Escritor e investigador. É profesor de estudos culturais e tecnoloxías da información na New School for Social Research de Nova York. Foi un dos precursores da contracultura Hacker e escribiu tamén sobre o antropoceno, o situacionismo, as identidades queer e a teoría política postmarxista. En 2017 realizou unha transición de xénero. Na entrevista mencionamos algúns dos seus libros, pero non querería esquecer o traballo que acaba de publicar sobre o escritor Kathy Acker: Philosophy for Spiders: On the Low Theory of Kathy Acker [Filosofía para as arañas: sobre a teoría inferior de Kathy Acker].
Vostede vén convidado por Bulegoa z/b ao V Encontro Euskal Herria: Sesión da exposición (1977-2017). Dous actos serán públicos. Onte [7 de febreiro] entregou na mesma Oficina un taller de escritura: a escritura Trans ao final do mundo. Como foi?
Ao final reuníronse ao redor de 60 persoas, e non foi unha fábrica como a que eu quixese, pero foi bonito coñecer a toda esa xente. Falamos sobre todo de artes visuais.
Que querías estudar en por si no taller?
Quería falar da escritura contemporánea das trans e ver que estratexias teñen a disposición das trans para contar outra historia.
Porque, na súa opinión, predomina en xeral un relato estándar sobre vivencias trans. Como é ese relato? Un relato estándar que establece elementos concretos: sempre tiveches
que saber que es transa; naceu nun corpo equivocado e agora, grazas ás marabillas do medicamento moderno, podes converterche en muller ou en home. O certo é que a vida de todo o mundo non é así. E ter ese relato só é prexudicial para a xente trans, porque non é de todos. Cis é un relato que a xente espera, non que nos axude.
En definitiva, este relato do corpo malo reforza o binarismo de xénero.
Si fortalece ou non o binarismo de xénero, iso é un problema da xente cis, non meu. Nós queremos vivir a nosa vida sen ningún xénero.
Chamoume a atención a segunda parte do título do taller. Estamos ao final do mundo? A liberación trans
chegou nun momento bastante malo, si temos en conta que quizá non poidamos acceder a todos os dereitos civís e sociais antes de que a civilización, tal e como a coñecemos, váiase a perder. Aspecto deficiente. O cambio climático está a acelerarse máis do que pensaban. Poida que non teñamos moito futuro para nós… É unha visión un pouco pesimista, pero creo que é de axuda ser realista. Ademais, a xente trans viviu durante moito tempo sen grandes perspectivas de futuro, polo que quizais poderiamos aprender algo diso. Poderiamos aprender como vivir no presente e como non deixar as cousas sempre para despois.
Esta tarde [8 de febreiro] Azkuna Zentroa de Bilbao ofrecerá unha conferencia sobre a mirada trans: observarás a mirada cis. Como describirías a mirada cis? Ten
dúas vertentes. Por unha banda, está fascinado —ás veces ironicamente— polo seu carácter trans e, por outro, parécelle sospeitoso. Considera o carácter trans como unha anomalía que confirma a cistidad. O mirada Cis necesita transexualidad para estabilizarse e acentuarse, proxecta nas transgresiones de xénero o problema da transgresión de xénero. E iso é perigoso, porque, segundo a mirada cis, podemos ser o obxecto ou a ameaza da fascinación sexual. E as dúas opcións son negativas, porque pasamos rapidamente dun extremo a outro. É difícil disolver esta estrutura. A xente Trans non nos permite ser normais, a mirada cis quérenos impedir iso.
Que opina sobre a corrente feminista que exclúe ás mulleres trans? É feminismo ou
é fascismo? Llamémosle fascismo, porque ademais neste recuncho do mundo vostedes coñéceno perfectamente. O feminismo que quere deixar o control sobre os nosos corpos en mans do estado non ten sentido. Unha das reivindicacións crave do feminismo é a autonomía sobre o corpo, polo que non lles regalamos o nome.
"A corrente feminista que rexeita as transas femininas... É feminismo ou é fascismo? Chamemos fascismo porque é iso”
Presenta o libro Reverse cowgirl [Cowgirl investido]. O que conta non se corresponde coa narración estándar sobre a identidade trans.
Non é o único relato posible, pero pode ser unha versión alternativa para empezar a construír para nós unha nova lingua. Se cadra equivócome,
pero este libro paréceme un pouco distinto dos traballos máis teóricos que vostede precedeu. Estiven moito tempo tentando escribir
este libro. É verdade que os meus traballos teóricos son máis coñecidos, pero tamén escribín ensaios e outros traballos non ficticios. En calquera caso, parecíame que xa non era capaz de escribir desde a posición dun suxeito non marcado deste tipo, polo que eu púxenme no texto. Por outra banda, non quería falar dunha identidade segura, coma se soubese quen son. Por tanto, o libro reflicte o inestable que é a idea de ser un suxeito ou unha identidade.
Que acollida tivo? Publicouse
xusto antes do confinamento en inglés. Non fixen ningunha entrevista nin presentación, pero está a estenderse de forma oral e agora estamos a presentar traducións. Moitas persoas atopáronse a si mesmas no libro, aínda que non sexa unha transacción.
A min pasoume así. O libro ofrece a oportunidade
de analizar o papel da sexualidade na vida persoal e presta atención ás experiencias extremas que moitos de nós tivemos sobre as drogas e o sexo. Tamén é un libro sobre o abandono do seu lugar de orixe, onde os lectores atoparon cabos moi diversos. O libro está a facer o seu propio camiño, e iso é o mellor que pode desexarlle a un libro.
Hai que sinalar que tamén conta unha época histórica e un lugar xeográfico: “Era unha época provincial, nunha cidade provincial”, di no libro.
Si, nacín nunha cidade de aceiro e carbón [Newcastle, Australia], na que viviamos uns 200.000 habitantes. Creo que hai moita xente que tivo que irse deses lugares para poder crecer. Eu, entón, non sabía que era transita, pero sabía perfectamente que de alí tiña que notar si ou si.
Por outra banda, en canto aos medios de comunicación, tamén é a historia dunha xeración determinada. A nosa xeración creceu na aguia da televisión e os vinilos, o que dá moito que pensar sobre a influencia das redes sociais actuais, si analizamos como outros medios de comunicación configuraron outra xeración.
Como acaba de dicir, no seu día non sabía que era unha transacción, e no libro tamén aparece esa idea: “Entón non tiñamos nome para nós”. Nomear sempre é bo ou pode
ser unha espada dual? Quizais hoxe empeñémonos moito en chamar a cada cousa polo seu nome, temos unhas 60 bandeiras de orgullo, e está ben. A xente necesítao. Non todo se pode arranxar coa linguaxe, pero é de axuda ter ese idioma, nós non tiñamos nin rastro. Eu só tiña palabras despreciables para nomearme, ou polo menos as que considerabamos desagradables, e non nos axudou nada. Non nos axudou a entender as diferenzas entre transexualidad e homosexualidade, as diferentes formas de experiencia…
Es australiano, pero hai tempo que vives en Nova
York. Si, levo 20 anos alí. Namoreime dun de Nova York e por iso migré. Non tiña intención, pero…
Foi un gran cambio. Si,
tiven que empezar de novo desde cero. Tiña trinta e tres anos migrando e toda a miña carreira profesional tíñaa en Australia.
Era profesor de universidade.
Si, e tiven que retomar o camiño académico en EEUU, un pouco tarde. Pero, mire, tiven a oportunidade de vivir en Nova York.
Estás satisfeito?
Agora teño 61 anos. E a esa idade pensas: isto é o que fixen. Pero a vida foi boa, si.
Falemos do libro que publicou antes de Reverse cowgirl: Capital is dead. É algo something worse? [Capital falecido. Isto é peor?]. Dígame vostede: esta fase histórica que vivimos é peor que o capitalismo? Seguimos utilizando a linguaxe de hai século
e medio, coma se nada cambiaría, e o capitalismo como unha esencia invariable. Pero, e si isto fose peor, que? Supoñamos que hai unha nova clase principal que explota non só a man de obra, senón tamén a información e a sociabilidad. Neste caso quizais necesitamos novos conceptos. O capitalismo segue sendo útil para describir unha gran parte do mundo, pero quizais hai algo máis sobre o capitalismo, peor aínda. Como imos pensar diso? Necesitamos un novo idioma.
Porque regalamos ás grandes empresas
unha chea de información sobre nós, sen darnos conta. A clase de autoridades soubo explotar non só o noso traballo, senón tamén o noso traballo. Camiñar co teléfono móbil no peto xera datos para todas as empresas, grazas a eses pequenos acordos de uso que asinamos todos e todo o tempo. A través destes acordos aceptamos dar unha chea de información e a cambio só recollemos papurs. Por tanto, sobre a explotación da obra hai unha asimetría da información.
Ao fío deste tema lin un libro de Shoshanna Zuboff, The Age of Surveillance Capitalism [A era
do capitalismo celatorial]. Que lle parece a súa proposta? O libro de Zuboff é de gran axuda, pero faio como todos os demais: engade un adxectivo ao capitalismo e avanza. É capitalismo con outro sabor. Insisto, creo que é mellor atopar un novo idioma en lugar de dar voltas á idea antiga.
Vostede, por exemplo, propón o concepto de “clase vectorial”. Explicaríasnolo? Que é o capitalismo? Propiedade dos medios de produción. O que hoxe se engade
é o vector de información. Unha chea de grandes empresas que coñecemos non producen as súas propias mercadorías. Non vou dicir que marca é o teléfono que ten aquí encima da mesa, pero podo dicir que o propio dispositivo non o produciu, aínda que o logo desa marca apareza na parte traseira do dispositivo. O dispositivo foi producido por outros capitalistas.
Por tanto, a clase capitalista segue existindo, pero logo hai outra clase, a chamada clase vectorial, que domina aos capitalistas e que é peor aínda. Imos pensar niso, por favor? En lugar de actuar coma se estivésemos aínda no século XIX? Marx escribiuno na época das máquinas de vapor. Pero ves aquí máquinas de vapor?
"A clase capitalista segue existindo, pero logo hai outra clase, a que chamei clase vectorial, que domina aos capitalistas e é peor aínda"
Fai 20 anos publicou o manifesto Hacker. Deberiamos considerarnos un hacker ante a clase vectorial? Por que non? Como se
chama á clase que, a pesar de xerar nova información, non é tan propietaria? Que somos nós? Crear esta información é traballo nun sentido, pero non é como o traballo en fábrica, xestiónase de forma diferente, explótase de forma diferente. Explótase mediante asimetría informativa.
Analicemos o mesmo exemplo dos libros: páganme dereitos, pero a editorial é en realidade a propietaria do libro, é a que máis gana, e o distribuidor non digamos. En que consiste este traballo, que non é como o modelo industrial clásico?
Antes de terminar, a última pregunta: tes outros proxectos nas túas mans? O próximo libro que vou publicar en inglés
chámase Raving. De feito, aos 58 anos volvín a bailar a tecno á pequena hora da mañá. Hai uns anos que empecei, e ao final naceu un pequeno proxecto que estuda a cultura rave, trans e queer da cidade de Nova York.
Que lle achegou esta práctica? Para nós é unha especie de agocho, xa sabes, o mundo vai mal, pero
imos gozar deste espazo xuntos. Doutra banda, creo que ten valor como vivencia colectiva, xa que ao final pasamos varias horas fóra do teléfono. Por tanto, esta será a próxima publicación. E estou moi contento porque esta entrevista sairá en eúscaro. Moitas grazas.