Como acabades de terminar as ecotasas? Moi satisfeita, vista a acollida recibida.

Moi satisfeito. Superamos as expectativas que tiñamos. A nosa valoración provisional é moi positiva. Os Ecoencuentros foron un éxito cuantitativo (moita xente) e cualitativamente (xente nova e muller, moita enerxía e participación, debates intensos e múltiples, visión construtiva...).

Miras ese tres días e que destacarías?

Ademais da resposta á pregunta anterior, destacaría o bo ambiente, a ilusión e a forza recibida para avanzar.

Persoalmente, enriqueceuche especialmente unha idea ou unha reflexión? Pensas nunha reflexión ou lectura que che marcou?

Para min foi un pracer moderar a mesa redonda do ecofeminismo e escoitar as ideas e reflexións que os participantes achegaron. O obxectivo foi debater sobre a necesidade de alianzas e retos entre o movemento feminista e o movemento ecoloxista, onde destacaría a achega da agricultura e/ou o caserío: Necesidade de inserir o prefixo “agro”. Ademais, desde o Sur global expúxose a necesidade de reflexionar sobre a importancia de manter o control das terras para o capitalismo e de esclarecer as súas bases ocultas, racistas, coloniais, capitalistas e heteropatriarcales.

O resultado das Ecotasas é tamén a penetración entre os ecoloxistas ou, polo menos, o paso cara á penetración.

Si, e ademais hai que destacar que se cumpriron os nosos obxectivos: ir entrando e atraendo xente nova. Achegouse moita xente que actualmente non está organizada no movemento ecoloxista, uns 350 de 500, o que nos alegrou moito. A preocupación pola crise ecosocial é cada vez maior.

A xente reuniuse en Navarra, País Vasco e País Vasco Norte ou o mapa nacional non se encheu o suficiente?

En xeral, a xente achegouse por todos os países. É certo que foron maioría desde Bizkaia, tendo en conta o criterio de accesibilidade dos encontros en Portugalete, pero foron moitos os que proveñen de Gipuzkoa, Navarra e Álava. Quizá poucos membros de Iparralde, pero máis organizados neste tema, e a integración en Hego Euskal Herria é a aposta deste momento, sen esquecer a colaboración e as experiencias.

De face ao futuro, tamén en Euskal Herria puxestes sobre a mesa o obxectivo de impulsar e executar a onda ecoloxista. Que características tería esa onda?

Citaría o concepto de transversalidade. Porque no noso día a día o ecoloxismo móllanos en todo ou en moitas cousas, aínda que non sexa consciente. O obxectivo principal debería ser chegar á sociedade. O máis fácil é atraer ecoloxistas convencidos, pero como aliados necesitamos xente politizada e activa noutros temas, e o horizonte será activar a xente non politizada no ecoloxismo. Non será fácil, imos paso a paso.

O enfoque decolonial ten gran importancia nesta cuestión. A cara colonialista do noso consumo non se pode negar: tanto nos nosos teléfonos como nos nosos computadores almacénase a explotación mineral que destrúe os pobos do Hemisferio Sur, como nas eólicas e placas solares que temos para a nosa enerxía “verde”. Que din do noso consumo?

Non se responden preguntas sinxelas. A crise ecosocial debe entenderse no seu conxunto, así como a xeopolítica mundial e a lóxica do mercado capitalista. O consumo pode ser amplo, pero sobre todo destacaría tres tipos de consumo na actual guerra mundial: enerxético, alimentación e electrónico. Devandito isto, non quero quitar importancia ao consumo de turismo, aos produtos téxtiles/téxtís ou aos consumos de roupa e outros, que tamén teñen unha gran influencia nos países colonizados: non só na explotación de minerais e materias primas e o seu impacto no medio ambiente, senón tamén na expropiación de terras, dereitos sociais e explotación laboral. Creo que neste sentido temos que facer unha profunda reflexión sobre a nosa pegada ecolóxica e sobre a débeda colonial.

Ao final parece que o camiño é o decrecimiento. Como se pode tramitar? Un orador dicía que “temos que ilusionar o que estaremos satisfeitos ou quizais máis satisfeitos de consumir menos”. Como se pode conseguir?

Moitos vemos que o camiño é o decrecimiento, e a clave está en como imos reducir o noso consumo e como imos canalizar esa transición: forzándoo ou planificándoo. E é que as materias primas e os minerais están a esgotarse e ou teremos que reducir a nosa propia vida. Pero iso esixe transformacións profundas e o que me preocupa é se a sociedade é consciente diso e estará preparada para iso, porque o capitalismo e o consumismo son moi atractivos. Ademais, os diferentes gobernos quérennos facer entender que a crise que estamos a vivir é conxuntural, que é estrutural, non se pode negar. Eu creo que aínda hai moito traballo de pedagoxía e sensibilización por facer, e a sociedade non se debe considerar parvo. Explicando a situación dunha maneira sinxela e comprensible, será máis fácil acender a ilusión de que vivir con menos será máis feliz. E non só iso, a planificación dese descrecimiento tamén facilitaría o traballo, por exemplo, porque os cambios non se producirán só nos individuos, porque tamén haberá que adaptar o modelo produtivo, cambiar tamén as fontes de enerxía...Para
canalizar todo isto é necesario repartir a riqueza, o coidado e o emprego –non esquezamos incorporar e pór en práctica a perspectiva feminista, en definitiva, pór a vida no centro–.

Aínda que os ecoloxistas son activos desde hai tempo en moitos lugares de Euskal Herria, as institucións e autoridades políticas non teñen en conta a súa achega. Como se pode cambiar isto?

Podemos darlle a volta cun forte movemento ecoloxista e chegar a acordos co resto de axentes, sindicatos e partidos. Diría que até agora tanto o movemento ecoloxista como as institucións e axentes políticos abordaron de forma sectorial os problemas ecolóxicos, pero é imprescindible analizar a situación no seu conxunto. Por exemplo, hoxe en día estamos inmersos nunha competencia de enerxía, materiais e materias primas que acelerou a necesidade da transición enerxética. Isto afectará a curto e medio prazo ao consumo individual, ao modelo produtivo, aos postos de traballo, ao medio ambiente, a un proceso de empobrecimiento con importantes repercusións económicas e sociais. Por iso, o debate non se centra só nas enerxías renovables, senón tamén na pobreza enerxética, a ordenación do territorio, a alimentación, o acceso a unha vivenda, a migración, a redución dos servizos públicos e as prestacións sociais. Non afectará a todas as persoas da mesma maneira –como sempre, as mulleres e as persoas migradas e racializadas serán as primeiras en sufrir todas estas consecuencias–. E non esquezamos que como pobo non somos independentes para tomar decisións. Paréceme importante crear alianzas e colaborar –é unha opinión persoal, porque até agora non demos este tipo de debates aínda–.

A moitos nos custa descartar o pesimismo porque veñen tempos difíciles. Vostedes non teñen intención de quedar nesa sensación. Como podemos manter a esperanza e o optimismo?

Parece que os movementos e investigadores ecoloxistas son pesimistas, que os que din que estamos a colapsar son de mal humor... pero é un movemento alegre, a favor da vida. A clave está na rexeneración de comunidades, na marxinación do individualismo e na colaboración e coidado entre nós, no cambio de valores e no logro de pequenos triunfos xuntos desde nosa pequeñez. A situación non cambiará dun día para outro, a transición ecosocial será un proceso longo e a participación de todos será fundamental.

Agora en concreto, como quereriades arraigar o relato nas Ecotasas?

O importante neste momento é entrar, unir á xente a este movemento. Temos que canalizar a forza e a ilusión que vimos e sentimos nas ecotasas e, en xeral, difundir a nosa mensaxe e a nosa paixón pola loita. Vai ser un proceso e temos moito percorrido por diante. Comezamos cunha dinámica ou campaña participativa ao redor dun tema concreto. Veremos onde lévanos e como vai afectar. Todo está aínda para deseñalo e polo en marcha, pero para iso estamos preparados un equipo simpático, plural e ilusionado. Que non é pouco.