Hay xente que organiza perfectamente a vida e outros que non son tan bos á hora de preparar o calendario. Hai formas de vivir e pensar cadradas e máis libres (ou caóticas). Recoñecendo que hai que respectar diferentes caracteres (polo menos até un punto), cada vez é máis necesario planificar a vida a todos: traballo, lecer, amigos, familia. Así é, onde a temporalización converteuse en ciencia ou arte en si mesma, as axendas, os calendarios e os horarios son instrumentos de traballo que, lonxe de conducir polo espazo, organízannos o tempo.

Os profesores sempre tivemos que programar a nosa tarefa, desde a perspectiva xeral do curso, distribuír tarefas e contidos, organizar semanalmente a secuencia do que hai que traballar na aula, etc. Os propios Platón na Academia, os Aristóteles no Liceo ou os Hipatías no Serapeo, debían ter un plan de estudos, aínda que eles, por suposto, podían chegar á clase e falar do que querían sen ningún tipo de planificación. Pero hai que ser Platón, Aristóteles ou Hipatia para poder facelo. É evidente que a actividade do ensino regrado debe estar planificada. Os profesores non só abordamos as materias segundo o noso criterio particular, senón que nos debemos a un plan de estudos previamente establecido. A planificación debe ser coherente, inicial, desenvolvemento, final, obxectivos, metodoloxía para conseguilos, ese tipo de cousas. E, por suposto, ferramentas que permitan avaliar si cumprimos estes obxectivos.

Unha parte da pedagoxía estivo profundando até o infinito na bela arte de programar, até perder o norte. Desde hai tempo déronnos instrucións para programar correctamente, pero ultimamente o asunto foi das mans, segundo denunciou Sergio de Castro Sánchez no xornal O Salto. O grao de precisión que pretenden alcanzar é absurdo. A previsión milimétrica do pequeno que facemos na aula, os obxectivos (xerais, específicos), as capacidades (transversais, concretas), as situacións problemáticas, os contidos de coñecemento, as habilidades, os criterios de avaliación, os procedementos... de cada un dos talleres que pedimos aos alumnos e alumnas, deben estar todo interrelacionados e afastados no recuadro correspondente, no documento, no excell infinito e tolo.

É demasiado frecuente: mestúranse medios e fins. E aí está todo un corpo de profesores, enchendo e ensamblando gran parte da xornada laboral, sen descanso, como os escravos da Antiga Roma puñan teselas de mosaicos, un ao outro, facendo coincidir e encaixar cores e formas segundo o esquema dado. Si, hai diferenzas entre o traballo dos escravos na Antiga Roma e o noso: a diferenza deles, nós vivimos e traballamos no interior da pantalla (quen é máis escravo? ); froito do seu traballo, os belos mosaicos; o noso, millóns de fragmentos de PDF colgados na nube.

Os pedagogos que gobernan esqueceron que a nosa tarefa non é programar, senón ensinar. As programacións deben ser un instrumento (medio, recurso) para mellorar o noso traballo, non un cancro que creza como unha mala herba, comendo boa parte da xornada. Lembremos o que Borges narraba sobre o Mapa Desmesurado daquel Imperio: en busca da perfección, os cartógrafos locais chegaron a facer un mapa do tamaño do territorio mapeado, pero un mapa deste tipo non servía para nada. Ademais, debemos informar aos obsesionados coa programación de que na aula hai que improvisar con frecuencia. Os mapas deben axudar a non perder o norte.