Que queredes indicar ao proxecto que denominastes “Revivir”?

Larraitz Esnaola: Queriamos dar unha nova vida aos excedentes das empresas, trasladándolles ao noso ámbito educativo. Puxemos o material en mans de educadores escolares, profesionais e nenos: por unha banda, damos unha nova vida ao que vai ao lixo se non, e por outro, renovamos o material que hai nas escolas ou cuestionamos o que até agora se utilizou.

Alez Barandiaran: Habemos visto que este material está vivo e ofrece moitas posibilidades. Nós baseámonos moito na exploración e experimentación do neno, que o neno descubra a súa realidade e a da súa contorna. A nosa base está no descubrimento, pero se o material está estruturado non o permite descubrir. Non estar estruturado é moito máis interesante para nós: os nenos poden descubrir as súas relacións e características e utilizalos para traballar a imaxinación e o xogo. O material terá nas mans de cada neno unha vida diferente.

Con que excedentes traballades? Como os conseguides?

L. R. As empresas dánnolas. Hai outros materiais non estruturados nos centros escolares que poden ser utilizados polos nenos, pero a miúdo non están tan dispoñibles porque son industriais ou están feitos doutra maneira.

A. Barandiaran: Caixas, cortizas, tubos de papel hixiénico…

L. R. O curso pasado fixemos unha experiencia piloto, xa que vimos que nalgúns centros estaban niso, pero non cos materiais que ofrecemos. Por iso sorpréndense cando ven por primeira vez o material do noso proxecto. Por exemplo, unha empresa deunos xiringas, e nós unímolas coa entrada ou saída do líquido, quizais co vento... pero o xogo do neno vai máis aló. Ao longo do proceso, os educadores vimos moitas cousas que non esperabamos: nós damos unha función á xiringa, pero no xogo imaxinaron outras cousas. O mesmo ocorreu coas rodas das bicicletas ou cos cadros.

Primeiro póndesvos en contacto coas empresas. E unha vez obtido o material, cales son os seguintes pasos?

L. R. A convocatoria realizouse a varias empresas alleas á cooperativa do Grupo Mondragón, cun total de cinco interesados: Irizar, Ternua, Fagor Electrónica, Orbea e KiroGrifols. Tamén acudimos ás clases e finalmente foron oito os que se animaron a participar. Como sucedeu coas empresas, hai máis escolas que mostraron interese, pero sinaláronnos a dificultade de participar activamente e empezamos con este oito.

A. B. O que expuxemos é que cada escola colle material e faga unha proposta con eles. Unha proposta atractiva para chamar a súa atención e experimentar co material. Eles documentan o que sucede e despois volvemos reunirnos para reflexionar e sacar conclusións sobre o que fixeron os nenos.
Con que idade estades? Pódese ampliar a outras idades ou ámbitos como o lecer?

L. R. Participaron desde a escola infantil até sexto de primaria. Pero pensamos traballar tamén cos grupos de lecer e xubilados, fóra do que se chama educación formal.

A. B. Vemos que isto é un proxecto comunitario, que pode ter moitas ramas, mesmo con artistas podemos facer algo...

Vostedes preparan dinámicas. Como son?

A. B.Preparamos un espazo con materiais atractivos. E despois permítese aos nenos experimentar libremente. Todo isto recólleno nos colexios con fotografías, vídeos e escritos, e comparten connosco a información que reciben: que un neno destapou un aspecto novo, que o outro non fíxoo, que construíu un avión… Os materiais están ordenados dunha maneira e ese avión está na cabeza do neno, pero nós quizais non o vemos.

L. R. O obxectivo non é crear un avión, por suposto, senón facer o que nese momento sáelle do interior con ese material. Quizais outro crea outra cousa, ou experimenta metendo esta cousa dentro da outra…

Escribiron un libro: Revivir profundando na experimentación, publicada por Hik Hasi.

A. B. Pensamos que era unha boa idea facer propostas aos centros e reflectir as posibilidades de experimentar con estes materiais, un dos eixos deste proxecto. Que pode descubrir o neno con isto? E con isto?

L. R. Son propostas para traballar esta visión, pero non se trata de chegar a elas, senón de utilizalas como inspiración á hora de experimentar. No libro ofrécese a posibilidade de realizar outras propostas e inclúese unha extensa lista de materiais para que se xeren do que un ten ao seu ao redor, xa que é diferente o que se pode conseguir en cada lugar.

A. B.Queriamos difundir esta cultura nos centros educativos, porque sabemos que é difícil. Solicita traballo. Primeiro adquirir o material, logo colocalo nun lugar, documentalo, compartir esa documentación con outros profesores, reflexionar desde aí… Iso necesita tempo, e o camiño até agora non foi iso. Habitualmente entregáronse fichas e fichas ao neno.

L. R. O que nós ofrecemos ao neno está ben pensado, damos moitas voltas por diante para decidir que e como presentalo. Non ofrecemos o primeiro material que atopamos... isto tamén se pode facer ás veces, pero o interesante é preelaboración e logo ver o que pasou. Porque moitas veces o resultado non é o que esperas: hai grupos de idades diferentes, o número de nenos é maior ou menor, depende moito deles.

Cales son os seguintes pasos?

A. B.Queremos amplialo tanto aquí no val [Alto Deba] como noutros, por exemplo na zona de Zumaia.

L. R. Gustaríanos abrilo paso a paso, empezamos en Gipuzkoa, pero cremos que é un proxecto moi interesante para traballar noutros lugares de Euskal Herria.