Foi un dos territorios históricos e máis importantes dos frisos de Groning durante moitos séculos, apoiado por zonas agrícolas planas e ricas drenadas con canles, estendendo a súa influencia aos territorios circundantes. Pero baixo estas fértiles/fértiis terras atoparon outro tesouro a mediados do século XX: un dos maiores xacementos de gas natural do mundo. Pronto comezaron a explotar este recurso e todos os Herbívoros conectáronse a esta fonte de enerxía, converténdoos en fundamentais para o desenvolvemento do país. Despois de sesenta anos, o 80% do xacemento xa está esgotado, pero os expertos calculan que aínda quedan 450.000 millóns de metros cúbicos de gas natural, equivalente ao consumo anual de todos os países da Unión Europea.

Os holandeses decidiron ir terminando a extracción desde o ano 2014, debido aos terremotos, afundimentos e contaminación de acuíferos que producía na súa contorna. A cantidade de gas extraído por Groningen foi diminuíndo ano tras ano: En 2023 só se producirán 2.800 millóns de metros cúbicos e o Goberno dos Países Baixos prevía o peche total do xacemento para 2024… Si non se involucrou unha situación xeopolítica confusa creada no contexto da guerra de Ucraína. A dependencia europea da enerxía exposta ha posto nun dilema:estamos dispostos a pechar en Groning?

Tras o ataque ruso do mes de febreiro a Ucraína, as medidas adoptadas pola Unión Europea (UE), en particular a imposición dunha penalización aos prezos do petróleo e do gas, e as sabotaxes realizadas a finais de setembro aos gasodutos Nord Stream I e Nord Stream II, permitiron reducir drasticamente a importación de gas ruso na UE. Segundo datos da asociación europea Bruegel que funciona como Think tank na súa páxina web, na semana 41 o gas ruso representa só o 7,6% do importado, moi pouco respecto ao 33% do ano pasado.

Pero todo ese gas que non queremos coller a Vladimir Putin hai que obtelo desde outro lugar, e neste caso os metaneros de EE UU ou Qatar tráennos licuados polo mar, non de agasallo. O TTF (Title Transfer Facility) dos Países Baixos marca o prezo do mercado de gas en Europa: neste momento está tranquilo, comparado co mes de agosto, probablemente porque a maioría dos países teñen os seus almacéns cheos por encima do 80%, esperando o que pase no inverno.

Con todo, o caramelo de Groning é demasiado grande para os estractivistas. “Ante a crise enerxética que estamos a padecer na actualidade, é un recurso prezado que debería estar no centro”, escribiu Lionel Laurent Blommberg, columnista do medio, sobre o xacemento de gas en Holanda. Ademais, di que sería “irresponsable” non ter en conta que nos últimos anos producíronse 54.000 millóns de metros cúbicos menos de gas en Groningen, o que provocou unha maior dependencia de Rusia: “Agora esa dependencia hai que eliminala rapidamente, a grandes custos, probando a unidade, a moralidade e as finanzas dos europeos”.

O primeiro ministro dos Países Baixos, Mark Rutte, non quere nin mencionar polo momento que non van pechar en Groning, porque os cidadáns están moi enfadados cos danos sufridos durante todos estes anos. Groningen extrae gas cunha técnica similar ao fracking perforando a roca máis branda. O sumidoiro atópase a tres quilómetros de profundidade e foi creado hai tempo como consecuencia da carbonización de túrbaa. Pero encima ten unha grosa capa de sal dun quilómetro...

“Fainos máis antigos”

Desde que comezaron a notarse os primeiros terremotos en 1986 –un dos terremotos máis graves ocorreu en febreiro de 2013, na localidade de Loppersum (10.000 habitantes)–, foron máis de mil; a maior profundidade, maior risco de terremoto. Segundo un informe elaborado polas administracións locais de Groningen en 2015, durante todos estes anos danáronse 152.000 vivendas, das cales 27.000 tiveron que ser moi graves e 3.300.

"Fíxonos máis vello, porque tivemos moita tensión, problemas do corazón... quitounos a felicidade", afirman Jannie e o matrimonio Bart Schrage, que perderon a súa casa nunha reportaxe publicada pola BBC este mes de xullo. Segundo o medio británico, un estudo da Universidade de Groningen revela que cada ano morren dezaseis persoas "prematuramente" na rexión pola tensión provocada directamente polos terremotos.

A enerxía que vivimos nunha situación de emerxencia, con todo, estes danos non son nada e as presións que non se poden "compensar" son evidentes: Thierry Breton, comisario do Mercado Interior da UE, afirma que os Países Baixos deberían revisar de novo a decisión de peche. As compañías ExxonMobil e Shell, que explotan o sumidoiro, fregaron as mans; hai cálculos que indican que un billón de dólares está aínda baixo terra.

Kurt Cobb, experto en enerxía, explica na súa blog Resource Insights ("Previsións de recursos") que esta idea de compensación está a arraigar na sociedade global actual: "Esta idea abre o camiño aos falsos dirixentes para explicar por que é necesario realizar sacrificios para alcanzar os obxectivos. Pero estes sacrificios realízanos quen carecen de poder na sociedade, non os dirixentes ou os ricos e poderosos beneficiarios destes sacrificios". En Groningen hai quen cambiaron de opinión e fixeron fama con desesperación.

Cobbe lembra no seu blog que nos seus cultivos emprégase unha gran cantidade de gas para quentar invernadoiros, que as panadarías tamén fan o mesmo, e que en case todas as vivendas dispoñen de fornos e aparellos que queiman metano, moi instalados en época de gas barato. Os holandeses están agora no porto de basear a súa economía no fracking.

A polémica envelenada polo uso de tecnoloxías perigosas e nocivas para a obtención de enerxía á conta da emerxencia climática e a guerra de Ucraína está a estenderse a moitos lugares. No caso da enerxía nuclear, no Estado francés está a verse o cara que pode saír a súa aposta por iso, xa que a metade dos reactores están paralizados por diversos problemas, pero o goberno de Emmanuel Macron quere abrir seis novos reactores. En Euskal Herria, pola contra, algunhas opcións van promover a reactivación de proxectos de fracking supostamente paralizados por unha lei vasca? O director do Ente Vasco da Enerxía, Iñigo Ansola, suxeriu en maio algo así en Euskadi Irratia: "O gas está aí, unha lei paralizou esa posibilidade, pero Euskadi segue tendo unha gran dependencia do gas. Ese é o dato".