O primeiro número da revista literaria Maiorga, editada fai 40 anos, tiña que matar o eúscaro do epílogo “para dar paso a outras linguaxes civilizadas, Unamuno tíñao, tíñao. O capítulo “Nós non queremos o compost doutra lingua” levoume aos dous acontecementos. Por unha banda, o prefecto de Francia nos Pireneos Atlánticos, utilizando o logo do Euskararen Eguna, “Prefeta convida a todos os falantes do
eúscaro a unha boa festa. O Estado sostén o eúscaro, elemento importante do patrimonio de Francia, a través da Institución Pública do Eúscaro”. Por outro, a inclusión do bertsolarismo na relación de bens culturais do seu patrimonio inmaterial por parte do Ministerio de Cultura francés. París, Bordale, Paue: non somos os vosos mantos. Vostedes tratan de corromper o noso, soñamos con lixo, pero utilízannos para curar a figura de liberté, égalité, fraternité e defensora da “diversidade”, facendo a nosa súa. Solicitouse a inclusión na listaxe ao Ministerio francés de Cultura. Tras a pregunta recibimos resposta. Hai unha razón que non saciei, que confío nos axentes do bertsolarismo que nos ofreceron este belo outono, rico e vasco, que non teño máis que agradecer ao día seguinte do pasado en Nafarroa Area. Pero sen preguntar nada, querer unha “boa festa” o 3 de decembro? Quen e Francia? Non, París, a nosa non é unha besta, é unha mágoa facer fronte a trabas sen oficialidade, e a culpa é túa. O uso da imaxe do eúscaro non levantou pos, a actividade cultural vasca non lle exerceu (polo menos non publicamente). Esta iniciativa céntrase no individuo, porque debemos incidir nos nosos hábitos lingüísticos. Razón. Pero o eúscaro é político, o individuo é político, e nesa ecuación falta de compoñente político: a inoficialidad e a diglosia a padecer é a terra lingüística do vasco en Lapurdi, Baxenabarre e Zuberoa. Os costumes son individuais, pero a contorna inflúe moito nelas. No camiño do equilibrio, unido á compoñente política e sistémica, debemos axuntar o desexo de investir esa terra no exercicio sociolingüístico. Pola contra, París utilizaranos como compost, achandándonos unha vez ao ano cun maldito chio.