Din que non hai que confundir política e deporte. Pois vostede será concelleiro no Concello de Zumaia no próximos catro anos, e o deporte será unha das súas responsabilidades.

Eu creo que máis que política é o pobo. Eu levo toda a miña vida no pobo. No mundo do deporte formei parte da directiva do club de remo durante oito anos e exercín tamén como adestrador de fútbol. Doutra banda, traballei en grupo de eúscaro e danza. Metería o traballo do Concello nese saco.

Di que agora estás en “balizas exteriores”. Durante moitos anos estivo remando nas turbulentas augas do xornalismo deportivo.

Si, e que bonitos anos foron! Empecei cara ao 2009 con Igor Susaeta. El escribía en remo en Berria, e con el empecei o camiño. Foi unha experiencia incrible que o mundo do remo vivise como xornalista e creei unhas relacións persoais moi boas durante todos estes anos. Deixar isto atrás dáme moita pena, aínda que as relacións sigan aí.

Es un apaixonado do fútbol e tiveches a oportunidade de plasmar esa paixón no papel. Pero, deixoulle máis rastro?

Como xornalista si, porque me deu máis oportunidade para relacionarme máis cerca. Ademais, escribín máis de remo, o que me permitiu chegar a máis xente. A xente do remo sempre se mostrou disposta a axudarme en todo. E como xornalista, dei moita importancia ás relacións.

Esa proximidade é xeralmente buscada por outros intereses?

Non sei. Polo menos o meu caso non foi. O xornalismo eu non o vexo así. Tentei facer as cousas de corazón. E sempre tiven claro que os xornalistas somos unha ponte que une a noticia ou o protagonista co lector ou a sociedade. Os protagonistas non somos nós. Dar unha noticia primeiro, non se que… Eu non me obsesionei con iso. En canto ás fichaxes, dei unhas primicias, pero sempre con respecto e preguntando aos deportistas.

O deporte é un entretemento para moitos. Un gran teatro organizado á volta dos resultados.

Ás veces parece que é algo vital. E o resultado só é válido. Non hai máis remedio que perder ou gañar. Perderse é un fracaso e, tras gañar, vas ao ceo. É un modelo educativo moi malo. Non se teñen en conta os procesos. Gañar non debe ser un obxectivo, senón unha consecuencia. Hai un camiño para chegar. Require un traballo pedagóxico importante. Pero é inútil. Nun ambiente de crispación constante. Rompemos os lumes que se acenden. Aí temos moita responsabilidade os xornalistas.

Concuerda cos que consideran o deporte como anestesia colectiva?

Non se pode negar que as elites utilizan o deporte para entreter á xente. Coas reflexións da sociedade cara ao deporte, a xente non se enfada ante as inxustizas que vivimos. Con todo, sempre botamos a culpa ao manipulador, pero é responsabilidade do individuo non ser manipulado. Imos reflexionar, en que estou eu dando tanta importancia a un resultado deportivo? Sempre respectando o sentimento e a adhesión a un grupo.

O deporte foi devorado pola paixón monetaria, e de aí tamén o rexeitamento de moitos.

Está claro que nos deportes máis grandes móvese o exceso de diñeiro. Eu non estou a favor. Pero non imos cambiar nada de costas á situación. Si cambiámolo, cambiámolo por dentro.

Sentirche parte dese circo causouche conflitos internos como xornalista deportivo?

Ás veces si. “Como o mundo está, en que estou eu aquí?”, pasoume pola cabeza. Pero deille a volta. Deime conta de que non ten sentido menosprezar ou desprezar o deporte.

Pasou a maioría dos xornalistas anos en prensa escrita. Que fai especial a escritura como expresión?

Podes xogar coa linguaxe e experimentar. Posche diante dunha páxina ou pantalla branca, que podes encher como queiras. É a mellor maneira de sacar o que teño dentro. Antes, cando non estaba a gusto con min mesmo ou tiña un problema, adoitaba soltar os nós por escrito. Para min ten un significado máxico.

No deporte o xornalista ten máis liberdade que noutros departamentos para xogar coa linguaxe?

O departamento de deportes quizá non sexa tan ríxido, e si, dáche esa posibilidade. Pero sempre que domines o tema que tes que tratar. Sempre conto o que a min pasoume co remo. Eu vin remo desde neno, pero entendo… Cando empecei a escribir a remo na noticia, daba datos moi básicos: as diferenzas entre os barcos nas ciabogas, e iso. Pero tiña moitas ganas de aprender e fun absorbendo nova información. Así, os meus artigos evolucionaron moito.

Tamén escribiches desde o coñecemento do fútbol, que é adestrador desde hai tempo.

A comprensión dáche outra confianza e liberdade cando te pos diante do computador. E creo que aí tamén é responsabilidade do xornalista. O fútbol é unha escusa para non falar de fútbol. Así mo dixo unha vez Gaizka Garitano e tiña razón. Non se fala do xogo, ou moi pouco. E eu creo que os xornalistas temos que explicar o xogo. Pero para iso hai que entendelo. Eu conseguín todos os títulos de adestrador e, como xornalista, tentei transmitir aos lectores o apreso.

Por tanto, téndese a tratar o deporte con lixeireza. É un tema irrelevante?

O deporte ten unha forza enorme na sociedade. É lóxico, cantas persoas moven desde os pobos pequenos? Non se pode subestimar. Igual vou xeneralizar, pero aquí, en Euskal Herria, un sector cultural mira con desprezo ao deporte. Non me parece unha actitude práctica. En lugar de descartar nada, imos compaxinar as cousas no urbanismo. A nivel local e nacional, o deporte é unha ferramenta enorme para traballar a igualdade, a inclusión e a cohesión social. O deporte en equipo, para min, é unha metáfora da vida que serve para interiorizar valores como a colaboración e o respecto. É unha forma de combater a tendencia individualista da sociedade. E tamén permite garantir o uso do eúscaro fóra da escola.

É útil tamén para a construción nacional?

Claro. Desgraciadamente, utilízase pouco neste sentido. Os grandes clubs de fútbol, por exemplo, non se atreven. Din que non queren deixar aos seus socios. Pero ao mesmo tempo dan máis espazo ao castelán que ao eúscaro. Aí non lembran aos socios vascos. No caso da política, teñen moito coidado. Ao seu ao redor teñen medios de comunicación españois, xogan na liga española… Están co freo de man. Ademais, creo que os clubs deberían promover máis a influencia dos deportistas para transmitir mensaxes educativas á sociedade.

Cambiou moito o xornalismo deportivo desde que vostede empezou?

Por unha banda, agora búscase máis o morbo que antes. A noticia non é así, e iso é algo grande. Eu ninguén me obrigou a meter o dedo nun lugar innecesario para conseguir lectores. Pero este estilo existe. Empeoramos neste sentido, aínda que están a xurdir algúns medios de comunicación deportivos que fan un xornalismo respectable. Desgraciadamente, as condicións son precarias nos medios privados en eúscaro. É un desexo e non pode. Non hai recursos suficientes. Faltan lectores.

Por que non lense os contidos deportivos en eúscaro?

Inflúen as situacións xerais contra o eúscaro. Doutra banda, quizais falta valentía nos produtos. Imos apostar polo deporte. Eñaut Barandiaran, Iñaki Berastegi e o tres ensaiamos coa revista Harmaila. Viamos que o xornalismo de longa respiración estaba sen traballar nos deportes. Publicamos unha serie de números, cen páxinas numeradas. Tamén gañamos o Premio ARGIA. Pero veu a pandemia. Empezamos a perder subscricións e xa non cumpriamos os requisitos para acceder ás subvencións do Goberno. Si seguimos adiante, non tiñamos nada claro onde iamos chegar. Era un traballo arduo, e puxémonos a cobrar o diñeiro. Ao final demos por vencido. Pero o baleiro está aí. Sendo tan afeccionado ao deporte, merece a pena ofrecer a este colectivo un produto en eúscaro.

Que diagnóstico farías do xornalismo deportivo en eúscaro?

Temos profesionais excelentes, pero non lles esprememos. Como sociedade, non valoramos que tipo de xornalistas deportivos temos. E direino como unha crítica construtiva: tampouco nos proxectos dos medios de comunicación acertamos a sacar proveito dese potencial.

Cales son os peores aspectos da distancia?

Por unha banda, referireime ás dificultades que pon os equipos para que haxa unha relación entre xornalistas e deportistas nos grandes deportes. Non nos ven como unha ponte. E logo a tensión tamén está aí. O xornalismo diario ten esa présa propia. No caso do xornalismo deportivo, coas crónicas das noites adoitas estar mal si tes temperán. Isto afecto á calidade do traballo. Este traballo rápido está ben, pero logo hai que darlle a volta. Si non o fai, pode ser perigoso. Con todo, é unha profesión marabillosa. O xornalista deportivo sentirei até morrer e non descarto volver.