Naceu en 1981 nunha zona montañosa de Venezuela. Poderíanos explicar de onde viñan? Para empezar, grazas pola entrevista. Son Anxo Prado
Padua, cidadán do Bolivar da República de Venezuela, membro do baño dO Maizal. Estamos no centro e oeste do país, e somos unha zona rural. No noso ámbito, as xeracións anteriores loitaron moito para non quitarlles as terras, pero ao final os gobernos da cuarta república e o sistema neoliberal roubaron as mellores terras á nosa xente, os campos de terra, e concedéronas a grandes monopolios. Así, as nosas familias fixérono ás montañas e decidiron quedar alí. Ese é a nosa orixe. De aí vimos. Somos xente rural, e aínda que politicamente non tiñamos moita información sobre as teorías, a miña familia estivo sempre ligada ás ideas da esquerda. Tivemos unha conciencia e durante anos a esperanza mantívose viva. Os nosos familiares sufriron torturas pola loita por non perder as terras, o que tivo unha gran influencia nas seguintes xeracións. A min a miña nai contoume todas estas historias.

O primeiro fito da súa traxectoria como loitador social
foi a creación dunha asociación de veciños no seu pobo natal. A partir de 1992, en moitas comunidades venezolanas, a xente sentía cambios políticos no país, grandes transformacións políticas, e a cidadanía necesitaba participar, participar na política e vincular aos mozos. Un ancián da comunidade, moi querido, falounos da posibilidade de crear unha asociación de veciños e propúxome a min como presidente.

Foi en 1997. Era un adolescente. Tiña apenas
17 anos e non sabía que ía facer nesa tarefa. Pero a miña candidatura gañou, e a xente respectaba moito a ese membro da comunidade. Por tanto , empezamos a organizar cousas para a comunidade: escolas, centros de saúde, créditos agrícolas… O comandante Chávez aínda non estaba no poder, e nesa época empezamos a traballar coas institucións, a aprender como entrar e xestionar. En realidade non conseguimos nada, pero a comunidade tiña unha organización dedicada a ela e recoñecida polos seus membros.

Foi unha especie de escola para o camiño que iniciastes? Foi o portal deste camiño
que se iniciou posteriormente e que actualmente nos ocupa en tarefas concretas. Foi unha forma de iniciarse no mundo da política, sobre todo no traballo social, na abordaxe dos problemas e na asunción de responsabilidades, para responder os problemas puntuais das comunidades. Non coñeciamos nada da loita de clases, polo menos teoricamente, e na práctica sabiamos que a oligarquía venezolana había roubado terras á nosa familia, tratouna mal, e a nosa xente dicía que había que pasar algo importante en Venezuela, un levantamento. Non falaban entón de revolución, senón de alzamento para recuperar o que nos roubaron.

Pouco despois chegou ao mando Hugo Chávez. Foi en 1999. Como lembra esta época? Naquela
época falábase moito de liderado, de liderado do comandante Chávez, pero tamén de liderados e liderados locais. Tiñamos que atopar unha forma de asumir ese liderado, cunha política participativa e non representativa. Vimos que a asociación de veciños xa non era un instrumento viable para facer política comunitaria. Non sabiamos que Chávez proporía a vía dos consellos comunais e comúns como forma de organización, pero coa campaña de Chávez modificouse a Constitución, o que deu lugar a un proceso de modificación do marco xurídico e de recoñecemento das achegas cidadás. Isto motivou tanto o liderado nas bases como os mozos. Os mozos xa empezamos a participar na política, e seguímolo facendo, porque os nosos pais aceptaron a Hugo Chávez, a pesar de contar cun militar e que os militares causaron grandes danos en América Latina.

A que cres
que se debe esa confianza? Que lle trouxo Chávez? A pesar de ser militar, tomamos a Chávez como patriota. Chávez tróuxonos a historia, a nosa historia, falounos de reivindicacións, díxonos que o petróleo era de todos e que tiñamos dereito a acceder á riqueza nacional a través de melloras e reivindicacións sociais. Con esta mensaxe do comandante Chávez, moita xente cambiou radicalmente ese costume ou identidade de votar aos partidos da dereita. E a xente votou non só a favor do presidente Chávez, senón a favor da promesa de modificar a Constitución da República de Venezuela, e creo que nesa época iso era moito, estableceuse un bo comezo e xurdiu a confianza. Chávez non buscou xente que pensaba como el, non veu con Karl Marx —aínda que logo avanzamos moito no marxismo e en teorías como esta—, non. Chávez viño con Simon Bolibar, falou da dignidade e os dereitos do pobo. E iso conquistou a moita xente. Deunos moita esperanza, sobre todo aos mozos.

Cal era a situación dos mozos
entón? Na nosa xeración pouca xente conseguiu o bacharelato. A vida era moi dura. Impulsouse a migración do campo á cidade. Querían abarcar as zonas rurais, encher a cidade de xente, e que o traballo fose difícil na cidade pola man de obra barata.

Nos últimos días viaxou por Países Cataláns e por diferentes lugares de Euskal Herria. Que tal?
Esta viaxe é moi importante. Creo que debiamos habelo feito antes. Coa dinámica e a realidade venezolana estamos a traballar seriamente en dar resposta a necesidades e contradicións, e ás veces cometemos un erro: quedamos a nivel local e non vemos o todo. É importante coñecer a información e situala no contexto internacional, para valorar máis o que temos e para atopar formas de defendela. Neste sentido, é necesario contar o que estamos a facer en Venezuela. Por que non caeuse a revolución? Porque nos empeñamos en construír o socialismo desde o territorio. Moi utópico. Hoxe en día, nalgunhas comunidades venezolanas estamos a construír outro tipo de relacións sociais, seguindo os principios revolucionarios, estamos a recoller os seus froitos, un proxecto que foi sostido por unha base social moi grande, que non depende da forza militar nin dun goberno. Quizais non estea do todo en mans do pobo, pero mentres mantemos a desvergoña e organizamos accións conxuntas, creo que sairemos da situación actual de Venezuela, e temos que ampliar esa experiencia e ese esforzo.

En moitos medios de comunicación dáse unha imaxe diferente dos baños e as vosas loitas. A burguesía venezolana presenta ante o mundo a tres
grandes inimigos, equipáseos ao diaño, faille crer ao mundo que Venezuela é un pobo malvado, que o chavismo popular é malvado e que Chávez, Nicolas Maduro e os comúns son o peor do noso país, que é o que fai que o país estea nestas condicións. Tendo isto en conta é moi importante como nos acolleron aquí, como demostraron o seu respecto e recoñecemento ás nosas loitas, e ese intercambio, o intercambio de información, é moi importante.

Para avisar de alí e coñecer
o de aquí? Totalmente. En Venezuela, durante moito tempo, levouse a cabo unha campaña contra as loitas de aquí, presentóusevos como pobo e como organización terrorista, polo que é necesario achegarvos entre os pobos. A solidariedade e o internacionalismo como principios, pero de forma moi práctica, desde a realidade e a capacidade de cada un, con gran vontade, para que os nosos pobos se acheguen. Como pobo loitamos contra o imperialismo, temos problemas e metas comúns, e é moi importante toda a situación que vivimos, sobre todo porque estamos decididos nos comúns a crecer e avanzar politicamente na economía comunal, contra o imperialismo. O imperialismo non perdoará, e nesa loita necesitamos a solidariedade internacional.

Como viches a situación aquí? Pois
vimos como se organizan, como van a outros países, como Palestina, como tentan comprender a realidade e traballar as súas contradicións, pero manteñen a loita. Vostedes están no centro do capitalismo. En América Latina temos a Osaba Sam moi preto, pero hai outras condicións para chegar máis rápido ao poder e ao control, para defender a nosa independencia e crear espazos de democracia comunitaria e integral, garantindo así a vida. Esta viaxe foi como unha escola, tíñase que facer. Xa nos contaron cousas sobre o de aquí, viñestes a vernos e a partir de agora seguiremos intercambiando. Vostedes pódennos axudar, e nós tamén podemos achegar.

En 2009 crearon o comun O Maizal e seguen funcionando 13 anos despois. Cales son os vosos retos a partir do inicio do ano e coa experiencia da última década? Hoxe en día
temos grandes retos en Venezuela; por exemplo, no mundo comunal, o inodoro non pode permitir que se repita a lóxica da institución burguesa, é dicir, que se tome conciencia da corrupción común. Outro reto, que o noso modelo non se reduza a algo interesante que ocorre nun territorio como este, que non se acabe aí, que non sexamos unha illa, que non sexamos os últimos soñadores dun territorio: os últimos soñadores que seguen mantendo unha reliquia do chavismo. É un modelo que queremos construír. E este modelo terá éxito na medida en que xera confianza, na medida en que a xente o fai e organízase moita xente, se demostramos que o pobo pode, pode ser o país pobre, pode organizarse e pode ter poder. Isto entendémolo claramente nO Maizal.

Tamén se reuniron con outros comedores do país para crear o movemento Unión Comuneira. A partir de
2018 mantivemos un frutífero intercambio con outros comedores do país. Naquela época tivemos que facer fronte a grandes contradicións, mesmo do noso goberno. Decidimos saír do baño, deixamos de autoaislarnos e reunímonos con xente que pensaba como nós, que sentía soa e que seguía en acción.

Ese ano foi clave? Parecía que era o final de todo: os bloqueos,
a situación económica, a desvalorización monetaria, a dolarización do país... Criamos que eramos os únicos que seguiamos soñando, e si era así, pensabamos que se acabaría, que se acabaría a loita. Por tanto, foi moi importante e estratéxico reunirnos con outros comedores do país: intercambiamos experiencias e ideas, empezamos a construír confianza, realizamos visitas mutuas, e ao final, despois de catro anos de relacións, reunímonos 66 comun do país para formar unha organización nacional cuns obxectivos claros: temos un programa de loita, construído cunha sólida base popular e uns estatutos.

Hoxe en día, o movemento nacional dos baños cre máis claro que nunca que hai que defender o proceso, seguir construíndo a nosa organización pola paz. Desafortunadamente, vimos como nos países da nosa contorna, Colombia, Brasil, quixeron presionar o movemento popular. En Venezuela temos grandes oportunidades e condicións para avanzar. Se non nos atrapan as tristezas e as carencias, como as carencias sanitarias e doutros servizos. O inodoro non é responsabilidade dos gobernos ou dos ministros. O baño é unha creación heroica, como dicía Mariategi [José Carlos]. Iso é o que estamos a facer. O inodoro non está construído, é un proceso e leva a cabo mediante accións concretas. A utopía será posible se as teorías e os soños convértense en feitos concretos.

Antes de finalizar a entrevista gustaríache dicir algo máis?
Estamos agradecidos convosco. Esperamos que sigades loitando pola vosa independencia. Espero que algún día volva a este país e que sexamos donos de nós mesmos, que o estado opresor non siga roubando. Este Estado fíxonos moito dano en América Latina desde hai moito tempo. E creo que é xusto levantar pobos e levar a cabo a revolución. Moitas grazas.