Eúscaro, política, ciencia e fábula
Os seres humanos miramos á ciencia cando necesitamos coñecer con precisión a nosa realidade en calquera ámbito e afrontar os problemas de forma eficaz. Así foi na historia da humanidade, e así debería ser hoxe. Pero é frecuente que a aplicación da ciencia e as consecuencias que dela derívanse escurezan e mesmo marxinen dos distintos poderes, cando as súas convencións van por outro camiño. Neste tipo de casos, a ciencia humíllanos e, en lugar das súas claras e precisas consecuencias, priorizan e impoñen fabulaciones anticientíficas. Pois iso é o que nos está pasando. Cando a ciencia aplicada, é dicir, a sociolingüística científica ofrece afirmacións concretas, desde distintos poderes inventan a denominada “sociolingüística política” e ofrécennos fábulas sobre a situación e o futuro do eúscaro.
Hai catro anos, o Departamento de Política Lingüística do Goberno Vasco publicou o libro "Euskararen Historia do Eúscaro", composto por traballos de varios expertos e, por tanto, con intención de situarse no ámbito científico. Pero no apartado de conclusións, un destes expertos escribiu: “Pódese dicir, como nunca, que o futuro da lingua depende das xeracións presentes: si queren, utilizarano”. Esta afirmación é certamente falsa desde o punto de vista científico, na confianza de que o Goberno, a pesar da súa contribución, palie e embelece os resultados da súa Política Lingüística. Porque a sociolingüística científica deixou claro que o futuro do eúscaro depende de factores complexos e fortes, pero non só dos falantes vascos. A pesar de que os vascoparlantes queren utilizar o eúscaro, non podemos utilizalo na maioría dos casos, porque agora e aquí hai factores determinantes en contra do seu uso que dificultan o libre uso do eúscaro.
O bilingüismo é a ideoloxía do nacionalismo lingüístico opresivo, un simple truco para substituír ao euskera
Pero, cal é a situación do eúscaro agora e aquí? Que di a sociolingüística científica? Analizando o status e uso do eúscaro, o status regrado que se chama bilingüismo é unha fábula, e non a expresión científica, xa que o castelán (tanto español como francés) e o eúscaro non se atopan nunha situación equilibrada, pois ambos dominan o eúscaro por lei e por uso. Os únicos imprescindibles son o castelán en Euskal Herria e non o eúscaro. O bilingüismo é a ideoloxía do nacionalismo lingüístico opresivo, un simple truco para substituír ao eúscaro.
O peor é que, no propio ámbito da política vasca, esta ideoloxía foi asimilada polos chamados partidos nacionalistas, que falan de “plurilingüismo” e “pluralidade cultural”, abrazando a fabulación en lugar do estudo científico. Mentres tanto, esta política lingüística autonómica vixente, a través deste “bilingüismo”, facilita a transformación de toda a sociedade en castelán e alimenta a novas xeracións que non senten euskaldunes. En beneficio do sistema español e francés, o español e o francés convértense en linguas “naturais” entre os mozos.
A ciencia márcanos alternativas moi diferentes. Debemos investir a situación social do eúscaro na situación que vivimos. Nas zonas euskaldunes debemos facer do eúscaro o idioma principal, facendo o necesario para iso. Converterse no principal polisistema vasco, aínda que para iso temos que desaprender o castelán. Si queremos pór a ciencia en favor dos vascos, polo menos, necesitamos unha Política Lingüística moi diferente.
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
O día do pastor de Huarte explicaron que Euskal Herria obtivo o recoñecemento para participar en concursos internacionais de curta de ovella. A oficialidade produciuse no Campionato do Mundo de Escocia de 2023, como consecuencia do dossier presentado polas mozas vascos e da... [+]
Seguramente, a maioría de nós xa compraron, aquí e alá, os agasallos para o Nadal. Porque a visita nocturna a Olentzero é unha gran cita, especialmente para os máis pequenos. Todos se preparan para esta frutífera época do ano: Bilbao arde tanto como Vitoria, Pamplona e... [+]
Que é o que máis che sorprendeu cando saíches do cárcere? Preguntáronme moitas veces no último ano e medio.
Ver que as rúas de Bilbao están cheas de turistas e de cans con dúas patas, por exemplo? Ou os cambios na situación política? O primeiro cansoume e amoloume... [+]
O tema das axudas para a aprendizaxe do eúscaro é realmente confuso. O cidadán que queira aprender euskera deberá acudir a máis dun portelo para saber canto lle custará o curso que quere realizar e de onde, como e cando obterá as subvencións. Porque aínda custa diñeiro... [+]
A comprensión e interpretación da lingua matemática é o que ten importancia no proceso de aprendizaxe, polo menos é o que nós dicimos aos nosos alumnos. A linguaxe das matemáticas é universal, e en xeral, a marxe de erro para a interpretación adoita ser pequeno... [+]
Nas reunións xuntámonos de todo, e as reunións caracterízannos no momento en que cada un ten o seu papel, o seu poder (ou a súa falta), a súa idade, o seu momento vital. Pero sempre hai quen cala. Lete cantábanos que cando sexamos maiores aprenderiamos o que custa estar... [+]
Quizá unha das debilidades dos seres humanos é a tendencia que temos de escoitar e atender á maioría. Seguro que foi unha característica importante do desenvolvemento da nosa especie e necesaria para a supervivencia. Pero coa dixitalización, esa característica que temos... [+]
Os nosos dereitos, o noso futuro, agora! Baixo a lema, o Día Internacional dos Dereitos Humanos conmemora o legado dos 76 anos. O obxectivo do día é impulsar a construción dun mundo máis pacífico, igualitario e sostible. Con todo, mentres se celebran os avances,... [+]
Estás no bar, na barra, pedindo. No mostrador outras persoas tamén. En breve tocarache a quenda, pero o criado non che preguntou que é o que queres, saltouche e atendeu ao home que veu detrás de ti. Quedóuseche a cara estúpida e queres atraer a atención do camareiro, que... [+]
Gustaríame escribir a esta cousa que levo dentro. Cúmprense case cinco anos da pandemia, e os que eramos mozos naquela época, aínda que seguimos sendo mozas, comezamos a orbitar noutros espazos. A vivenda, o proxecto de vida, a maternidade, o traballo, a saúde... as ordes... [+]
Lembran? O 90% do Parlamento aprobou o Acordo Educativo hai dous séculos –perdoa, dous anos–. A reacción dos congresistas da esquerda moveuse entre euforia e satisfacción moderada. Segundo o documento aprobado, os centros privados seguirían recibindo diñeiro público,... [+]
Estar é facer. Así o di este ano a Feira de Durango, e é certo, polo menos no caso da propia feira e tendo en conta a Euskal Herria. A presente edición é xa a 59 edición da Azoka, e o feito de que cada ano se celebre demóstrao que a Feira de Durango é unha forma de facer... [+]
En Bilbao traballei durante cinco anos con colectivos en risco de exclusión, ao redor da fenda dixital, sobre todo coas mulleres. No camiño, atopeime con violencias machistas e outros moitos problemas. De forma moi orgánica, comecei a relacionarme e a entender o traballo dos... [+]