Comportamento ecolóxico. Que é iso?

Ten dúas patas. Por unha banda, tomar conciencia do que podemos considerar como etapa inicial, o que chamamos activismo ecolóxico: “En lugar de meterme todo na mesma bolsa de lixo e levalo ao colector marrón, separarei os residuos; utilizarei máis medios de transporte público e máis bicicletas, andarei máis, reutilizarei máis, serei un pouco máis consciente”. É dicir, un comportamento ecolóxico sen custo en principio. Non estás a comprar nada, simplemente estás a cambiar de actitude ou de comportamento.

E a segunda perna?

Consumo ecolóxico. Cando vou de compras, ademais de ser un produto ecolóxico, miro a orixe, a ver si é próximo. Porque si compro unha sandía procedente de Australia, aínda que o produto sexa producido de forma ecolóxica, o meu comportamento non é moi ecolóxico. É dicir, todo debe ser sostible, máis aló de ser “ecolóxico” ou “bio”. Por exemplo, o uso excesivo de envoltorios de plástico para rodear os produtos.

Entón, cando se refire ao consumo ecolóxico, refírese exclusivamente aos alimentos?

En principio, de todo. Traxes ecolóxicos, coches (eléctricos, hidbridos)... Todo aquilo que teña en conta o medio ambiente. Pero o que máis se ve, ou o máis próximo, é o que se chama cesta da compra: sabemos que o tomate é do pobo veciño e que non ten pesticidas. Quizá sexa máis difícil saber que algúns dos zapatos están fabricados con materias primas ecolóxicas.

Cal foi a conclusión máis relevante da vosa investigación?

En canto ao comportamento ecolóxico, coñecer que é un factor de menor importancia e que non é ecolóxico ou dispor de información sobre os seus posibles beneficios. O máis importante é a motivación e a eficacia percibida. É dicir, crer que iso é bo. Máis que saber ou non saber, pensar que estou a facer algo bo para min e para os demais. Isto é o fundamental, a pesar de que moitas veces pensamos que “a xente non o compra porque non sabe, porque non hai información suficiente...”. Hai que ter en conta ademais que para realizar a investigación preguntouse aos alumnos do máster, é dicir, a persoas de certo nivel que estaban a tomar unha materia de Mercadotecnia Ecolóxica. Saben algo e teñen interese. Pero, con todo, o factor que máis inflúe no seu comportamento ecolóxico, no seu activismo e no seu consumo, non é o coñecemento, senón a crenza. É máis persoal e ten que ver coa identidade, coas crenzas, coa educación recibida... Non se que asociacións ou gobernos contan co que contan. E claramente, o que de momento menos importancia ten é a mercadotecnia. As empresas non traballan adecuadamente este ámbito.

Compararon a crise coa bonanza.

Si, e no ámbito da mercadotecnia, é evidente que en tempos de crises o consumo ecolóxico diminúe. Pero o activismo non.

Esta diminución no consumo é similar á do consumo xeral?

Non, é maior. Non moito, pero si. Porque os produtos ecolóxicos, en principio, son máis caros. Cando estamos nunha bonanza económica, o seu prezo non inflúe na decisión de compra. Con todo, cando hai crise económica, o prezo é o segundo factor máis importante á hora de tomar a decisión de consumir ou non consumir.

Cal é o primeiro?

O primeiro é sempre o produto. Unha das cousas que parece escorrentar aos potenciais consumidores ecolóxicos é que os produtos ecolóxicos (unha das cuestións que non se explican ben) duran menos. Que caducan máis rapidamente. Hai xente concienciada, pero pola idea de “non podo comprar toda a semana” non consomen ecolóxicos. E a mercadotecnia non funciona nese sentido.

Din que o comportamento dos consumidores ecolóxicos é un fenómeno complexo.

O comportamento de calquera consumidor é complexo e o do consumidor ecolóxico pode ser aínda máis complexo. Primeiro porque ten que cambiar de enfoque, ter un mínimo de coñecemento e a partir de aí motivalo. Todos temos asumido de antemán o comportamento do consumidor corrente: necesitas, vas e compras. No caso do consumidor ecolóxico inflúen moitas variables: a sociedade aféctalle, a familia tamén... Hai factores económicos, esa cuestión da caducidade, e a día de hoxe non tanto, pero podíanlle acusar de ser o primeiro sembrón, porque a súa compra era pouco habitual. Outra variable é a capacidade económica. Aquí, en Getxo, é máis fácil atopar produtos ecolóxicos, por exemplo. Porque o nicho de comprador de aquí é maior. Con todo, vaise ampliando e agora, polo menos en grandes superficies, hai moitos produtos ecolóxicos a un prezo aceptable.