Como en 2030 teremos a metade dos labradores nos retratos, temos a necesidade de organizar a secuencia. Ademais, a crise climática obríganos a reflexionar sobre o modelo agrícola e a substituír o modelo industrial polo cultivo popular, cando isto esixe máis persoas. Como non podía ser doutra maneira, agora que coñecemos o auxe da punta da dereita temos que acabar coa tendencia de peche”, explica Tarik Belkadi ao medio de comunicación Le Chiffon. A asociación A4 (A4 ou Association, Accueil, Agriculture, Artisanat [Asociación, Acollida, Cultivo, Artesanía]) está a presentar. Cada crise mírase un a un, pondo a todos en contacto e buscando unha resposta que se traballou para todos. Cal é a súa solución? reconducir os caseríos que se van baleirando cara aos inmigrantes, no espírito da soberanía alimentaria e da agroecología.

Erreprise park migrant: a relève paysanne est? (Recrutamento de terras por parte de inmigrantes: Será a substitución para o cultivo?) Podemos ler a reportaxe en www.communaux.cc, onde recollemos dúas iniciativas ao redor de París: A Ferme de Combreux [Caserío de Combreux] e A Ferme deas Monts gardés [Caserío dos Montdés Protexidos]. Os inmigrantes sen papeis poden abandonar as duras condicións da capital e desenvolver un novo camiño nela.

Colaboran coa asociación A4: “Os caseríos que se pon en contacto con A4 aínda están infrautilizados, por iso son de gran valor para nós. Esa conmoción queda pendente”, afirma Belkadi. Con todo, non parten de cero, xa que existen dinámicas do mesmo tipo por zonas. A estrutura do JRS Servizo Xesuíta a Refuxiados está a conectar a ambas as partes, orientando as xornadas dun tempo limitado aos inmigrantes. Ademais, wwoof é unha rede de caseríos ecolóxicos que, a cambio do seu traballo, propoñen refuxio e comida, na que desenvolveron un “wwoofing solidario” para facilitar intercambios entre persoas sen papeis e con asilo político e campesiñas.

Hai iniciativas espontáneas, pero as que sitúan o cultivo nun verdadeiro oficio, e por tanto na obtención de papeis, aínda están por baixo. Coa gomita da A4, durante o mes de setembro, investigaron e traballaron ao redor de quince sen papeis na localidade parisiense dA Courneuve. Na presentación da cita podíase ler o seguinte: “A aposta é dobre: por unha banda, responder aos dilemas e dúbidas das persoas que, abandonando os países de orixe, teñen dificultades para atopar unha vivenda e un posto de traballo acorde aos seus desexos, necesidades e experiencias vitais. Por outra banda, responder á decadencia das axudas institucionais aos agricultores, á desaparición da agricultura e das profesións artesanais e á perda de terras da agroindustria e o urbanismo”.

Caseríos buxán e altas inaccesibles

O número de granxas sen sucesión é tan preocupante como problemático: se non se cambia o rumbo, os caseríos europeos pasarán de 10 millóns a 3,9 millóns para 2040, fronte aos 10 millóns de 2003 a 2016. De media, 27 granxas desaparecen cada día no Estado francés e non é unha excepción en Occidente.

Se se trata dun caserío buxán, hai moitos obstáculos para conseguilo: diñeiro para adquirir o ben; fame de ampliar as leiras da zona; desconfianza cara ao non local, máis aínda cando se trata dunha persoa racializada, ou trabas administrativas. Pero tamén é unha enfermidade máis profunda: a protección estruturada e organizada do modelo industrial.

A agroindustria necesita terras e dificulta os activos caseríos. No artigo www.greenwashingeconomy.com Eliminer l´agriculture industrielle est une question de survie (“Unha cuestión de supervivencia é a eliminación da agricultura industrial”) podemos atopar datos significativos: “A agricultura popular produce entre o 70-75% dos alimentos consumidos no mundo, en 1/4 das terras cultivadas e a agricultura industrial un 25-30% en 3/4 das terras cultivadas. Ademais, o 44% da produción industrial está destinada á alimentación animal, o 23% pérdese (no transporte, nos almacéns ou nas papeleiras dos consumidores), o 9% vai como biocombustible e só o 24% utilízase directamente nos pratos, é dicir, o 6-7% da comida mundial que se produce”. É dicir, a pesar da necesidade de moitas terras, non garante a soberanía alimentaria.

Os membros de A4 reflexionan sobre as vías de acceso aos terreos e caseríos: queren formar parte da Entidade de Acollida Comunitaria e Actividades Solidarias OACAS, que lles garante a competencia para contratar unha cooperativa de traballadores e/ou xuridicamente sen papeis. O máis factible sería utilizar os campos conseguidos pola fundación Terre de Liens, co obxectivo de liberar as terras da tendencia especulativa, unha estrutura que está a realizar o mesmo traballo que a Custodia do País Vasco Norte.

Co intestino das fronteiras do COVID-19 aparecido en 2020, démonos conta até que punto non temos suficientes cultivadores nos países occidentais de Europa. Os grandes agroindustriais acendían a alarma porque os inmigrantes que acoden en todo momento non puideron vir. Segundo a estrutura francesa encargada da inmigración OFFI, o estranxeiro representa o 80% dos traballadores das granxas francesas. Trátase dunha man de obra barata que se fai chegar para entón e logo envíase ao seu pobo, ou que, sen papeis, entra en Europa para sobrevivir.

Recentemente, o 15 de decembro, Marc Szambelan, xefe do agroindustrial bretón Prestavic, foi condenado a dous anos de cárcere por “trato humano” por tratar a dezasete sen papeis como escravos –un deles suicidouse durante a investigación xudicial–. Trátase dunha empresa alimenticia especializada na cría e recolección de pitos, na que se incorporaron á mesma, comprometéndose o seu xefe a obter permiso de estancia por traballo. Pero era mentira, e mantívoos en condicións miserables de traballo e vida entre 2018 e 2020: traballando día e noite, durmindo dúas ou tres veces, insultando, ameazando e castigando a quen se queixaba; en dous apartamentos sucios, cargados de garratones e cascudas, presos, sen calefacción nin luz; sufrindo moitos accidentes laborais, pero sen baixas nin visitas médicas, nin outras. Unha realidade deste tipo pode ser a falta de papel, que non ten protección, xa que hai persoas maiores que as aproveitan no sector primario. Á vista de
que o sector primario atrae cada vez a menos novos, a presenza de inmigrantes será imprescindible, como hoxe, mañá. A agroindustria británica representada por Prestavic debería terminar co apoio ás iniciativas dA Ferme de Combreux ou A Ferme deas Monts gardés, pero as estruturas, os sindicatos e as subvencións para o cultivo.