sentimos máis preguiza que ilusión ao pensar nas comidas e encontros familiares. Pero adiantámosvos que non é a comida a que nos fai sentirnos colectivamente incómodos, senón a normatividad que define á familia tradicional. É máis,... [+]
Sempre me pareceu máis significativo o modo que se di en castelán aos carruajes que se poden atopar aquí e alá: humilladero. Non é un nome bastante lixeiro, branco ou non ten ningunha connotación? Á fin e ao cabo, todo o que pasaba por alí debía ser humillado. É sabido... [+]
O final da República Árabe Siria causou unha gran sorpresa pola forma en que se produciu: rápida e case sen resistencia. Con todo, non é tan estraño si temos en conta que o país estaba destruído, empobrecido e trocado. Hai tempo que a maioría dos sirios non se preocupaba... [+]