Recuerdo a miña vida antes de Internet. Hoxe non sabería como volver. Non me gustaría. Lembro as posibilidades de democratización que viamos. A cultura pop-ular tamén nos falaba de cyberpunk. O Manifesto Hacker dicía que a rede de redes podía ser un instrumento para abrir o noso horizonte e liberar o mundo.

A informática e a tecnoloxía xa non son un chip e un computador, senón unha transformación radical das nosas vidas.

A tendencia cara á atomización social vén de antes, pero desde o anuncio de “connecting people” estamos cada vez máis desconectados. Cada vez a máis xente dálle medo ou vergoña falar cara a cara con outra persoa ou simplemente facer chamadas telefónicas. Un dos que me acusou verbalmente, ao dicir que deberiamos reflexionar sobre iso. Enpin!

As pantallas non poden substituír a relación presencial. Interrompen e obstaculizan o traballo das neuronas espello que acenden a empatía. A propia contorna é disruptivo. Parece que os animais temos que estar un diante do outro para traballar a empatía.

As grandes empresas tecnolóxicas son donas. As empresas máis valiosas do mundo atópanse baixo o acrónimo GAFAM. Google, Amazon, Facebook, Apple, Microsoft, entre outros. Non mires os resultados electorais, para saber quen manda no mundo hai que mirar ás bolsas.

Non hai políticos que non mencionen a palabra dixitalización sen saber a que se refiren. Mentres tanto, as páxinas web das administracións podrecen con información obsoleta. Non é ese o obxectivo da dixitalización, non é transmitir información ou facilitar a vida aos cidadáns, senón todo o contrario. A Administración atopou unha nova forma de burocracia que cada vez separa a máis cidadáns.

Pero máis aló, a dixitalización é a recta final do capitalismo que quere pospor o declive.

É unha gran promesa para seguir abaratando custos (destrución de postos de traballo): robotización, aplicacións e plataformas que anulan relacións laborais, respostas automatizadas dirixidas por algoritmos…

É un novo niño de negocios que alimenta á minería, a industria, o comercio, o transporte e os negocios de lixos. Consumismo, explotación e estractivismo pintados de verde.

Pero a dixitalización podería ser de calquera cor, salvo o verde: febre dos minerais, destrución de territorios, depósitos de lixo non reciclables... e gasto enerxético. Si, a nube non é algo inmaterial, senón servidores interconectados. Os gases de efecto invernadoiro xerados polo tráfico de Internet son o equivalente a todos os voos civís; os sistemas de refrixeración dos centros de datos estadounidenses gastan 1.700 millóns de litros de auga ao día.

Por último, son as mellores ferramentas de control cidadán. Pero, atento, ademais do que se pode conseguir cun control directo, o simple coñecemento de que estamos vixiados permanentemente leva a toda a sociedade ao conformismo e á submisión.

Isto non é unha chamada a converterse nunha luja do século XXI, senón a reflexionar sobre todo o que se xoga detrás das pantallas e a traballar o pensamento crítico.

A resiliencia, outra palabra de moda, está en contacto, axuda e colaboración humana, non nun smartphone. Esa é a rede social a tecer. Os demais non son máis que útiles para alimentar o ego, para que esteamos enganchados a xútalas dopamina dos lices e hate que inchan ese ego. Só existe o eu proxectando en pantalla o nin e as sombras da cova de Platón.