Nunha das últimas intervencións co profesorado do curso anterior, falamos sobre a natureza da escola. Falamos da necesidade de traballar transversalmente a coeducación e de que a escola sexa un espazo seguro para todos os nenos, adolescentes, novos e traballadores da escola. Fomos recollendo ideas sobre como se podía levar a cabo todo isto que se di facilmente oralmente.
Xurdiron infinidade de ideas sobre as funcións que debería ter e debería cumprir a escola. As fronteiras, dalgunha maneira, emerxeron con claridade: as escolas, o desenvolvemento integral das persoas, a paridade, a xustiza, o benestar, o vínculo coa comunidade, a convivencia, o pensamento crítico... Á fin e ao cabo, tiña que promover unhas vidas saudables e estimulantes. Tamén se empezaron a enumerar os contidos a traballar para promover relacións sas e sen poder entre as persoas: comunicación non violenta, privilexios e despoderes dos homes, diversidade sexual, decolonalidad ou “multiculturalidad”, violencia machista, bos tratos, opresión de clase...

Cada vez comezaron a aparecer palabras criollas, un profesor que falou preocupado. Como profesor se encargaba de mollar aos alumnos co seu pensamento e visión política. É dicir, preocupaba ao profesor transmitir unha determinada ideoloxía. Porque o tema da neutralidade non é o que nos atopamos poucas veces quen traballamos na educación formal. Moitos profesores entenden a neutralidade como o valor ético básico da súa práctica pedagóxica, xa que establecen vimbias para o desenvolvemento crítico do neno, pero separándoo da acción ideolóxico-política.

Con todo, sospeitamos que apenas queda quen entende a escola como un espazo aséptico sen ideoloxía. Si non, como entender a escaseza de participación social na creación das políticas educativas desde a administración? Ou como entender que a declaración dos pais de que os seus fillos non asisten a un taller de sexualidade sexa considerada unha discusión social, incluso unha oposición aceptable? Ou como entender que un escrito en contra de quen impartimos coeducación difundiuse nos centros educativos de Navarra e da CAV os contidos que impartimos no noso percorrido pola igualdade e o bo trato son falsos e “formulacións anti-científicos”?

As escolas, porque son espazos políticos. É dicir, espazos simbólicos de loita.

Entón, Soidade Trujillo lembrounos o mencionado na conversación hepática de Pedadogias queer (2019). El fala da función da escola para reproducir as posicións hexemónicas que se dan na sociedade, engadindo que fronte á homogeneización, a norma (e, por tanto, á marxe) e a rara referencialidad que xorde da hexemonía, as pedagoxías cuir poden ser solucións. Porque tanto el como nós temos claro que si queremos expulsar das escolas á hexemonía racista, clasista e cisheteropatrial da sociedade, “é necesario loitar tamén nos medios de produción para a orde simbólica”.