Ensalada preparada en casa da familia Espeja Gartzia, pero hoxe na mesa redonda reúnense seis persoas. Alina Diadoma é a invitada desta semana. Prolonga a súa estancia durante unha semana no domicilio familiar da Ikastola Azkue de Lekeitio. O único obxectivo: dar un paso práctico para vivir en eúscaro.

Hoxe é o terceiro día para Diadoma en casa dos Gartziak de Espeja. Os nervios do primeiro día son máis tranquilos e o ucraíno está a gusto. Explicounos que sente máis próximo e atrevido ao eúscaro. Deixando ao carón as vergoñas e cos pequenos da casa xa falou en eúscaro.

Á hora para cear mencionáronse as contas do día, un en multideporte estivo na piscina, as incidencias do adestramento de remo; o outro se converteu nun proxecto de equipo complicado, a necesidade de revisar o coche, o repaso das compras en casa... Os máis pequenos tamén están contentos. De cando en vez reciben o aviso dos seus pais, “máis amodo, na forma de entender a Alina”. Pero ningunha palabra en castelán. Ás veces máis lentas, moitas veces con mímica, outras veces usando a lista de exemplos, conseguen que Alina súmese á conversación da cea.

Foi habitual realizar estancias en familias estranxeiras para aprender inglés, francés ou alemán. En Euskal Herria tamén se realizan intercambios con alumnos de zonas menos euskaldunes. Pero nesta ocasión, na ikastola Azkue de Lekeitio púxose en marcha a campaña Euskara behar dut, e os alumnos das familias erdaldunes da ikastola mergulláronse nas familias euskaldunes durante unha semana. A Comisión de Eúscaro da ikastola traballou esta campaña como un reto e un experimento coa esperanza de fomentar o uso do eúscaro na ikastola e que se note no uso do pobo.

Alina Diadoma leva unha semana de estancia en casa da súa compañeira de clase, Irati Espeja. “Hai ano e medio vin de Ucraína a Lekeitio e ao principio pareceume unha lingua moi difícil, pero aquí faime falta para facer vida”, explica. Neste momento entende o idioma, pero aínda lle falta capacidade para falar. “Fáltalle moi pouco para empezar a falar”, di Joxe Gartzia, “en casa estamos a falar só de eúscaro e entendémonos sen problemas”. Tras a cea recolleron
a mesa e tomaron un espazo para xogar ás mesas. Calquera escusa é boa para sacudir a lingua. A convivencia foi fácil e bonita. “Alina facilitounos todo e desde o principio participou en todas as tarefas da casa, nese sentido foi outro máis da familia”, cóntanos Igotz Espeja. Notaron que Ucraína e Euskal Herria, aínda que non están moi lonxe, son culturas diferentes. Diadoma non quixo cambiar nada no día a día da familia, pero “teño 16 anos e son bastante maior para adaptarse aos novos hábitos familiares de Irati”, explica.

A necesidade do eúscaro na ikastola, no voleibol, na compra… Necesito o eúscaro en Lekeitio. Cada vez que vou andando ouzo o eúscaro e a miúdo noto a miña impotencia”, di Diadoma. Recoñece que o proceso é laborioso e abrupto, pero que
se está facendo aos poucos. Na súa casa confesa que á súa irmá pequena tamén lle fixo as primeiras palabras en eúscaro e dille á súa nai tamén bos días en eúscaro. “Tamén en casa de Irati resúltame máis fácil falar en eúscaro cos pequenos, quizá porque sei que a única forma de comunicarse con eles é o eúscaro”, engadiu. Comenta que estes días tamén hai momentos nos que a cabeza está a piques de explotar, pero que en xeral está contenta.

Gartzia coñece ben o proceso de aprendizaxe do eúscaro na adolescencia no fogar. Porque el tamén optou por aprender eúscaro na mesma época. “O interese é o que se necesita para aprender un idioma, si unha persoa ten un verdadeiro interese aprenderao antes ou despois, pero aprenderao e si Alina ten ese interese. Isto é como aprender a andar en bicicleta, costa ao principio, caes, pero dun día a outro se aprende e ao final consegues andar comodamente sobre a bicicleta”, di García. “Estou seguro de que dentro dun ano vou falar en eúscaro a Alina na rúa, e Alina vaime a responder en eúscaro”, engadiu.

Ao finalizar esta semana, ademais das facilidades para o dominio e uso da lingua, Espello cre que este proxecto tamén afecto aos veciños. Si unha persoa optou por aprender o idioma, os demais tamén se achegarán en eúscaro. En consecuencia, “o salto ao castelán realizado con máis facilidade custaranos máis aos demais”. Desde o inicio da campaña da Ikastola, en casa dos entroidos que se comprometeron a facer do eúscaro o eúscaro o eúscaro como lingua de apoio, “e esperamos que se manteña durante moito tempo”, di García. Irati Espeja, compañeira de clase de Alina, notou o cambio na aula, “agora achéganse a Alina en eúscaro”, di. As familias e alumnos de Azkue Ikastola están a optar por achegar o eúscaro a quen queira aprender eúscaro de forma consciente.

Alina está ansiosa por repetir a experiencia. “Volvería a casa de Irati a gusto”, di entre sorrisos. Os familiares sumáronse ao proxecto e organizaron unha cea para finais de semana. Unha semana é moi pouca para dominar unha lingua, pero García cre que con esta estancia serviralle non só para adquirir as competencias lingüísticas, senón tamén para ver que o eúscaro ten vida fóra da ikastola. É dicir, que no día a día poderase ver que o eúscaro serve para vivir.

Do mesmo xeito que Alina na primavera, cinco alumnos de EP e ESO participaron neste novo reto lanzado por
Azkue. Neste primeiro experimento, do mesmo xeito que Igotz, Joxe, Irati, Aratz e Ani, participaron outras catro familias máis na iniciativa promovida pola Comisión de Eúscaro da ikastola. Ademais, en todas as aulas traballouse en torno ao eúscaro, cada unha na súa medida e forma, pero todos os maiores de 3 anos falaron do idioma

.Á vista da resposta do alumnado e das familias, a ikastola realizará unha nova campaña na primavera. Espeja informa que tras a posta en marcha do proxecto foron moitos os pais que se achegaron a eles. “O proxecto espertou interese na xente, a resposta está a ser boa e na ikastola tamén se percibe un cambio de actitude, non se pode deixar pasar esta oportunidade”, engadiu.